Και ξαφνικά προέκυψε η νέα μόδα... Η ανάγκη για μεγαλύτερο κέρδος στους επιχειρηματίες αλλά και όσων εμπλέκονται με το σημερινό ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο γεννάει καινούριες ιδέες. Για παράδειγμα η ΦΙΦΑ που, για να καλύψει το κενό ανάμεσα στα Μουντιάλ (κάθε τέσσερα χρόνια), δημιούργησε το περίφημο πλέον Κύπελλο Συνομοσπονδιών. Επίσης, η ΟΥΕΦΑ που θέλοντας να πουλήσει περισσότερο τη διοργάνωσή της το Τσάμπιονς Λιγκ αύξησε τόσο τις ομάδες που συμμετέχουν (εκτός του πρωταθλητή) πράγμα που σημαίνει και αύξηση των αγώνων. Το λαοφιλέστερο άθλημα αποτελεί σήμερα, ως γνωστό, το καλύτερο προϊόν προς πώληση με τεράστια αγορά. Η οποία μάλιστα πρέπει να ανοίγει συνεχώς. Αλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι πριν από 3 χρόνια, τη διοργάνωση του Μουντιάλ του 2002 η ΦΙΦΑ προτίμησε να την αναθέσει σε δυο χώρες με μηδαμινή παράδοση στο άθλημα όπως η Κορέα και η Ιαπωνία, αλλά με πολλές προοπτικές όσον αφορά στην αγορά τους. Το έδαφος ήταν πρόσφορο. Υπερπολυτελή ποδοσφαιρικά γήπεδα ξεφύτρωσαν σαν μανιτάρια (θυμίζοντας Βραζιλία, Αργεντινή, Αγγλία, Γερμανία), η διαιτησία έπαιξε τον ρόλο της, ώστε η μία εκ των «οικοδεσποίνων» Κορέα να φθάσει μέχρι τον μικρό τελικό της διοργάνωσης και φυσικά ό,τι περιφερειακά συνεπάγονται όλα αυτά. Το πάρτι κερδών από τους χορηγούς που είδαν τα διαφημιστικά (μπλουζάκια, καπελάκια, μπρελόκ κτλ.) να γίνονται ανάρπαστα, τα εισιτήρια να εξαντλούνται, το κόστος από τα τηλεοπτικά δικαιώματα να εκτοξεύεται στα ύψη. Μάλιστα, ήταν τέτοια τα κέρδη που για πρώτη φορά η ΦΙΦΑ προτίμησε να ...ρίξει την Ευρώπη (με το παραδοσιακό ποδοσφαιρικό κοινό) στις ώρες έναρξης των αγώνων, προκειμένου να βολέψει καλύτερα την εκεί αγορά, αφού εκτός των δύο Κορέας/ Ιαπωνίας υπήρχε και η Κίνα. Συνέπεια όλων αυτών είναι το ποδόσφαιρο να αφήσει το στίγμα του και μετά το Μουντιάλ. Τα ποδοσφαιρικά πρωταθλήματα των δύο χωρών μπορεί σίγουρα να μην έγιναν ισχυρότερα, όμως με τη βοήθεια των χορηγών έγιναν ο καλύτερος παράδεισος για τις... παλιοκαραβάνες ποδοσφαιριστές με σπουδαία ιστορία, που προτιμούσαν σε ρόλο κράχτη να τελειώσουν εκεί την καριέρα τους. Κάτι ανάλογο είχε συμβεί και πριν το 1990 με την ανάθεση του Παγκόσμιου Κυπέλλου στις ΗΠΑ όπου μεγάλο ποσοστό των Αμερικανών αγνοούσαν ακόμα και βασικούς κανονισμούς του ποδοσφαίρου. Το μωσαϊκό εθνοτήτων που υπάρχει στις Ηνωμένες Πολιτείες όμως πολλές εκ των οποίων προέρχονται από χώρες με ποδοσφαιρικό παρελθόν και η δίψα αυτών να ζήσουν από κοντά το άθλημα έτυχε της ανάλογης εκμετάλλευσης. Για παράδειγμα, στο φιλικό επί αμερικανικού εδάφους της Ελλάδας με την Κολομβία λίγο πριν από την έναρξη της διοργάνωσης υπήρξαν 65.000 Κολομβιανοί και 10.000 Ελληνες. Επίσης, είναι γνωστή η ιστορία με παράπονα Ελλήνων παικτών της εθνικής ομάδας που είχαν μεταβληθεί σε περιοδεύοντα θίασο με σκοπό την εκμετάλλευση των ομογενών.

