"Ο καπιταλισμός ανήκει στην προϊστορία". Κάθε λέξη, κάθε πρόταση έχει την αξία της. Στο λόγο υπάρχει και η αυθύπαρκτη ακόμη αξία, με την έννοια της λάμψης, για παράδειγμα, ενός τσιτάτου, που η αλήθειά του δεν μπορεί να καλυφθεί, έστω κι αν χρησιμοποιείται στο μέσο προτάσεων που προσπαθούν να το νεκρώσουν. Κάτι σαν το διαμάντι όταν το ρίξεις στα σκουπίδια. Η λάμψη του παραμένει, ίσως ακόμη να γίνεται δυνατότερη εκεί μέσα.

Οταν η φράση αυτή βγαίνει από τα χείλη του ηγέτη της Κούβας το 1997, στις εργασίες του Συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος της χώρας του, είναι φανερό πως η απήχησή της είναι σαφώς μεγαλύτερη. Ενα μήνυμα για πολλούς αποδέκτες. Εξι χρόνια από τη διάλυση της ΕΣΣΔ, έξι χρόνια παγκόσμιας αντικομμουνιστικής υστερίας, λυσσαλέων διώξεων, παραχάραξης της ιστορίας, ύμνων για την "οριστική νίκη του καπιταλισμού". Εξι χρόνια που η Κούβα παλεύει να επιβιώσει χωρίς τους φυσικούς της συμμάχους και, εκεί που τα αστικά ΜΜΕ αγωνιούν να πείσουν ότι "ο σοσιαλισμός πέθανε", έρχεται ένας κομαντάντε από τα "παλιά" να τους θυμίσει αυτό που ποτέ δεν ξέχασαν οι καταπιεσμένοι αυτού του κόσμου. Πως o,τι κι αν γίνει, ο καπιταλισμός τελειώνει, πεθαίνει, ακολουθεί κι αυτός τη φυσική πορεία όλων των εκμεταλλευτικών συστημάτων της ιστορίας. Πως το μέλλον ανήκει στο σοσιαλισμό.

Παράκρουση; Οσο "παράκρουση" είναι η φτώχεια, η πείνα, η εξαθλίωση, η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, ο πόλεμος. Οσο "παράκρουση" είναι το γεγονός, που αδυνατούν πλέον να κρύψουν ακόμη και τα αστικά ΜΜΕ, μόλις έξι χρόνια από τη διάλυση της ΕΣΣΔ, ότι οι λαοί των πρώην σοσιαλιστικών χωρών νοσταλγούν το παρελθόν τους, που δεν ήταν παρά ένα κομμάτι, έστω και με δυσκολίες φτιαγμένο, του μέλλοντός μας.

Οταν ακούγονται τέτοιες διαπιστώσεις από τον ηγέτη ενός λαού, μιας χώρας, που έκανε την επανάστασή της και χτίζει το σοσιαλισμό "με νύχια και με δόντια", με γείτονα τη μητρόπολη του καπιταλισμού, είναι φανερό ότι δεν αποτελούν απλώς ενέσεις ηθικού. Αποτελούν το σύνθημα για νέα ξεκινήματα προς τα εμπρός, νέα καθήκοντα, νέες λύσεις για καινούρια προβλήματα, απ' αυτές που μόνο στο σοσιαλισμό μπορούν να βρουν πρόσφορο έδαφος. Με αυτή την έννοια, η φράση αυτή ειπώθηκε τελικά, από έναν κομαντάντε που ήρθε από το μέλλον...