Ποιος ήταν ο χαρακτήρας του αγώνα του ΔΣΕ; Σε ποιες συνθήκες έδρασαν οι μαχητές του; Ποια ήταν η κινητήρια δύναμη; "Τέλειωσε", άραγε, ο εμφύλιος;

Αρκετά κατατοπιστικό είναι το παρακάτω απόσπασμα από την ομιλία του Χ. Φλωράκη:

"Ηταν, είπε, ένας αγώνας βαθιά πατριωτικός, δημοκρατικός και αντιιμπεριαλιστικός.

Ενας αγώνας που είχε σαν στόχο την αποκατάσταση της εθνικής ανεξαρτησίας της χώρας, της δημοκρατίας και της λαϊκής κυριαρχίας.

Αλλωστε αγαπητοί φίλοι και σύντροφοι, μόνο ένας τέτοιος αγώνας μπορούσε να αναδείξει τις αναρίθμητες μαζικές ηρωικές πράξεις του Δημοκρατικού Στρατού.

Μόνο άνθρωποι που πίστευαν σε υψηλά ιδανικά και αξίες, μπορούσαν να παλεύουν σε απερίγραπτα δύσκολες συνθήκες, να αντιμετωπίζουν υπέρτερες δυνάμεις και να περιφρονούν ακόμα και αυτόν το θάνατο.

Και ήταν πραγματικά απερίγραπτα δύσκολες οι συνθήκες.

Ηταν ένας αγώνας άνισος από κάθε άλλον προηγούμενο.

Οι μαχητές και οι μαχήτριες του Δημοκρατικού Στρατού πολέμησαν χωρίς μέτωπο και μετόπισθεν σε μια ερημωμένη γη. Δεν υπάρχει ανάλογο παράδειγμα, τουλάχιστον στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες της χώρας μας.

Ολα τα χωριά είχαν εκκενωθεί. Γύρω στις 800 χιλιάδες κατοίκους τους ξεσπίτωσαν, τους υποχρέωσαν να εγκαταλείψουν τον τόπο τους, το σπίτι τους και το χωράφι τους. Τους κατοίκους αυτούς, άλλους τους είχαν μεταφέρει στις πόλεις και άλλους στα ξερονήσια.

Το γεγονός αυτό πέραν των άλλων είχε σαν συνέπεια ο Δημοκρατικός Στρατός να στερηθεί της δυνατότητας εφοδιασμού, εφεδρειών, συμπαράστασης και άλλων πολλών. Ολα τα προβλήματα: Στρατολογία, οπλισμός, πυρομαχικά, επιμελητεία κλπ. λύνονταν μόνο με τη μάχη".

"Τον ηρωισμό, την αντοχή και αυτοθυσία του Δημοκρατικού Στρατού την ομολογούσαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ακόμα και οι αντίπαλοί του.

Ο Ευάγγελος Αβέρωφ γράφει: "Αυτοί που βγήκαν στο βουνό επέδειξαν πίστη ακλόνητη και εξαιρετικόν πνεύμα αυτοθυσίας".

Και ο στρατηγός Τσακαλώτος αναφέρει: "Μια αντικειμενική κρίσις θα μας δώσει την εντύπωσιν ότι οκτώ οπλοπολυβόλα ίσως και δυο όλμοι σταμάτησαν δυο ταξιαρχίες, 26 πυροβόλα και ανάλογον αεροπορίαν".

Νομίζω πως οι ομολογίες αυτές αποδείχνουν κατά τον πιο έγκυρο τρόπο το χαρακτήρα του Δημοκρατικού Στρατού και το ψυχικό μεγαλείο του μαχητή και της μαχήτριας του Δημοκρατικού Στρατού".

"Αγαπητοί φίλοι και σύντροφοι, συνέχισε ο Χ. Φλωράκης, αυτός ο τρίχρονος αγώνας του Δημοκρατικού Στρατού, είναι σ' όλους μας γνωστό, τέλειωσε με ήττα.

Η στρατιωτική όμως ήττα του Δημοκρατικού Στρατού δε σήμαινε ούτε μπορούσε να σημαίνει την οριστική ήττα και το τέλος του λαϊκού κινήματος.

Η ήττα αυτή ήταν μια φάση στην πορεία του αντιιμπεριαλιστικού δημοκρατικού κινήματος.

Και στην επαναστατική πορεία υπάρχουν πισωγυρίσματα, υπάρχουν σταθμοί και αλλαγές, αλλά η πορεία συνεχίζεται.

Γι' αυτό και οι υπεύθυνοι και "νικητές" του εμφυλίου πολέμου δε σταματούν τις προσπάθειές τους να ανακόψουν αυτήν την πορεία και να εκμηδενίσουν το λαϊκό κίνημα.

Χαρακτηριστικό της προσπάθειας αυτής είναι και το γεγονός ότι ενώ ο εμφύλιος πόλεμος στρατιωτικά έληξε το 1949, τα έκτακτα εμφυλιοπολεμικά μέτρα (Γ ψήφισμα, ν. 509 κλπ. ) διατηρήθηκαν μέχρι το 1975, δηλαδή 26 ολόκληρα χρόνια.

Ακόμα το εθνικό χάσμα του εμφυλίου πολέμου ("πατριώτες" - "συμμορίτες") έκλεισε το 1989, ύστερα από 40 χρόνια.

Αυτό δε σημαίνει ότι παραιτήθηκαν από τις προσπάθειές τους.

Αρκετοί ακόμα εμφυλιοπολεμικοί νόμοι διατηρούνται. Καινούριοι τρόποι εφευρίσκονται.

Οπως π. χ. ο νόμος που απαγορεύει τον επαναπατρισμό πολιτικών προσφύγων που δεν είναι Ελληνες το γένος.

Σήμερα με άλλα μέσα και μέθοδες προσπαθούν να συντρίψουν το λαϊκό κίνημα, με αντιδημοκρατικούς νόμους, με την ένταση της ιδεολογικής επίθεσης, τον αυταρχισμό και άλλα κατασταλτικά μέτρα", κατέληξε.