"ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΗΣΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ"

"Αίγινα 1 Φεβρουαρίου 1831: Προλαβόντως (= προηγουμένως) και σήμερον ανεχώρησαν πολλοί μαθηταί απεδώ, και άλλοι πολλοί ετοιμάζονται ν' αναχωρήσουν. Πριν αναχωρήσουν οι μαθηταί, αφού συνήλθαν, έκαμαν την ακόλουθον διαμαρτύρησιν, με απόφασιν να την εκδώσουν, όταν λυθούν τα δεσμά και της τυπογραφίας και της πατρίδος των".

"Προ ολίγων μηνών εκήρυξεν επισήμως η Ελληνική Διοίκησις ότι εσυστήθη σχολείον εις την Αίγιναν, όπου διδάσκεται όχι μόνον η ελληνική γλώσσα και η ελληνική φιλολογία, αλλά και άλλαι ξέναι γλώσσαι και επιστήμαι της σοφής Ευρώπης... Δίδοντες απόλυτον πίστιν εις ταύτην την προκήρυξη ήλθομεν εις την Αίγιναν με όλην μας την ένδειαν (= τη φτώχεια), οι πλειότεροι ορφανοί από πατέρας που έπεσαν εις τον έσχατον αγώνα κατά της τυραννίας και κατά της απαιδευσίας, και πολλοί αφίνοντες εις το σπίτι πατέρας γέροντας πληγωμένους εις την αυτήν την περίστασιν. Ηλθαμεν, αλλά τι είδαμεν; Τάφον κεκονιαμένον (= ασβεστωμένον), σχολείον δηλαδή έξωθεν μεν λαμπρόν έσωθεν δε άδειον από διδασκάλους ικανούς και από μαθήματα ανάλογα με την ηλικίαν και τας ανάγκας μας και εντελώς ασύμφωνα με τας προσδοκίας μας και με τα επισήμους υποσχέσεις της Διοικήσεως. Πολλούς μήνας εσιωπήσαμεν, ελπίζοντες βελτίωσιν των πραγμάτων, αλλά βλέποντες ότι αυτή όχι μόνον δεν γίνεται, αλλ' ότι απεναντίας και εις τους ολίγους διδασκάλους επιβάλλεται δεσποτικώς και το είδος των μαθημάτων και ο τρόπος της παραδόσεώς των, επαραστήσαμεν (= κάναμε διάβημα) μίαν φοράν με σέβας εις τους εφόρους του σχολείου, ότι δεν δυνάμεθα πλέον να μείνωμεν εις αυτό (διάβαζε αποχή - κατάληψη), αν δεν εκπληρωθεί κατά γράμμα της Διοικήσεως η υπόσχεσις. Αυτήν την παράστασιν (= τη διαμαρτυρία), που έγινε, όπως είπαμεν, με σέβας, αόπλως και μόνον προς τους εφόρους (= υπεύθυνους), η Διοίκησις την εθεώρησεν ως στασιαστικήν απείθειαν, διόρισεν αρματωμένους στρατιώτας (διάβαζε ΜΑΤ) να παρακολουθούν όλα μας τα βήματα και να μας ακολουθούν παντού. Αλλ' εμείς συναισθανόμενοι την αθωότητά μας και το δίκαιον του ζητήματός μας, εις διάστημα κάμποσων ημερών τους εδείξαμεν αφόβως και το στήθος και το μέτωπόν μας. Διότι ο καθαρός ουρανός αστραπάς δεν φοβάται. Εις το αναμεταξύ εμεταχειρίσθησαν και δώρα και υποσχέσεις αξιωμάτων και άλλους χαμερπείς τρόπους, τους οποίους είναι αισχρόν και να λέγωμεν, διά να μας διασπάσουν και να πείσουν μερικούς από ημάς να μεταμεληθώμεν (= να δηλώσουμε μετάνοια), δηλαδή να μη ζητώμεν πλέον το δίκαιόν μας, και να παραδεχθούμεν μάλιστα εγγράφως οι ίδιοι διά τους εαυτούς μας ότι είμεθα ένοχοι εγκλήματος, το οποίον ποτέ μήτ' εφαντάσθημεν... ".