Και έτσι φτάσαμε τα τελευταία χρόνια στις καινούριες «μπιγκ μπίζνες» (μεγάλες δουλιές). Τις περιοδείες των λεγόμενων ισχυρών (και παράλληλα εμπορικών συλλόγων) στην Ασία. Σαν σύγχρονοι εξερευνητές οι ...Μάρκο Πόλο του χρήματος αρχίζουν σιγά σιγά να ανακαλύπτουν νέους δρόμους που θα τους αποφέρουν τεράστια κέρδη σε μια περίοδο όπως η καλοκαιρινή που θεωρείται για αυτούς ...νεκρή οικονομικά. Η Ρεάλ Μαδρίτης, η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, η Τσέλσι, η Μίλαν, η Ντεπορτίβο Λα Κορούνια η εθνική Βραζιλίας είναι μερικές από τις ομάδες που πέρασαν όλο τον Ιούλη ταξιδεύοντας. Μέχρι πριν από μερικά χρόνια, το καλοκαίρι για τους ποδοσφαιριστές ήταν εποχή για ανάπαυση ενόψει των υποχρεώσεων της νέας χρονιάς. Τελευταία, τα πράγματα άλλαξαν. Η ανάγκη για επέκταση της αναγνωρισιμότητας των ομάδων, σε συνδυασμό με την αγωνιώδη προσπάθεια εξεύρεσης νέων πόρων δημιουργεί την ανάγκη για κάτι καινούριο...

Φυσικά εάν υπάρχουν αυτοί που τρίβουν τα χέρια τους από αυτό το γαϊτανάκι του κέρδους υπάρχουν και κάποιοι που σίγουρα πληρώνουν το μάρμαρο. Οι ποδοσφαιριστές υποχρεώνονται να διανύουν χιλιάδες χιλιόμετρα, να αλλάζουν μεταφορικά μέσα και να εμφανίζονται σε αμέτρητες εκδηλώσεις σε ολόκληρο τον κόσμο, όπως ορίζουν οι κάνονες του μάρκετιγκ. Και βέβαια με αυτόν τον τρόπο επί της ουσίας ξεχρεώνουν τα ακριβά συμβόλαια και τους λογαριασμούς που οι ίδιοι οι επιχειρηματίες τους έχουν προσφέρει, με σκοπό πάντα οι πρώτοι να βγάλουν περισσότερα. Φυσικά, βέβαια, σε αυτόν τον φαύλο κύκλο του κέρδους για κάποιους κανείς από τα πιόνια δεν μπορεί να ξεφύγει. Ακόμα και όταν η κούραση γίνει ανυπόφορη ή τροχοπέδη για τα συμφέροντα, οι δρόμοι των αναβολικών υπάρχουν για να προσφέρουν την άλλη λύση στο πρόβλημα.

Ακόμα και αυτοί που κινούν τα νήματα του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου παραδέχονται ότι μπροστά στο κέρδος όλα επιτρέπονται. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του εκπροσώπου της ΟΥΕΦΑ Ρομπ Φάουλκνερ: «Είναι σαφές ότι τα τελευταία 4-5 χρόνια οι μεγαλύτερες ομάδες διαθέτουν τους καλύτερους ποδοσφαιριστές και δίνουν τα περισσότερα παιχνίδια. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι παίκτες φτάνουν στα όριά τους. Αυτό είναι δίκοπο μαχαίρι. Η δημοτικότητα του αθλήματος σημαίνει περισσότερα οικονομικά οφέλη, περισσότερες επενδύσεις στο χώρο και φυσικά μεγαλύτερους μισθούς και κατ' επέκταση μεγαλύτερη πίεση στους ποδοσφαιριστές».

