Ανδρέας Κάλβος. Επαναστάτης, ποιητής, δάσκαλος. Αυτή η υπέροχη, αδιαίρετη ενότητα - ιδιότητα, συνιστούσε το «είναι», το βίο του μεγάλου Επτανήσιου φορέα και μαχητή των επαναστατικών ιδεών, λαϊκών εξεγέρσεων και απελευθερωτικών κινημάτων στην Ευρώπη του 19ου αιώνα. Υπάρχει άλλη λέξη - έννοια, η οποία ουσιαστικότερα και πληρέστερα να εκφράζει και να επιβεβαιώνει το βαθύτερο νόημα των λέξεων «επαναστάτης» και «ποιητής», από τη λέξη - έννοια «δάσκαλος»; Στην περίπτωση του Κάλβου και η επαναστατική πράξη και η ποιητική ήταν ιδιαίτερο συστατικό και αδήριτη ανάγκη του οράματος που είχε και του χρέους που ένιωθε ως δάσκαλος. Εν ολίγοις, ο Κάλβος σε όλη του τη ζωή, και ως επαναστάτης και ως ποιητής, δάσκαλος ήταν και αυτό ήθελε να είναι. Και μάλιστα στην πατρίδα του, στη (δημόσια) Ιόνιο Ακαδημία. Δεν τον άφησαν, όμως, διάφορες ανταγωνιστικές αντιλήψεις και επιδιώξεις, αποδιώχνοντάς τον για δεύτερη φορά, ωθώντας τον οριστικά στην ξενιτιά, στην αυτοεξορία.

Ο Κάλβος, παγκοίνως γνωστός σαν ποιητής, λίγο γνωστός σαν επαναστάτης (ευτυχώς έρευνες και μελέτες την τελευταία εικοσαετία ανέδειξαν την επαναστατική του δράση), παρέμενε, μέχρι πριν λίγα χρόνια, ελαχιστότατα γνωστός σαν εκπαιδευτικός. Αυτή του την ιδιότητα «φωτίζει» το βιβλίο -έρευνα του (συνταγματάρχη!), πλην και δρ. της Φιλοσοφικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και μελετητή της Ιστορίας των Επτανήσων, Νίκου Κ. Κουρκουμέλη «Νεότερα Καλβικά» (εκδόσεις «Περίπλους»). Ο ερευνητής παρουσιάζει μια σειρά ανέκδοτων εγγράφων από τα Αρχεία Κέρκυρας, τα οποία αφορούν σε άγνωστα γεγονότα της δεύτερης καθηγεσίας του Κάλβου στην Ιόνιο Ακαδημία (1836-1838), στο μάθημα της «Διανοητικής Φιλοσοφίας ή Ιδεολογίας». Εδώ να σημειώσουμε ότι η πρώτη καθηγεσία του (ακαδημαϊκά έτη 1826-'27 και 1827-'28) που αφορούσε στο μάθημα της Γενικής Φιλολογίας, διακόπηκε διά της σατανικής μεθόδου της κατάργησης του μαθήματός του. Τα έγγραφα που περιέχει το βιβλίο δίνουν και σημαντικές πληροφορίες για την πανεπιστημιακή ζωή στην αγγλοκρατούμενη Κέρκυρα. Αποκαλύπτουν και απαντούν στο «γιατί» και «πώς» εξαναγκάστηκε ο Κάλβος να εγκαταλείψει για δεύτερη φορά την Ιόνιο Ακαδημία. Στη σχέση του με τους κρατούντες στην Ακαδημία και κυβερνητικούς παράγοντες, μετά το θάνατο του «Αρχοντά» της κόμη Γκίλφορντ, χάρη στον οποίο προσελήφθη στην Ακαδημία. Αλλά και στη σχέση του με το - εχθρικό απέναντί του - φοιτητικό σολωμικό περιβάλλον. Το βιβλίο, εξαιρετικά συγκροτημένο, εικονογραφημένο με φωτογραφίες -ντοκουμέντα και χειρόγραφα του Κάλβου (επιστολές κλπ.), περιλαμβάνει εκτενέστατες σημειώσεις, παράρτημα με τα έγγραφα και πλουσιότατη βιβλιογραφία.