Η αμερικανική διπλωματία, με μεθοδικό τρόπο προετοιμάζει την εξίσωση των δύο "πολιτικών οντοτήτων" της Κύπρου, περιγράφοντας με αυτόν τον τρόπο και την κατεύθυνση της πρωτοβουλίας που έχει αναλάβει ο Ρ. Χόλμπρουκ για το Κυπριακό. Ταυτόχρονα, ο Μ. Γιλμάζ, μιλώντας σε Τούρκους δημοσιογράφους, υπογράμμισε για μια ακόμη φορά την αποφασιστικότητα της Αγκυρας να διασφαλίσει τα "κεκτημένα" της εισβολής.

Ετσι λοιπόν, η Ουάσιγκτον πραγματοποιεί τα πρώτα βήματα για την αναγόρευση του ψευδοκράτους σε ισότιμη πολιτική οντότητα με την Κυπριακή Δημοκρατία. Ο επισκεπτόμενος τις ΗΠΑ πρόεδρος της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης Μουσταφά Καλεμλί λέγεται ότι εξασφάλισε πρόσκληση από την Αμερικανική Βουλή των Αντιπροσώπων για τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ραούφ Ντενκτάς.

Οι εφημερίδες "Ζαμάν" και "Τζουμχουριέτ" αναφέρουν ότι ο Ρ. Ντενκτάς θα επισκεφτεί την Ουάσιγκτον στις 22-24 του Οκτώβρη, για να μιλήσει στη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Αντιλαμβανόμενη την ευνοϊκή συγκυρία, η Αγκυρα σκληραίνει τη στάση της:

"Αν οι Ελληνες και οι Ελληνοκύπριοι δεν εγκαταλείψουν τα όνειρά τους (για την Κύπρο), δεν υπάρχει πίεση που η Τουρκία να μην μπορεί να την αντέξει", υπογράμμισε ο Τούρκος πρωθυπουργός Μεσούτ Γιλμάζ, μιλώντας προς τους δημοσιογράφους στο αεροπλάνο με το οποίο επέστρεψε στην Αγκυρα από το Καζαχστάν, όπου πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη.

Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας δήλωσε επίσης ότι η διαίρεση της Κύπρου μπορεί να γίνει μόνιμη, αν η Ελλάδα και οι Ελληνοκύπριοι συνεχίσουν "να χρησιμοποιούν την Ευρωπαϊκή Ενωση και τη Ρωσία" για να πετύχουν τους στόχους τους στο νησί.

"Αν (οι Ελληνες και οι Ελληνοκύπριοι) επιχειρήσουν, κρυπτόμενοι πίσω από την ΕΕ και προσκαλώντας τη Ρωσία στην Κύπρο, να μας εξαναγκάσουν να κάνουμε βήματα προς τη δική τους αντίληψη για μια οριστική λύση (του προβλήματος του νησιού) και αν συνεχίσουν σ' αυτή την οδό, η σημερινή κατάσταση θα γίνει μόνιμη", απείλησε ο Γιλμάζ.

Σχετικά με την πρόθεση της κυπριακής κυβέρνησης να αναπτύξει στο ελεύθερο τμήμα του νησιού ρωσικούς πυραύλους εδάφους - αέρος, ο Γιλμάζ δήλωσε: "Η κατάσταση αυτή έχει γίνει πρόβλημα ασφάλειας για την Τουρκία μάλλον, παρά για την Κύπρο. Δε θα υποχωρήσουμε μπροστά σε τίποτε για να διασφαλίσουμε την ασφάλειά μας".

Επαναλαμβάνοντας τις εκκλήσεις του προς τη Μόσχα να ματαιώσει τη συμφωνία για την αγορά των πυραύλων αυτών, ο Γιλμάζ είπε: "Η Ρωσία πρέπει να σκεφτεί τα στρατηγικά συμφέροντά της στην περιοχή, όχι μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια".

Στο μεταξύ αναβλήθηκε η ενημέρωση του Γενικού Επιτελείου προς την κυβέρνηση σχετικά με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των S-300, αναφέρουν διπλωματικές πηγές. Η ενημέρωση είχε ανακοινωθεί στην αρχή της βδομάδας από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Μπουλέντ Ετσεβίτ, αν και ήταν γνωστό ότι θα απουσίαζαν από την Αγκυρα ο πρωθυπουργός, ο υπουργός Εξωτερικών και ο υπουργός Αμυνας. Δεν είναι γνωστό πότε θα γίνει η εξαγγελθείσα αυτή ενημέρωση.

