Πενήντα χρόνια έχουν περάσει από τότε που ο «κόκκινος δάσκαλος» πέφτει νεκρός από τις σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος της αμερικανοκρατίας και της ντόπιας αντίδρασης. Πρόκειται για άλλη μια δολοφονία του αντιδραστικού μετεμφυλιοπολεμικού καθεστώτος στην Ελλάδα, σε συνεργασία με τους Αμερικανούς, που ήταν από τα βασικά στηρίγματά του. Στην κυβέρνηση βρισκόταν ο «Ελληνικός Συναγερμός», η «Δεξιά» του Παπάγου.

Ο Ν. Πλουμπίδης γεννήθηκε στο χωριό Λαγκάδια της Αρκαδίας στις 31 Δεκέμβρη 1902, από φτωχή αγροτική οικογένεια. Παρά τη φτώχεια κατάφερε με πολλές στερήσεις να τελειώσει το διδασκαλείο Πύργου, τον Ιούλη 1924 και τον ίδιο χρόνο διορίστηκε δάσκαλος σε ένα χωριό της Ελασσόνας. Από τα πρώτα κιόλας βήματα πήρε μέρος στη συνδικαλιστική κίνηση της Δασκαλικής Ομοσπονδίας για αύξηση των μισθών των δασκάλων.

Το 1926 έγινε μέλος του ΚΚΕ. Πήρε μέρος στη μεγάλη φοιτητική απεργία του 1929. Σε μια από τις φοιτητικές διαδηλώσεις πιάστηκε και βασανίστηκε στην Ασφάλεια. Εχει προσβληθεί από φυματίωση και οι γιατροί δεν του δίνουν ζωή περισσότερο από λίγους μήνες. «Αφού πρόκειται να πεθάνω σε έξι μήνες, ας τους ζήσω όσο μπορώ πιο έντονα, πιο αγωνιστικά», ήταν η απάντηση του Πλουμπίδη.

Συνεχίζει τη δράση του στο δημοσιοϋπαλληλικό κίνημα και εκλέγεται μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Συνομοσπονδίας Δημοσίων Υπαλλήλων. Απ' αυτή τη θέση συμβάλλει στην οργάνωση πολλών απεργιακών αγώνων του κλάδου του. Το Μάρτη του 1931 πιάνεται για τη συνδικαλιστική του δράση και καταδικάζεται. Στα τέλη του ίδιου χρόνου απολύεται από δάσκαλος και ασχολείται αποκλειστικά στην κομματική δουλιά.

Με τη δικτατορία του Μεταξά, ο Ν. Πλουμπίδης, περνά στην παρανομία. Το 1937 βρίσκεται στο Βόλο, καθοδηγητής του Γραφείου Περιοχής Θεσσαλίας, το '38 γυρνάει στην Αθήνα και στη σύσκεψη του Ιούνη του '38 εκλέγεται μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Στη συνέχεια πηγαίνει καθοδηγητής του Γραφείου Περιοχής Μακεδονίας - Θράκης και το Μάη του 1939 πιάνεται στην Αθήνα όταν κατεβαίνει για κομματική δουλιά, όπου βασανίζεται απάνθρωπα στην Ασφάλεια. Ο γιατρός της Ασφάλειας δεν αναλαμβάνει την ευθύνη, καθώς ο κίνδυνος να πεθάνει ο Ν. Πλουμπίδης είναι μεγάλος. Αναγκάζονται να τον στείλουν στη φυλακή - σανατόριο της «Σωτηρίας», σε αυστηρή απομόνωση. Δεν του επιτρέπουν να βγει στο προαύλιο και να μιλήσει με κανέναν ή να δεχτεί επισκέψεις.

Το Γενάρη του 1942, στα χρόνια της Κατοχής, αφού ολοκληρώνει την ποινή του, εξορίζεται στην Τρίπολη για δύο χρόνια. Εκεί συνδέεται με την Κομματική Οργάνωση της Τρίπολης και το Φλεβάρη δραπετεύει και έρχεται στην Αθήνα. Το Δεκέμβρη, στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ εκλέγεται μέλος της ΚΕ και στην Ολομέλεια, μέλος του ΠΓ.

Δουλεύει ακούραστα για την ανάπτυξη του κινήματος της Εθνικής Αντίστασης. Είναι ένας από τους καθοδηγητές των μεγάλων κινητοποιήσεων του λαού της Αθήνας ενάντια στους χιτλεροφασίστες κατακτητές. Παίζει πρωτεύοντα ρόλο, ιδιαίτερα στη μεγάλη διαδήλωση στις 5 Μάρτη 1943 ενάντια στην επιστράτευση.

Στη διάρκεια του εμφυλίου παραμένει στην Αθήνα. Στην παρανομία και κάτω από δύσκολες συνθήκες συνεχίζει την κομματική δουλιά. Δυνατό χτύπημα για τον Ν. Πλουμπίδη είναι η σύλληψη και καταδίκη του Νίκου Μπελογιάννη. Με το γνωστό γράμμα προς τους συνηγόρους του Μπελογιάννη προσφέρεται να παρουσιαστεί και να δικαστεί αυτός, ζητώντας να μετατραπεί η θανατική ποινή του Μπελογιάννη.

