Η ταινία, βέβαια, δεν πάσχει μόνον από την κακή επιλογή του πρωταγωνιστή. Πάσχει, κυρίως, από τον τρόπο που ο σκηνοθέτης προσέγγισε τον Αλέξανδρο και την ιστορία. Καμία προσπάθεια διαλεκτικής ανάλυσης. Αντίθετα, απλοϊκές ιστορικές και - σε κάποιες περιπτώσεις - ψυχιατρικές εξηγήσεις! Εικονογραφημένα, μάλιστα, όλα αυτά με πρωτόγονο αφηγηματικά τρόπο. Οι σκηνές στα ανάκτορα της Πέλλας, αλλά και αυτές της Βαβυλώνας, μοιάζουν με χαλκομανίες. Αναπαραστάσεις που βλέπουμε σε διάφορα φθηνά βιβλία με ιστορικό περιεχόμενο. Προσθέτοντας σε όλα αυτά και την αναλυτική αφήγηση, αφήγηση για παιδιά Δημοτικού σχολείου, που εξηγεί τα «δρώμενα» και αυτά που δε συλλαμβάνει η εικόνα, καταλήγουμε σε μια άτονη «διδακτική» ταινία. Ταινία που καταναλώνεται, οπωσδήποτε, με ποπ-κορν.

Δεν είμαστε - άδικα - αυστηροί. Τρομάζουμε στην ιδέα ότι, στο απώτερο μέλλον, κάποιος άλλος (μελλοντικός) Ολιβερ Στόουν θα γυρίσει μια ταινία για την εισβολή στο Ιράκ και θα αποδώσει όλη αυτή τη σφαγή στα άσχημα παιδικά χρόνια του Μπους! Δεν αποκλείεται, μάλιστα, να καταλήξει και εκείνος πως και ο Μπους ήταν ομοφυλόφιλος! Ομως, δε γράφεται έτσι η ιστορία. Ούτε ο ρόλος της προσωπικότητας στην ιστορία. Η αληθινή επιστημονική γνώση επιβάλλει να μελετηθεί το ιστορικό φαινόμενο στην εξέλιξή του. Στην εμφάνισή του, στην ανάπτυξή του και, τέλος, στο μαρασμό του! Και η τέχνη καλείται να τα αποδώσει όλα αυτά με «καλλιτεχνικές εικόνες».

Ο Αλέξανδρος δεν ταξίδεψε για τουριστικούς λόγους! Ούτε, βέβαια, για να εκπολιτίσει τους «βαρβάρους» (που, άλλωστε, είχαν πιο μακρόχρονο πολιτισμό από το δικό του). Κατά την ίδια έννοια ούτε οι Πέρσες έφτασαν στο Μαραθώνα για σκι. Και σε καμιά περίπτωση, βέβαια, και οι δυο αυτές αυτοκρατορίες δεν έκαναν πολιτιστικές ανταλλαγές μεταξύ τους! Ανταγωνισμούς είχανε για την παγκόσμια (εκείνης της εποχής) κυριαρχία. Για το χρυσό!.. Και αυτοί οι ανταγωνισμοί είχαν σαν αποτέλεσμα ποταμούς αίματος. Και καταστροφές. Οπου πέρναγαν γινόταν της ...Χιροσίμας!

Βέβαια στην ταινία ακούγονται κάποιοι - τέτοιοι - ψίθυροι. Αναφέρεται ο στρατοκρατικός χαρακτήρας της εκστρατείας. (Ηρθε στιγμή που ο Αλέξανδρος είχε περισσότερους από 250.000 στρατιώτες. Μέγεθος τεράστιο για εκείνη την περίοδο). Αμέσως, όμως, έρχεται δυνατότερος (κινηματογραφικά) ο «εκπολιτιστικός» ρόλος του Αλέξανδρου και η αγιογραφία του στρατηλάτη και σβήνει κάθε άλλη σκέψη. Σβήνει ο ιμπεριαλιστικός χαρακτήρας της εκστρατείας. Η ποσότητα λειτουργεί σε βάρος της ποιότητας. Το τελικό συμπέρασμα είναι, ο Αλέξανδρος να προσμετράται στα θετικά της ιστορίας. Και ας κόστισε η πορεία του στην Ασία χιλιάδες νεκρούς και μεγάλες καταστροφές ανθρώπων και πολιτισμών.

Το ίδιο επιφανειακά αντιμετωπίστηκε και η ερωτική ζωή του Αλέξανδρου. Η στενή φροϋδική εξήγηση (άγριος πατέρας, καταπιεστική μάνα κλπ.), δεν αποδίδουν την αλήθεια, αφού αφήνουν απ' έξω το χρόνο και το χώρο, το ιστορικό περιβάλλον, δηλαδή, πού γεννήθηκε και μεγάλωσε ο ήρωας. Δεν είναι της στιγμής να μιλήσουμε για τις ερωτικές «συνήθειες» εκείνης της περιόδου. Αφού όμως το θέμα τίθεται στην ταινία οφείλουμε να πούμε πως και αυτή η πτυχή του Αλέξανδρου αντιμετωπίστηκε επιφανειακά. Αλλη αξία έχει η ομοφυλοφιλία, που είναι αποτέλεσμα οικογενειακής καταπίεσης και άλλη αυτή που είναι αποτέλεσμα κοινωνικών και αισθητικών αξιών. Αυτά όμως είναι, φαίνεται, ψιλά γράμματα για το Χόλιγουντ.

Εν κατακλείδι, ο Μέγας Αλέξανδρος δεν έχει γυριστεί, ακόμα! Η ταινία του Στόουν είναι μια επιφανειακή εμπορική αναφορά. Είναι, έστω, η έκπληξη και ο θαυμασμός του Αμερικανού, άξιου κατά τα άλλα, δημιουργού όταν - καθυστερημένα - έμαθε για τον Αλέξανδρο και το «μεγαλείο» του. Ή είναι (αρνούμαι να το πιστέψω αυτό) μια προσπάθεια της Αμερικής να κάνει συνειρμούς - και συσχετισμούς - με τη δική της σημερινή επεκτατική συμπεριφορά. Χρησιμοποιεί, δηλαδή, τον Αλέξανδρο σαν ασπίδα στη δική της «εκπολιτιστική» πολιτική.

Παίζουν: Κόλιν Φάρελ, Ατζελίνα Τζολί, Αντονι Χόπκινς, Βαλ Κίλμερ, Ροζάριο Ντόουσον, Τζόναθαν Ράις Μέιγερς κ.ά.