ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (Του ανταποκριτή μας ΒΗΣ. ΓΚΙΝΙΑ).--

Οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) είναι «θεμελιώδεις» δήλωσε ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Κόλιν Πάουελ και «καλύτερες παρά ποτέ», ανταπέδωσε ο στρατοκράτης της ΕΕ Χαβιέ Σολάνα μετά τη χτεσινή συνάντηση στις Βρυξέλλες, επιβεβαιώνοντας την αγαστή συμπαράταξη των δύο πλευρών, παρά την παγκόσμια κατακραυγή και αντίδραση στις ματωμένες πολιτικές της «ενωμένης Δύσης».

Οι Ευρωπαίοι εξέφρασαν χτες «ικανοποίηση» για τα «νέα» αμερικανικά σχέδια στο Ιράκ, αφήνοντας κυρίαρχες τις ΗΠΑ στο ναρκοθετημένο ιρακινό πεδίο, αλλά δε φαίνονται διατεθειμένοι να «βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά» από την αδιαχείριστη κατοχή, ούτε να εμπλακούν περαιτέρω ως ΟΗΕ ή ΝΑΤΟ πριν την «πολιτική» εξομάλυνση. Το «κοινό» πείραμα στα Βαλκάνια και το Αφγανιστάν δε φαίνεται να έπεισε ότι μπορεί να επαναληφθεί και στο Ιράκ, αφού, ακόμη και ο Γ. Παπανδρέου αναγνώρισε χτες κάποια (...) λαθάκια στην αμερικανική στρατηγική.

Από την πλευρά τους οι ΗΠΑ ικανοποιήθηκαν από τη διπλωματική επίθεση της ΕΕ κατά του Ιράν, αλλά εκφράζουν «μη ικανοποίηση» για την περσική πυρηνική πολιτική, απαιτώντας οπωσδήποτε κυρώσεις, με τη γνωστή συνταγή των επιθεωρήσεων του ΟΗΕ. Μάλιστα, προς στιγμήν, φάνηκε ότι το Ιράν θα μπορούσε να προκαλέσει νέο διπλωματικό επεισόδιο ανάμεσα στις δύο ακτές του Ατλαντικού, αφού ο Κ. Πάουελ ερχόμενος προς Βρυξέλλες κατηγόρησε ανοιχτά τον στρατοκράτη της ΕΕ Χ. Σολάνα για υπεραισιοδοξία όσον αφορά στην αλλαγή πλεύσης της Τεχεράνης και την απόδοση «τιμιότητας» στην περσική ηγεσία. Το επεισόδιο αποσοβήθηκε μέσα σε αγκαλιές και φιλιά, αλλά η εκκρεμότητα παραμένει.

Σύμφωνα με τον Γ. Παπανδρέου, ο Κ. Πάουελ τους «διάβασε μια δήλωση του καγκελάριου Γκ. Σρέντερ περί ευρωπαϊκού πυλώνα εντός του ΝΑΤΟ, επαναλαμβάνοντας ότι η Ατλαντική Συμμαχία αποτελεί τη βάση της όποιας πολιτικής ασφαλείας, ενώ τα όποια ζητήματα έχουν επιλυθεί από τη συμφωνία του Βερολίνου».

Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Κ. Πάουελ, ξεκίνησε, ερχόμενος στις Βρυξέλλες με (...) νταηλίκια κατά του Χ. Σολάνα και την πολιτική της ΕΕ σε σχέση με το Ιράν, αλλά, τελικά έφυγε από τη συνάντηση με τους Ευρωπαίους μέσα σε αγκαλιές και φιλιά. Δημοσίως ο Κ. Πάουελ με έναν προσεκτικά γραμμένο λόγο έκανε μια συνολική ιστορική αναφορά υποσχόμενος ακόμη καλύτερες μέρες. Οπως τόνισε «κανένα έθνος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει από μόνο του τις προκλήσεις του νέου αιώνα, και η παγκόσμια ελπίδα για την αντιμετώπισή τους βασίζεται στη σταθερή, διαρκή και στέρεη συμμαχία μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ». Πρόκειται για μια «συμμαχία επί των θεμελίων» την οποία ο Κ. Πάουελ ανέδειξε, ανατρέχοντας στην προ «πεντηκονταετίας» μεταπολεμική κατάσταση, όταν «οι Μονέ και Σουμάν δημιουργούσαν τη συνεργασία ανάμεσα στους πρώην εχθρούς βάζοντας τις βάσεις για μια Ευρώπη ενωμένη και δημοκρατική». Οι ΗΠΑ «αγκάλιασαν την Ευρώπη που οραματίστηκαν αυτοί οι αρχιτέκτονες, και σήμερα αποδέχονται την ΕΕ ως ένα συνολικό εταίρο». Γι' αυτό και οι ΗΠΑ «θέλουν μια ενωμένη Ευρώπη, που θα παίζει ρόλο στη διεθνή σκηνή». Πολύ περισσότερο που «εγκαθιδρύουμε νέες μορφές συνεργασίας στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας». Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ αφέθηκε σε λυρισμούς όπως «αντιπροσωπεύουμε μια κοινότητα που είναι και θα είναι ακόμη πιο ενωμένη στην ιστορία και στις επιλογές ενός συστήματος κοινών αξιών». Και κατέληξε αλά αμερικάνα δηλώνοντας ότι «η ΕΕ και οι ΗΠΑ μπορεί να είναι περήφανες για ό,τι έκαναν και για ό,τι θα κάνουν», για την ενίσχυση και επέκταση «της κοινωνίας της ελευθερίας». Οπως δήλωσε, χαρακτηριστικά, «μαζί πετύχαμε τη σταθεροποίηση στα Βαλκάνια (...) μαζί θα επεκτείνουμε τα πλεονεκτήματα της δημοκρατίας και της σταθερότητας στο Αφγανιστάν και το Ιράκ».

