Σάββατο 1 Γενάρη 2000 - Κυριακή 2 Γενάρη 2000
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 12
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Γιώργος Ρούσης
Η αντίσταση στον πόλεμο ως ελάχιστη προϋπόθεση μιας σύγχρονης αριστερής ιδεολογίας

«Ο τίτλος της παρέμβασής μου είναι παραπλανητικός. Εδώ ο τόνος και η έμφαση πέφτει στο ελάχιστο. Με άλλα λόγια, αυτό που θα προσπαθήσω να σας περιγράψω είναι ότι, ναι μεν το να 'σαι ενάντια στον πόλεμο και στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις είναι απαραίτητο, αλλά όχι, όπως θα έλεγαν οι μαθηματικοί, ένα ικανό στοιχείο για να προσδιορίσει μια αριστερή ταυτότητα. Από την άλλη, βέβαια, αυτό είναι αναγκαίο. Δεν μπορείς, δηλαδή, να λουφάζεις και να κάνεις ότι δεν καταλαβαίνεις όταν υπάρχει μια ιμπεριαλιστική επέμβαση και, από την άλλη, να λες ότι είσαι αριστερός. Αυτό, όμως, δεν αρκεί για προσδιορίσει μια επαναστατική αριστερή ιδεολογία. Με αφορμή, λοιπόν, αυτό, θα πω τι, κατά την αντίληψή μου, στην εποχή μας, προσδιορίζει, πέρα από τον πόλεμο, μια, θα έλεγα, κομμουνιστική θεωρία και τοποθέτηση».

Μια κατηγορία και οι κατήγοροι

«Οπως όλοι γνωρίζετε, κατά τη διάρκεια της ιμπεριαλιστικής επέμβασης στη Γιουγκοσλαβία, αλλά και προηγούμενα με την υπόθεση του Οτσαλάν, η Αριστερά και πιο ειδικά το ΚΚΕ, κατηγορηθήκανε ότι συμμάχησαν με συντηρητικές έως και εθνικιστικές δυνάμεις, που και αυτές τάχθηκαν κατά της επέμβασης. Η κατηγορία αυτή θα μπορούσε να επεκταθεί και ως προς μία άτυπη συμμαχία, που φαίνεται να διαμορφώνεται ανάμεσα στην Αριστερά, από τη μία μεριά, και συντηρητικές δυνάμεις που υπερασπίζονται το εθνοκράτος, το ελληνικό κράτος, απέναντι στην ΕΕ. Παραθέτω μια προσωπική εμπειρία που είχα στο Παρίσι σε μια συζήτηση σε κάποιο ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών, ανάμεσα στον Κον Μπέντι πρώην αριστεριστή και νυν ανανήψαντα πράσινο Σοσιαλδημοκράτη και έναν Ντεγκωλικό εκπρόσωπο μιας Ενωσης για την υπεράσπιση του Γαλλικού έθνους. Αρχισα να έχω κρίση ταυτότητας, γιατί ήμουν πιο κοντά στον Ντεγκωλικό από ό,τι στον Κον Μπέντι. Και αυτό έγινε αφορμή για να δούμε πού πάμε, με ποιους πάμε και ποιους θα αφήσουμε. Υπάρχει, λοιπόν, ένας κίνδυνος και να κατηγορηθεί η Αριστερά και μιας διολίσθησης σε ένα συντηρητισμό αντί να τραβηχτούνε άνθρωποι προς τα αριστερά.


Είναι σαφές ότι όταν η επαναστατική Αριστερά τοποθετείται κατά της επέμβασης στη Γιουγκοσλαβία, κατά του πολέμου στο Ιράκ, δεν υπερασπίζεται ούτε τον Μιλόσεβιτς, ούτε τον Χουσεΐν. Υπερασπίζεται ένα λαό, ο οποίος αντιστέκεται σε μια ορισμένη ιμπεριαλιστική επέμβαση. Και αυτό θα το κάνει πάντοτε και παντού. Οι άλλοι έχουν διαφορετικά κριτήρια. Εάν οι Αμερικάνοι χτυπούσαν τον τουρκικό λαό, θεωρώ ότι η θέση των κομμουνιστών θα ήταν να υπερασπιστούν τον τουρκικό λαό. Το κριτήριο δεν είναι ότι είναι ομόθρησκοι, αλλόθρησκοι, γείτονες, με κοινή ή μη κοινή ιστορία. Αρα, ξεκινάμε από διαφορετικές αφετηρίες. Παρ' όλα αυτά, μπορούμε να συμμαχήσουμε σε ένα συγκεκριμένο θέμα, που λέγεται είμαστε κατά της επέμβασης και κατά του πολέμου.