(Απόσπασμα από διακήρυξη των μαθητών της Αίγινας το 1831. Από το βιβλίο του Αλ. Κ. Δημαρά "Η Μεταρρύθμιση που δεν έγινε". Περιέχεται στο σχολικό βιβλίο "Θέματα νεότερης και σύγχρονης ιστορίας", Γ Λυκείου) Ποιος να υποκινούσε, άραγε, τους μαθητές της εποχής εκείνης; Ισως ο Κολοκοτρώνης, αφού ΚΚΕ δεν υπήρχε τότε...

Εκατόν πενήντα χρόνια αργότερα, η ελληνική Πολιτεία, αναγνωρίζοντας την ωριμότητα των σύγχρονων μαθητών του γυμνασίου και του Λυκείου, τους έδωσε με ειδικό νόμο το δικαίωμα να εκλέγουν και να εκλέγονται στα μαθητικά τους συμβούλια, να κάνουν συνελεύσεις, να συσκέπτονται και να παίρνουν αποφάσεις. Και δεν έπαψε ποτέ να διακηρύσσει σε όλους τους τόνους ότι οι νέοι αποτελούν την ελπίδα και το μέλλον του τόπου. Τον τελευταίο καιρό όμως ο υπουργός Παιδείας και η κυβέρνηση υποτιμώντας και προσβάλλοντας τη νοημοσύνη και το ήθος των νέων διατυμπανίζουν ότι είναι ανεύθυνοι, ότι υποκινούνται και κατευθύνονται. Στη συγχορδία αυτής της επίθεσης κατά των μαθητών και ο αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος. Δεν "τους πάει" φαίνεται ο Δέσποτας τους νέους όταν αγωνίζονται και δε σκύβουν το κεφάλι. Τους θέλει και αυτός και η άλλη εξουσία άβουλους και υποτακτικούς, σύγχρονους ραγιάδες. Γι' αυτό και σαρκάζουν και λοιδορούν τον αγώνα τους, το πρωτόγνωρο μαθητικό κίνημα, που αποτελεί σημάδι των καιρών μας ενθαρρυντικό, σημάδι υγείας της νέας γενιάς σε μια εποχή απάθειας, οχαδερφισμού, ατομικισμού και βολέματος. Και όμως... Η σημερινή εξουσία, που σε άλλες περιπτώσεις εμφανίζεται προκλητικά ενδοτική και υποχωρητική απευθύνοντας ακόμα και δημόσια ευχαριστήρια σε 'κείνους που μόνο δεινά επισώρευσαν κατά καιρούς στον τόπο μας, στους δικούς της πολίτες, και μάλιστα στους μαθητές τελευταία, δείχνει το σκληρό της πρόσωπο και εφαρμόζει την πολιτική της πυγμής, παριστάνοντας τον ηρωικό και ακραιφνή υπερασπιστή των συμφερόντων του έθνους... Και επιχαίρει σαρκαστικά στην ιδέα ότι οι μαθητές θα καμφθούν, θα γονατίσουν και θα γυρίσουν στα σχολεία με σκυμμένο το κεφάλι, ενώ θα έπρεπε να λυπάται και να ανησυχεί με ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αν ήθελε να διαμορφώνει πολίτες υπεύθυνους, με ελεύθερο και αγωνιστικό φρόνημα.

Πάντως, ανεξάρτητα από τα οποιαδήποτε αποτελέσματα της μαθητικής εξέγερσης, αυτή η μεγάλη αγωνιστική εμπειρία των μαθητών θα αποτελέσει "επένδυση" και παρακαταθήκη για το μέλλον στους αγώνες του λαού για μια καλύτερη παιδεία και για καλύτερη ζωή. Με τη σκέψη αυτή οι μαθητές δε θα πρέπει σε καμία περίπτωση να νιώσουν ηττοπάθεια και απογοήτευση, αλλά, αντίθετα, να νιώθουν περήφανοι γι' αυτό τον ωραίο αγώνα, όπως περήφανοι νιώθουμε και εμείς γι' αυτούς και τους καμαρώνουμε...

Αποστόλης ΚΑΤΟΙΚΟΣ

Καθηγητής