Μείωση των μαθητών την προηγούμενη σχολική χρονιά, σε σχέση με την προπέρσινη, "ιδανικές" αναλογίες μαθητών - διδασκόντων και μαθητών - σχολικών κτιρίων παρουσιάζονται στο Ενημερωτικό Δελτίο που εξέδωσε η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδας (ΕΣΥΕ) και αφορά την εξέλιξη των τριών βασικών μεγεθών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (μαθητές - σχολικές μονάδες - διδακτικό προσωπικό) κατά το προηγούμενο σχολικό έτος, 1997 - '98. Τα στοιχεία προέρχονται από την ετήσια απογραφική έρευνα που διεξάγει η Στατιστική Υπηρεσία σε όλες τις εκπαιδευτικές μονάδες της χώρας και αναφέρονται στην έναρξη του σχολικού έτους 1997 - '98.

Σύμφωνα με αυτά, μειωμένος κατά 25.346 μαθητές και ποσοστό 1.5% παρουσιάζεται ο μαθητικός πληθυσμός της χώρας τη σχολική χρονιά 1997 - '98 σε σύγκριση με το σχολικό έτος 1996 - '97.Ετσι, ενώ το σχολικό έτος 1996 - '97 φοίτησαν στην υποχρεωτική εκπαίδευση, στα λύκεια και τις ΤΕΣ 1.632.908 μαθητές, το έτος 1997 - '98 φοίτησαν 1.605.461 μαθητές.

Η Γενική Γραμματεία της ΕΣΥΕ αποδίδει τη μείωση αυτή στην υπογεννητικότητα, τονίζοντας ότι "η μείωση του σχολικού πληθυσμού της υποχρεωτικής εκπαιδεύσεως αντιστοιχεί, σε πρώτη προσέγγιση, με τη μείωση του αριθμού των γεννήσεων, που παρατηρήθηκε κατά τα έτη γεννήσεως των σημερινών μαθητών". Η αύξηση του αριθμού των παιδιών, που εγγράφηκαν στα νηπιαγωγεία, παρά τη συνεχιζόμενη μείωση των γεννήσεων, θα πρέπει να αποδοθεί στη σταδιακή επέκταση του θεσμού της προσχολικής εκπαίδευσης (αύξηση των μονάδων και του διδακτικού προσωπικού τους", τονίζεται στο Ενημερωτικό Δελτίο. Ειδικότερα για την περιφέρεια της πρωτεύουσας, όπου, όπως προκύπτει από τα στοιχεία, συγκεντρώνεται το 29.4% περίπου του μαθητικού δυναμικού, ο αριθμός των μαθητών παρουσιάζεται μειωμένος κατά 11.566 μαθητές.

Οι αδιαβάθμητες Τεχνικές Επαγγελματικές Σχολές είχαν τη μεγαλύτερη αύξηση σε σχολικές μονάδες το προηγούμενο σχολικό έτος, ενδεικτικό της τάσης που διαμορφώνεται για στροφή προς την κατάρτιση, κάτι που ήρθε να θεσμοθετήσει η νομοθέτηση των Τεχνικών Επαγγελματικών Εκπαιδευτηρίων. Από 36 που ήταν το σχολικό έτος 1996 - '97 έγιναν 46 το επόμενο σχολικό έτος.

Ο αριθμός των νηπιαγωγείων, δημοτικών, γυμνασίων, λυκείων όλων των τύπων και ΤΕΣ πέρσι ήταν 16.240 πανελλαδικά, από τα οποία τα 2.742 βρίσκονταν στην περιφέρεια της Αθήνας. Από αυτά, τα 15.434 είναι δημόσια και τα 806 ιδιωτικά. Οι δημόσιες σχολικές μονάδες παρουσιάζουν μείωση κατά 36 σε πανελλαδικό επίπεδο και οι ιδιωτικές μονάδες μειώθηκαν κατά 33.

Από τα στοιχεία προκύπτει επίσης ότι τα αγόρια στρέφονται στα Τεχνικά - Επαγγελματικά Λύκεια (54.6%) και στις Τεχνικές Επαγγελματικές Σχολές (75.8%), ενώ τα κορίτσια "επικρατούν", όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, στις αδιαβάθμητες Τεχνικές - Επαγγελματικές Σχολές (67.4%), στα ενιαία και πολυκλαδικά λύκεια (55.8%) και στα γενικά λύκεια.