Ποιοι είναι τώρα εκείνοι που μας κατηγορούνε. Στην αρχαία Ελλάδα όταν είχαν αποτύχει τα δύο ολιγαρχικά πραξικοπήματα του 404 και του 410 και οι ολιγαρχικοί είχαν εξευτελιστεί, δεν τολμούσαν να βγουν έξω και να πουν είμαστε υπέρ της ολιγαρχίας, το κρύβανε, ντρεπότανε. Και βρίσκανε μια ουδέτερη στάση. Κάνανε κριτική στη Δημοκρατία με τρόπο. Αυτού του είδους την κριτική μού θυμίζουν και οι σύγχρονοι διανοούμενοι, που κρατάνε ίσες αποστάσεις. Ναι μεν κατά της επέμβασης, αλλά και οι δύσμοιροι οι Κοσσοβάροι, τι γίνεται; Καλά θα κάνει ο λαός να διαμαρτύρεται κατά του Κλίντον, αλλά πρέπει και η κυβέρνηση να συνομιλεί και να "κάνουν" τσάγια. Ποιοι είναι αυτοί; Είναι, κατά τη γνώμη μου, ιδεολογικοί εκπρόσωποι του σύγχρονου κοσμοπολίτικου κεφαλαίου, οι οποίοι σε παγκόσμιο επίπεδο, και όχι μόνο στην Ελλάδα, εκφράζονται κυρίως από αυτό, που θα έλεγα εγώ τη λιγούρικη σοσιαλδημοκρατία.

Ενα, λοιπόν, θεμελιακό θέμα είναι η υπεράσπιση της ειρήνης και η τοποθέτηση κατά των ιμπεριαλιστικών πολέμων σε αντιπαράθεση με τους κοσμοπολίτες διανοούμενους και το κεφάλαιο».

Το ζήτημα της αντίστασης

«Ενα δεύτερο κριτήριο που περνάει λίγο στα ψιλά, αλλά είναι σημαντικό, είναι η αντίθεση στο συντηρητισμό της σύγχρονης σοσιαλδημοκρατίας. Διότι εδώ πια δεν πρόκειται ούτε για νεοφιλελευθερισμό (εννοώ την κυβέρνηση Σημίτη και την παγκόσμια σοσιαλδημοκρατία), πρόκειται για τον πιο ακραίο ιδεολογικά συντηρητισμό. Τι μας λένε; Τελείωσε ο διπολισμός, κατέρρευσε η Σοβιετική Ενωση και το σοσιαλιστικό στρατόπεδο, τι έχουμε σήμερα; Παντοδυναμία του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού και δευτερευόντως της ΕΕ. Τι κάνουμε; Πάμε με τους δυνατούς για να επιβιώσουμε, άλλη λύση δεν υπάρχει. Δεν τους περνάει καν από το μυαλό, όχι να ανατρέψουν αυτή την κατάσταση, αλλά, εν πάση περιπτώσει, ούτε καν να τη μετασχηματίσουν προς μια προοδευτικότερη κατεύθυνση. Τη θεωρούν δεδομένη. Αυτός, λοιπόν, που δέχεται μια κατάσταση σαν δεδομένη, στην ουσία, έχει σαν φιλοσοφική προϋπόθεση να δέχεται αυτό που λέγεται σύγχρονα, και δεν είναι καθόλου καινούρια θεωρία, το τέλος της ιστορίας (το οποίο είχε πρωτοπεί ο Χέγκελ - για να πάρει την έδρα στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου «έγλειφε» την Πρώσικη γραφειοκρατία - και ξεφτιλίστηκε όταν ο ίδιος έφτυσε τη διαλεκτική του, που έλεγε ότι τα πάντα κινούνται και εξελίσσονται).

Συνεπώς, είναι μια βαθύτατα συντηρητική τοποθέτηση που απέναντί της, απέναντι σ' αυτήν την αγκύλωση, την ακινησία, η Αριστερά έχει να αντιτάξει την ανατροπή της υπάρχουσας τάξης.

