"Η Ζάκυνθος έχει παρελθόν, παρόν και μέλλον. Πιστεύουμε ότι η πατρίδα μας αξίζει μεγαλύτερης προσοχής σε θέματα που αφορούν την ιστορία της. Με μεγάλη ευχαρίστηση θα δεχόμαστε να υπάρξει μάθημα, στη διδακτική ύλη των σχολείων μας, για την ιστορία της Ζακύνθου. Προσπαθούμε, μέσα από τη μελέτη των συγγραμμάτων που διαπραγματεύονται την ιστορία μας, να διερευνήσουμε τις ρίζες μας. Το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας είναι το πρώτο μιας σειράς με θέματα από την ιστορία του νησιού μας που φιλοδοξούμε να εκδώσουμε. Φυσικά και δεν είναι τέλειο. Φυσικά και θα υπάρχουν λάθη. Η εργασία αυτή δε φιλοδοξεί ν' αποτελέσει διδακτορική διατριβή. Φιλοδοξεί όμως ν' αποτελέσει την απαρχή της δημιουργίας μιας κοινωνίας με ιστορική μνήμη".

Με τα παραπάνω λόγια η Μαθητική Ομάδα Ιστορικής Ερευνας του 1ου Δημοτικού Σχολείου Ζακύνθου απευθύνεται στον αναγνώστη, που θα πάρει στα χέρια του τον καρπό της δουλιάς της. Τίτλος της: "Κατάλογος Αρχαίων Νομισμάτων της Ζακύνθου".Με καθοδηγητή τον δάσκαλό τους Ακη Λαδικό,οι μαθητές της Δ και ΣΤ' Τάξης, που συμμετείχαν στην ομάδα, εκπόνησαν μια εργασία, η οποία χαρακτηρίζεται για την πρωτοτυπία και την ποιότητά της. Οχι μόνο γιατί οι λιλιπούτειοι ερευνητές ασχολούνται μ' έναν τομέα της αρχαιογνωσίας επιφανειακά στρυφνό και απρόσιτο, αλλά και γιατί πρόκειται για παιδιά που μεγαλώνουν σ' έναν τόπο, ο οποίος βάλλεται από τα "αγαθά" μιας αλματώδους τουριστικής ανάπτυξης. Είναι, άμεσα ή έμμεσα, η δική τους απάντηση στο εφήμερο, στο ομοιόμορφο, στο εύπεπτο. Είναι η δική τους απαίτηση για ουσιαστική γνώση.

Στις σελίδες του καταλόγου απαριθμούνται και περιγράφονται αρχαία νομίσματα του νησιού, από τον 5ο αιώνα π. Χ., ρωμαϊκά νομίσματα, καθώς και νομίσματα που αναφέρονται σε κείμενα των Ζακυνθινών ιστορικών Π. Χιώτη και Λ. Ζώη. Περιλαμβάνονται επίσης φωτογραφίες αρχαίων νομισμάτων που δημοσιεύτηκαν σε ημερολόγιο της Ιονικής Τράπεζας, φωτογραφίες αρχαίων νομισμάτων άλλων πόλεων που βρέθηκαν στη Ζάκυνθο και φωτογραφίες από εκμαγεία αρχαίων νομισμάτων που υπάρχουν στο Μουσείο Διονυσίου Σολωμού.

"Ο κατάλογος, σημειώνει ο Ακης Λαδικός, αποτελεί μια πρώτη προσπάθεια συνολικής καταγραφής όλων των μέχρι στιγμής δημοσιευμένων νομισμάτων". "Το γεγονός, λέει, ότι η πόλη κόβει δικά της αργυρά νομίσματα φανερώνει την ανεξαρτησία και αυτονομία των Ζακυνθίων κατά τον 5ο και 4ο αιώνα π. Χ. Βέβαια, η ανεξαρτησία και αυτονομία των Ζακυνθίων είναι γνωστή και από τις ιστορικές πηγές... Οπως αναφέρει και ο Πέτρος Καλλιγάς στην εισήγησή του για την οίκηση στην αρχαία Ζάκυνθο, "αν και δεν έχει μελετηθεί ακόμα η ιστορία και εξέλιξη του νομισματοκοπείου της Ζακύνθου, τα μέχρι στιγμής γνωστά νομίσματα δείχνουν αρκετά καλές κοπές". Ο Καλλιγάς επίσης αναφέρει ότι είναι πιθανόν την ευθύνη του νομισματοκοπείου να είχαν ετήσιοι άρχοντες, οι οποίοι ανέγραφαν και το όνομά τους πάνω στα νομίσματα, κατά τον 4ο π. Χ. αιώνα. Είναι μια θεωρία που έρχεται να την ενισχύσει ο C. Kraay στο βιβλίο του "Coins and History", (Λονδίνο 1969) ".

"Η Ζάκυνθος, αναφέρει η διευθύντρια του Μουσείου Ζακύνθου, Ζωή Μυλωνά,Υλήεσσα κατά τον Ομηρο, αξιόλογος κατά τον Στράβωνα, μεγαλοπρεπής κατά τον Πλίνιο, υποτάχθηκε στην αθηναϊκή ηγεμονία γύρω στα μέσα του 5ου αι. π. Χ., ενώ κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο διέθετε φαίνεται μεγάλο πληθυσμό και οχυρή ακρόπολη, προφανώς στο Κάστρο, την οποία και δεν κατάφεραν να καταλάβουν οι Σπαρτιάτες. Οι Ζακύνθιοι παρέμειναν ανεξάρτητοι κατά τον 5ο και 4ο αι. π. Χ. και διατηρούσαν αρχαίο νομισματοκοπείο έως το 2ο αι. π. Χ. ". Η ίδια σημειώνει ότι οι "συχνοί και καταστροφικοί σεισμοί στη Ζάκυνθο είναι ένας από τους κύριους λόγους της ύπαρξης ελάχιστων αρχαίων καταλοίπων. Επίσης σημαντικοί λόγοι είναι η κακή ποιότητα των οικοδομικών υλικών, η επαναχρησιμοποίησή τους, η αρχαιοκαπηλία και κυρίως η ανυπαρξία συστηματικής αρχαιολογικής έρευνας, η οποία μέχρι σήμερα είναι τυχαία και αποσπασματική... Γενικά, η αρχαιολογική έρευνα στη Ζάκυνθο έχει καθυστερήσει σημαντικά σε σχέση με τα άλλα νησιά του Ιονίου".

Αναφερόμενος στην εργασία των μαθητών ο διευθυντής του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, Δημήτρης Γραμμένος, σημειώνει: "Είναι δυνατόν σ' αυτή την ηλικία τα παιδιά να τα ελκύσει ένα τόσο εξειδικευμένο θέμα; Η απάντηση είναι: μα αυτά τα θέματα τραβάνε τα παιδιά, όχι τα γενικά και αόριστα".

Ρ. ΣΟΥΛΗ