Σε τροχιά γύρω από Αθήνα, Αγκυρα και Λευκωσία τέθηκε η αμερικανική παρέμβαση για το Κυπριακό, με την αποστολή του ειδικού συντονιστή του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για το Κυπριακό Τ. Μίλερ,ο οποίος σε ρόλο προπομπού του Ρ. Χόλμπρουκ επισκέφτηκε χτες, προερχόμενος από την Αγκυρα, την Αθήνα, ενώ ακολουθεί επίσκεψη και στη Λευκωσία. Με την επίσκεψη αυτή του Αμερικανού διπλωμάτη μπαίνει πλέον στο τραπέζι η αναμενόμενη από καιρό αμερικανική πρωτοβουλία για το Κυπριακό, που όπως αναμένεται θα αγγίξει όλο το πλέγμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Ο Τ. Μίλερ συναντήθηκε χτες στο υπουργείο Αμυνας με τον Α. Τσοχατζόπουλο και στο υπουργείο Εξωτερικών με τον υφυπουργό Γ. Κρανιδιώτη και σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, με τα ζητήματα που έθεσε, προδιέγραψε και το πλαίσιο που θα κινηθεί η πρωτοβουλία Χόλμπρουκ. Πέρα από το Κυπριακό οργανικό μέρος της πρωτοβουλίας αυτής αποτελούν και τα λεγόμενα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) που προωθούν οι ΗΠΑ στο Αιγαίο. Στο επίκεντρο των συζητήσεων, όσον αφορά την Κύπρο, παραμένουν σταθερά η ενταξιακή πορεία της στην Ευρωπαϊκή Ενωση και το θέμα της εγκατάστασης στο νησί των ρωσικών αμυντικών πυραύλων S - 300.

Η σύνδεση της ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ με την επίλυση του κυπριακού προβλήματος φαίνεται πως βρίσκεται στο επίκεντρο των πιέσεων που ασκούνται στην ελληνική και κυπριακή πλευρά. "Σε τελική ανάλυση, είπε ο Α. Τσοχατζόπουλος, αυτό που έχει σημασία είναι να υπάρξει στο διάστημα μέχρι την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, μια θετική λύση του κυπριακού προβλήματος". Ενδεικτικό των πιέσεων από την αμερικανική πλευρά είναι ότι ο Γ. Κρανιδιώτης επέμεινε στις δηλώσεις του μετά τη συνάντηση με τον Τ. Μίλερ πως υπογράμμισε στον συνομιλητή του τη βούληση της ελληνικής πλευράς για δίκαιη λύση του Κυπριακού στα πλαίσια του ΟΗΕ, αφού προφανώς τα όσα κομίζει ο Αμερικανός μεσολαβητής απέχουν πολύ από τα πλαίσια που έχουν τεθεί κατά καιρούς από τον ΟΗΕ. Πάντως η αμερικανική πρωτοβουλία, στην παρούσα φάση, φαίνεται έχει βάλει ως προτεραιότητα την επιβολή μιας φόρμουλας συμμετοχής των Τουρκοκυπρίων στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Κύπρου στην ΕΕ.

Σχετικά με την άσκηση "Νικηφόρος '97" που έχει προγραμματιστεί να γίνει στην Κύπρο στα μέσα Οκτώβρη ,σε εφαρμογή του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος Ελλάδας - Κύπρου, στα πλαίσια της οποίας προβλέπεται να πετάξουν πάνω από την Κύπρο ελληνικά μαχητικά αεροσκάφη, αλλά και να προσγειωθούν στο νέο στρατιωτικό αεροδρόμιο της Πάφου, ο υπουργός Αμυνας όταν ρωτήθηκε σχετικά, μετά τη συνάντηση με τον Τ. Μίλερ, είπε ότι το θέμα δεν αφορούσε τη συγκεκριμένη συζήτηση. Ταυτόχρονα πηγές του υπουργείου Αμυνας διαβεβαίωναν ότι η άσκηση θα γίνει κανονικά όπως έχει σχεδιαστεί παρ' όλες τις πιέσεις που ασκούνται.