Ενας Αμερικάνος φιλόσοφος, ο Τσόμσκι, είπε ότι για να γίνεις προστάτης παρθεναγωγείου δεν μπορείς να είσαι βιαστής και από τη στιγμή που η χώρα μου είναι ο πρώτος βιαστής δεν μπορούμε να τη βάλουμε να προστατεύει τις παρθένες. Σημαίνει τι, δηλαδή; Πέρα από την ανηθικότητα, είναι και αναποτελεσματικό να θέλεις να βάλεις τους Αμερικάνους να υπερασπίσουν τα συμφέροντα της χώρα μας. Και είναι αναποτελεσματικό, όχι γιατί είχαμε την Κύπρο, τη χούντα, την εγγλέζικη επέμβαση το '44 κλπ., αλλά γιατί δεν μπορούμε να εναποθέτουμε τις τύχες μας στους εγκληματίες. Και είναι και ανήθικο, διότι, αν υποθέσουμε ότι κάποιος μπορεί να κερδίσει από την υπόθεση επενδύσεις στα Βαλκάνια, π.χ., 10 επιχειρηματίες, δεν μπορείς να επενδύσεις στο πτώμα κάποιου για να βγάζεις εσύ κέρδη. Και όπως έλεγε και ο Μαρξ, κι αν το κάνεις, κάποια στιγμή θα γίνεις και εσύ πτώμα.

Τρίτο, πάλι σε σχέση με το συντηρητισμό και το γεγονός ότι είναι ανήθικο, αναποτελεσματικό. Νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό. Οδηγεί το λαό μας στο ραγιαδισμό. Σκύψε για να επιζήσεις. Διαμορφώνει, δηλαδή, μια νοοτροπία και μια συνείδηση ραγιά. Οτι, για να μπορέσεις να επιβιώσεις, πρέπει να προσκυνάς τον ισχυρό και αν αυτό διαμορφωθεί στη συνείδηση των ανθρώπων, είμαστε τελειωμένοι σα λαός. Και η ιστορία μας έχει δείξει ότι μεγαλουργήσαμε σα λαός όσες φορές αντιταχθήκαμε στους ισχυρούς. Αλλο λοιπόν σημείο, πέρα από τον πόλεμο, είναι το ζήτημα της αντίστασης σ' αυτού του είδους το συντηρητισμό».

Η άλλη αντίληψη για τη δημοκρατία

«Τέταρτο σημείο είναι η υπεράσπιση της δημοκρατίας. Υπάρχει μια αντίληψη δημοκρατίας μαρξιστική - λενινιστική, που, όσο περίεργο κι αν φαίνεται, έρχεται από την παράδοση της Αρχαίας Ελληνικής Δημοκρατίας. Οτι πολίτης και διαχειριστής των κοινών ταυτίζονται. Δεν υπάρχει κράτος. Δεν υπάρχει απόσπαση ανάμεσα στο διαχειριστή και το λαό. Αυτή, βέβαια, δεν είναι η αστική Δημοκρατία. Υπάρχει μια άλλη αντίληψη, τουλάχιστον στην αντιπροσωπευτική Δημοκρατία, που λέει ότι οι κυβερνήτες θα πρέπει να είναι υπάλληλοι του λαού. Ούτε αυτό ισχύει. Τι ισχύει σήμερα και τι επιχειρούν να περάσουν ιδεολογικά, για να εντείνουν τον αυταρχισμό που τους χρειάζεται για να περάσουν τα μέτρα που θεωρούν απαραίτητα; Αλλο η κυβέρνηση και άλλο ο λαός, ο συναισθηματίας. Δε μας εξηγούν, βέβαια, πώς αυτός ο ανίκανος λαός την ημέρα των εκλογών γίνεται ικανός για να βγάλει ικανούς ηγέτες.

Στην ουσία, τι μας λένε; Οτι η σύγχρονη Δημοκρατία είναι μια Δημοκρατία, που ο λαός θα πρέπει να βγαίνει από το καβούκι του κάθε 4 χρόνια και να ξαναμπαίνει μέσα, και όταν βγαίνει θα πρέπει να επιλέγει τους αφέντες του. Αυτή, λοιπόν, την απόσπαση λαού και εξουσίας, η οποία είναι πραγματική στις αστικές δημοκρατίες, προσπαθούν τώρα πια να την εμπεδώσουν και με τα λόγια. Το λένε: Αλλο είσαστε εσείς και άλλο εμείς. Εσείς που διαδηλώνετε είστε συναισθηματίες και εμείς πολιτικοί. Ενα τρίτο, λοιπόν, είναι η υπεράσπιση της δημοκρατίας και η συνεχής παρέμβαση του λαϊκού κινήματος, πέρα από την ημέρα των εκλογών, για όλα τα ζητήματα».