Στο ίδιο μήκος και φυσικά άκρως ενδιαφέρουσα η δήλωση του καθηγητή Γίρι Ντόρακ, προϊσταμένου του ιατρικού κέντρου της ΦΙΦΑ. «Κανείς δεν μπορεί να μιλήσει με ακρίβεια για τον αριθμό των παιχνιδιών που θα πρέπει να δίνουν οι ποδοσφαιριστές μέσα στο χρόνο. Περίπου 50 με 60 παιχνίδια το χρόνο είναι αρκετά. Είναι ένας λογικός αριθμός. Αλλά 70 και 80 ματς τη σεζόν είναι το υψηλότερο όριο που μπορεί να τεθεί».

Οι ποδοσφαιριστές δηλώνουν κουρασμένοι πριν καν αρχίσουν οι επίσημοι αγώνες. Ο χρόνος για ξεκούραση δεν ξεπερνά τις 2 με 3 βδομάδες. Δικαίως οι παίκτες αισθάνονται ...περιοδεύοντες θίασοι και γκρινιάζουν. «Το πρόβλημα είναι τα συνεχόμενα ταξίδια», λέει ο Ζινεντίν Ζιντάν. Μαζί του συμφωνεί ο Ρομπέρτο Κάρλος, ενώ ο συμπαίκτης του στη Ρεάλ Μαδρίτης, ο βραζιλιάνος Ρονάλντο συμπληρώνει, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού στην Απω Ανατολή: «Δεν είναι εύκολο να παίζεις παιχνίδια όταν βρίσκεσαι ανάμεσα σε αεροπλάνα, λεωφορεία και εκδηλώσεις». Ας σημειωθεί ότι δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις τα τελευταία χρόνια όπου παίκτες έχουν συνεχώς προβλήματα τραυματισμών, ενώ σε κάποιους αυτό έχει αποβεί μοιραίο για τη συνέχιση της καριέρας τους. Οπως εξάλλου και η άρνηση παικτών να συμμετάσχουν σε υποχρεώσεις με τις εθνικές τους ομάδες ή ακόμα και σε προετοιμασία των συλλόγων τους (με διάφορες δικαιολογίες) προκειμένου να κλέψουν λίγο χρόνο για ξεκούραση. Και βέβαια όλα αυτά δημιουργούν και μια άλλη παράμετρο. Τη χρήση αναβολικών που συνεχώς αυξάνεται στο χώρο του ποδοσφαίρου τα τελευταία χρόνια. Η κούραση είναι απαγορευτική για κάποιους που πληρώνουν αδρά προκειμένου να εκμεταλλευτούν ένα σπουδαίο όνομα. Στη λογική του «δούναι - λαβείν» αυτός που προηγουμένως τα έχει πάρει πρέπει οπωσδήποτε να είναι πάντα όρθιος, για να δώσει όσο τον χρειάζονται κάποιοι. Οι ουσίες είναι αυτές που του προσφέρουν αυτή τη δυνατότητα.

«Τώρα, με την πληθώρα τηλεοπτικών μεταδόσεων, υπάρχει η αίσθηση ότι το ποδόσφαιρο δεν τελειώνει ποτέ», σχολίασε ο Τζον Γουίλιαμς, διευθυντής του κέντρου Κοινωνιολογίας των Σπορ, στο πανεπιστήμιο του Λέστερ. Και πραγματικά, το πρόγραμμα των περισσοτέρων ομάδων έχει απλά μια λέξη. Αγώνες. Επίσημους, φιλικούς, εθνικούς, διεθνείς, επίδειξης.