Σύμφωνα με τον Γ. Παπανδρέου, η συνάντηση του Κ. Πάουελ με τους Ευρωπαίους ομολόγους του πραγματοποιήθηκε σε «καλό κλίμα» και «εφ' όλης της ύλης». Ο Ελληνας ΥΠΕΞ εκτιμά ότι «έγινε μια συνειδητή προσπάθεια να γεφυρωθεί το χάσμα». Ο Κ. Πάουελ διαφώνησε με τη χρήση του όρου «πόλοι» γιατί, λέει, «η έννοια πόλος είναι μια κακή έννοια και έχει μια κακή προϊστορία από την εποχή του ψυχρού πολέμου».

Ο Γ. Παπανδρέου εκτιμά ότι τα μόνα προβλήματα που παραμένουν στις ευρω-αμερικανικές σχέσεις αφορούν στο ενδεχόμενο ενός ευρωπαϊκού στρατηγείου εκτός ΝΑΤΟ» και στα ζητήματα «δομημένης συνεργασίας και αμοιβαίας συνδρομής που εμπεριέχονται στο σχέδιο του ευρωπαϊκού Συντάγματος». Δεν υπάρχει, όμως, καμία διάθεση «ανταγωνισμού» και η πρόσφατη εμπλοκή της Βρετανίας στα γαλλο-γερμανικά αμυντικά σχέδια μπορεί να «προωθήσει» στην επίλυση των εκκρεμοτήτων. Σύμφωνα με τον Γ. Παπανδρέου ορισμένοι Ευρωπαίοι ανταπάντησαν ότι «το ζήτημα του ξεχωριστού στρατηγείου δεν αφορά στη διαπραγμάτευση επί του σχεδίου ευρωπαϊκού συντάγματος, αλλά στην ξεχωριστή πρωτοβουλία των τεσσάρων». Πάντως, τόσο ο Γ. Παπανδρέου όσο και προχτές ο υπουργός Αμυνας Γ. Παπαντωνίου έκαναν λόγο για εναλλακτικά σχέδια περί «ελαφράς ευρωπαϊκής μονάδας / υποδομής», που θα μπορούσε να υποστηριχτεί, αν χρειαστεί να δράσει «αυτόνομα» και από «εθνικά γενικά επιτελεία», έτσι ώστε να μη χρειαστεί ένα «ξεχωριστό» ευρωπαϊκό στρατηγείο. Μάλιστα, ο Γ. Παπανδρέου μετέφερε και έναν προβληματισμό σχετικά με τη «ρήτρα συνδρομής» και το ενδεχόμενο να προκύψουν προβλήματα αν, σε περίπτωση «αυτόνομης» εμπλοκής της ΕΕ, πώς, πότε και γιατί θα πρέπει «να εξαναγκαστεί σε εμπλοκή και το ΝΑΤΟ».

Οσον αφορά στην ίδια τη συζήτηση στη «Διακυβερνητική Διάσκεψη» (ΔΔ) για το Ευρωσύνταγμα η Ιταλική Προεδρία προτίθεται να κάνει την πρώτη συνολική πρόταση στις 28 Νοέμβρη. Για το Ιράκ ο Κ. Πάουελ διαμήνυσε στους Ευρωπαίους μόνο τα περί «μεταφοράς εκτελεστικών εξουσιών» σε μια μελλοντική «ιρακινή κυβέρνηση». Ερωτηθείς σχετικά ο Γ. Παπανδρέου ομολόγησε ότι «ο Κ. Πάουελ δε μίλησε για αποχώρηση αμερικανικών στρατευμάτων. Οπως είπε χαρακτηριστικά αυτό «μόνο ο θεός ξέρει» πότε και αν θα γίνει (...) Μάλιστα δήλωσε στα σοβαρά ότι «η νέα ιρακινή κυβέρνηση θα μπορεί να θελήσει να έχει τη συνδρομή των ΗΠΑ (!!!) Σύμφωνα με τον Ελληνα ΥΠΕΞ «από πλευράς ΕΕ δεν υπήρξε καμιά αντίδραση». Για ενδεχόμενη εμπλοκή της ΕΕ στο Ιράκ, ο Γ. Παπανδρέου εκτιμά ότι μπορεί να παίξει ρόλο μόνο στην «πολιτική ανοικοδόμηση». Η αμερικανική πλευρά «κάνει αποδεκτό έναν πιο ενισχυμένο ρόλο του απεσταλμένου του ΓΓ του ΟΗΕ στο Ιράκ». Οσον αφορά στο Κυπριακό δεν έγινε καμιά αναφορά και ο Γ. Παπανδρέου δήλωσε ότι «η πολύ καλή συνεργασία ΗΠΑ και ΕΕ στις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού πρέπει να συνεχιστεί και στο μέλλον». Ο Κ. Πάουελ δεν έκανε καμία αναφορά ούτε στην Τουρκία.