Ο Νίκος Πλουμπίδης συλλαμβάνεται στις 25 Νοέμβρη του 1952. Κρατείται από τότε ως την έναρξη της δίκης στις 24 Ιούλη 1953, ημέρα Παρασκευή. Μαζί του δίκαζαν ερήμην και τους Ν. Ζαχαριάδη, Γ. Ιωαννίδη, Β. Μπαρτζιώτα, Μ. Πορφυρογένη, Π. Ρούσο, Λ. Στρίγγο, Μ. Βλαντά, Γ. Βοντίτσιο - Γούσια κ.ά. Βασική κατηγορία του καθεστώτος εναντίον τους ήταν η «παράβαση» του ΑΝ 375 της μεταξικής δικτατορίας περί κατασκοπίας.

Λίγο πριν τη σύλληψή του και μετά, μέχρι την εκτέλεσή του περνάει την πιο δύσκολη φάση της ζωής του. Η αντίδραση εκμεταλλεύεται την άδικη κατηγορία από την ηγεσία του Κόμματος, για να χτυπήσει το ίδιο το ΚΚΕ και το αριστερό κίνημα. Σ' αυτή τη μεγάλη δοκιμασία, ο Πλουμπίδης μένει αταλάντευτος. Υπερασπίζεται το Κόμμα και τη γραμμή του, δίνοντας ένα υπέροχο παράδειγμα ήθους, αρετής και αυτοθυσίας.

Οσο για εκείνους που επιμένουν ακόμα και 50 χρόνια μετά την εκτέλεσή του να χρησιμοποιούν την υπόθεση Πλουμπίδη ενάντια στο ΚΚΕ, η απάντηση έρχεται από τον ίδιο, με ένα γράμμα - ντοκουμέντο: «Εκείνοι που με αγαπούν και με σέβονται οφείλουν να πειθαρχήσουν στο Κόμμα, να διαφυλάξουν την Ενότητά του και να έχουν εμπιστοσύνη στην ηγεσία του. Τιμή μου εγώ, πάνω απ' όλα έχω την τιμή του Κόμματος. Εγώ, εκείνα που δίδασκα τα εφαρμόζω πρώτος εγώ. Ημουν πιστός στο Κόμμα τότε που με περιέβαλε με στοργή και με ανέβαζε στα ανώτερα αξιώματά του, είμαι πιστός και τώρα που -καλά ή κακά, δίκαια ή άδικα- με κατηγορεί και με στιγματίζει. Θα παραμείνω για πάντα πιστός και θα πεθάνω κομμουνιστής».

Το στρατοδικείο τον καταδίκασε δύο φορές σε θάνατο. Σε όλη τη διάρκεια της δίκης του δε σταματάει στιγμή να υπερασπίζει αυτά που πίστευε: «Σήμερα, κύριοι, δε δικάζετε άτομα. Δικάζετε το ΚΚΕ. Και επ' αυτού δηλώνω, παρόλο ότι σήμερα όχι μόνο δεν έχω την τιμή να εκπροσωπώ το Κόμμα μου, αλλά έχω και πολεμική εναντίον μου, δηλώνω, ότι αναλαμβάνω πλήρως τις ευθύνες για την πολιτική του Κόμματός μου»... «Ματαιοπονείτε, αν πιστεύετε ότι θα με κάνετε να στραφώ ενάντια στο Κόμμα μου», απάντησε στον πρόεδρο του δικαστηρίου με σταθερή φωνή, όταν αυτός προσπαθούσε να εκμεταλλευτεί τη λαθεμένη απόφαση.

Ο Ν. Πλουμπίδης άκουσε ψύχραιμος την καταδικαστική απόφαση και στους δημοσιογράφους απάντησε: «Θα αντιμετωπίσω το θάνατο σαν Ελληνας κομμουνιστής, όπως αντιμετώπισα και την κατηγορία σε όλη την ακροαματική διαδικασία. Θα πεθάνω ήσυχος και γιατί αρκετό σπόρο έσπειρα και γιατί χιλιάδες νέοι Ελληνες θα πάρουν τη θέση μου μέχρι τη νίκη του λαού».

Λίγες στιγμές πριν την εκτέλεσή του στο Δαφνί, δηλώνει στον επικεφαλής του αποσπάσματος και τον ιερέα που βρισκόταν στον τόπο της εκτέλεση: «Δεν έχω κανένα βάρος στη συνείδησή μου. Μόνο σας ξαναλέω: Υπήρξα τίμιος αγωνιστής, πάλεψα για το καλό του λαού και για το Κόμμα μου. Κι αφήνω στο γιο μου φεύγοντας ένα τίμιο όνομα». Με τα λόγια αυτά ο αγωνιστής - κομμουνιστής σφράγισε τη ζωή του, μια ζωή αφιερωμένη ολοκληρωτικά στην υπόθεση της εργατικής τάξης και του ελληνικού λαού.