Για παράδειγμα, η Ντεπορτίβο Λα Κορούνια είχε το μικρότερο διάστημα ξεκούρασης από όλες τις ομάδες. Οι αγωνιστικές υποχρεώσεις στην Ισπανία ολοκληρώθηκαν στις 29 Μάη και 33 ημέρες μετά (02/07) έδωσε αγώνα για το Κύπελλο ΙΝΤΕΡΤΟΤΟ. Λίγο περισσότερο χρόνο από τη Λα Κορούνια είχε η πρωταθλήτρια Ευρώπης, Λίβερπουλ. Οι «Κόκκινοι» έπαιξαν στο τελικό του ΤΣΑΜΠΙΟΝΣ ΛΙΓΚ στις 25 Μάη και 47 ημέρες αργότερα έδωσαν προκριματικό αγώνα για την ίδια διοργάνωση, που σημαίνει ότι η ομάδα έπρεπε να είναι πανέτοιμη για το πρώτο επίσημο ματς της χρονιάς. Αυτός ήταν και ο λόγος που ο αγγλικός σύλλογος ακύρωσε το προγραμματισμένο ταξίδι στην Ιαπωνία, στις αρχές του περασμένου μήνα. Ουσιαστικά, για κάποιες ευρωπαϊκές ομάδες οι καινούριες εφαρμογές της ΟΥΕΦΑ στις διοργανώσεις της, σε συνδυασμό και με τις εθνικές υποχρεώσεις τις βάζει στη διαδικασία τουλάχιστον 11 μηνών υποχρεώσεων. Και φυσικά μέσα σε όλα αυτά υπάρχουν και τα έσοδα. Η Μπαρτσελόνα, που αναγκάστηκε φέτος να διακόψει την περιοδεία στις ΗΠΑ υπολογίστηκε ότι είχε οικονομική απώλεια περίπου 6 εκατομ. ευρώ. Αντίθετα, η άσπονδη φίλη της Ρεάλ Μαδρίτης κέρδισε αρκετά από την περιοδεία της στην Ασία, αφού υπολογίστηκαν τα έσοδά της στα 6 εκατομ. ευρώ. Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα κερδών από τις περίφημες περιοδείες προετοιμασίας είναι (τα ποσά σε εκατ. ευρώ): Μάντσεστερ Γιουνάιντεντ (Ασία) 11,5, Τσέλσι (ΗΠΑ) 7,2 Μίλαν (ΗΠΑ) 7, Τότεναμ (Ασία) 1,65, Μπάγερν Μονάχου (Ασία) 5.

Τις απόψεις των παικτών δε φαίνεται να συμμερίζεται ο προπονητής της Βραζιλίας Βαντερλέι Λουξεμπούργκο. «Αυτό είναι ποδόσφαιρο», εξηγεί ο Βραζιλιάνος τεχνικός που στηρίζει την απόφαση της διοίκησης, μια και τα χρήματα που μπαίνουν στο ταμείο ξεπερνούν τα 20 εκατ. ευρώ. «Μια ομάδα όπως η Ρεάλ Μαδρίτης πρέπει να έχει εμπορικές δραστηριότητες, για να κερδίζει χρήματα και για να προσφέρει τις εμπειρίες της από το ποδόσφαιρο στις άλλες χώρες», λέει ο Λουξεμπούργκο, ο οποίος είχε στη διάθεσή του μόλις 5 ώρες!!! για προπόνηση στο διάστημα της 15ήμερης παραμονής της ομάδας στην Ασία.

Στο ίδιο μήκος κύματος και οι απόψεις ενός συναδέλφου του Λουξεμπούργκο του προπονητή της εθνικής Αγγλίας Σουηδού Σβεν Γκόραν Ερισκον. Το καλοκαίρι του 2006 θα διεξαχθεί το Παγκόσμιο Κύπελλο στη Γερμανία, γεγονός που δημιουργεί πιέσεις για πρόωρη λήξη των πρωταθλημάτων. Η ιδέα προήλθε από τον προπονητή της Εθνικής Αγγλίας, Σβεν Γκόραν Ερικσον, που δήλωσε: «Μπορεί να φαίνεται ηλίθιο, αλλά ακόμα και μια βδομάδα παραπάνω είναι χρυσός».