Κατά την έναρξη του σχολικού έτους 1997 - '98,το διδακτικό προσωπικό ήταν 120.768 έναντι 115.632 της προηγούμενης περιόδου, δηλαδή ήταν αυξημένο κατά 5.136 εκπαιδευτικούς ή κατά 4.4%.Από το σύνολο αυτό, 8.785 ήταν νηπιαγωγοί, 45.814 δάσκαλοι και 66.169 καθηγητές διαφόρων ειδικοτήτων.

Εντυπωσιακά μικρή εμφανίζεται η αναλογία διδασκόντων - διδασκομένων στην έκθεση της ΕΣΥΕ, στην πραγματικότητα όμως είναι πλασματική. Συγκεκριμένα:

• Σύμφωνα με τα στοιχεία, η μέση αναλογία μαθητών ανά διδάσκοντα για το σύνολο του μαθητικού πληθυσμού είναι 13,3 έναντι 14,2 του σχολικού έτους 1996 - '97,ενώ για την περιφέρεια της πρωτεύουσας αναλογούν 14,4 μαθητές ανά διδάσκοντα. Η Διεύθυνση Στατιστικής παρατηρεί επίσης ότι το μεγαλύτερο αριθμό μαθητών έχουν οι νηπιαγωγοί (20) και οι δάσκαλοι (16) της πρωτεύουσας, ενώ το μικρότερο αριθμό μαθητών έχουν, για το σύνολο της χώρας, τα εκκλησιαστικά λύκεια (9.5) και τα ενιαία πολυκλαδικά λύκεια (10.7).
• Οι παραπάνω "ιδανικές" αναλογίες δεν ισχύουν στην πράξη, καθώς στους διδάσκοντες συμπεριλαμβάνονται και οι χιλιάδες εκπαιδευτικοί που είναι αποσπασμένοι, όχι μόνο σε υπηρεσίες του υπουργείου Παιδείας, αλλά και σε διάφορες άλλες, όπως επίσης και οι ωρομίσθιοι (ένας θεσμός που έχει επεκταθεί στην εκπαίδευση), οι οποίοι δεν καλύπτουν ο καθένας ένα πλήρες διδακτικό ωράριο.

Παρά τη βεβαιότητα ότι "τα στοιχεία ενάρξεως δίνουν με ικανοποιητική σαφήνεια τη γενική εικόνα της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαιδεύσεως της χώρας, για κάθε σχολικό έτος", εντούτοις η εικόνα που δίνουν οι αριθμοί πολύ απέχει από την εικόνα των τμημάτων των 35 μαθητών, των συμπτύξεων τμημάτων και των πραγματικών κενών σε εκπαιδευτικούς, τα οποία καλύπτονται από αναπληρωτές και ωρομίσθιους, και τις ελλείψεις σε σχολικά κτίρια που έχει ως αποτέλεσμα το καθεστώς της διπλοβάρδιας στα σχολικά κτίρια.

Προφανώς, στο Ενημερωτικό Δελτίο δεν κρίθηκε σκόπιμο να συμπεριληφθεί ο αριθμός των αναπληρωτών και ωρομισθίων εκπαιδευτικών που υπηρετούν ώστε να φανούν τα πραγματικά κενά, ενώ δεν προκύπτουν στοιχεία για τη ροή του μαθητικού πληθυσμού από το νηπιαγωγείο μέχρι το λύκειο, καθώς η σύγκριση γίνεται με στοιχεία του προηγούμενου έτους. Επίσης, στα στοιχεία που αφορούν το μαθητικό δυναμικό δεν παρατίθεται ο συνολικός αριθμός των παιδιών που θα έπρεπε να φοιτούν σε κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης. Ετσι, π. χ., υπάρχει μεν ο αριθμός των νηπίων που φοιτούν στα νηπιαγωγεία, όχι όμως και ο αριθμός των νηπίων που θα έπρεπε να φοιτούν στα νηπιαγωγεία και ανάλογα και στα δημοτικά, γυμνάσια, λύκεια...