Η πάλη για δικαιότερη κοινωνία

«Πέμπτο σημείο της αριστερής ιδεολογίας είναι η πάλη για μια δικαιότερη κοινωνία. Αλλά ούτε αυτό είναι αυτοσκοπός. Γιατί να λες παλεύω για μια δικαιότερη κοινωνία σημαίνει ότι βρίσκεσαι σε μια άδικη κοινωνία και ότι το θεωρείς αυτό ως φυσική κατάσταση. Ενα άλλο σημείο, είναι η εξουσία της εργατικής τάξης, όμως ούτε αυτό είναι αυτοσκοπός. Ο Γκεβάρα, αναμφισβήτητος επαναστάτης, έλεγε: «Η τελική και πιο σημαντική επαναστατική φιλοδοξία είναι η απελευθέρωση του ανθρώπου από την αποξένωσή του». Ο δε Εγκελς έλεγε: «Ο κομμουνισμός δεν είναι μια απλή κομματική θεωρία της εργατικής τάξης, μα, μια θεωρία που τελικός της σκοπός είναι η απελευθέρωση ολόκληρης της κοινωνίας μαζί και των κεφαλαιοκρατών» - θεωρούσε ότι και αυτοί ως άνθρωποι είναι δυστυχισμένοι, αποκτηνωμένοι και αλλοτριωμένοι - από τα στενά πλαίσια των σημερινών σχέσεων. Το ίδιο το προλεταριάτο είναι φορέας της καθολικής χειραφέτησης του ανθρώπου. Αυτός ο στόχος, λοιπόν, της χειραφέτησης της προσωπικότητας, που σημαίνει να φτάσει ο άνθρωπος να μην δουλεύει για να καλύπτει τις ανάγκες του, αλλά να μπορέσει να έχει μια δραστηριότητα, όχι μέσο, αλλά αυτοσκοπό, δηλαδή ο χρόνος για να καλύπτεις τις ανάγκες σου να είναι πολύ μικρότερος και όχι κυρίαρχος, όπως είναι σήμερα απέναντι στον ελεύθερο χρόνο, στη δραστηριότητα - αυτοσκοπό, είναι, κατά την αντίληψή μου, εφικτός. Και αυτός ο στόχος είναι εφικτός, γιατί, με την ανάπτυξη της νέας τεχνολογίας, βγάζοντας από τη μέση το κέρδος και τον καπιταλισμό, μπορεί η ανθρωπότητα να καταστήσει δευτερεύοντα το χρόνο που χρειάζεται για να λύνουμε τις ανάγκες μας και να αναπτύξουμε απεριόριστα την ελεύθερη δραστηριότητα - αυτοσκοπό. Αυτό, λοιπόν, το τελικό, κατά την αντίληψή μου, κομμουνιστικό όραμα και γιατί είναι σήμερα εφικτό θα πρέπει κυρίως να προβάλλεται και να αποτελεί τον πυρήνα της μαρξιστικής ιδεολογίας και θεωρίας.

Συνεπώς, σε μια εποχή μονοκρατορίας του ιμπεριαλισμού, η Αριστερά δε θα πρέπει μόνο να αντιστέκεται. Θα πρέπει σαφώς να αντιστέκεται και δυστυχώς είναι υποχρεωμένη να αντιστέκεται κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες και με την πλάτη στον τοίχο. Θα πρέπει, παρά τις δυσκολίες και πέρα από αυτή την αμυντική, την αντιστασιακή πάλη, να προωθείται παραπέρα η επαναστατική θεωρία και πράξη και, κυρίως, ο ξεχασμένος πυρήνας της, που είναι η απελευθέρωση, η χειραφέτηση της προσωπικότητας».

Ποια η αντίθεση;

«Σ' αυτά τα πλαίσια, η θεμελιακή αντίθεση που πρέπει να θέσει η Αριστερά και είναι ιδιαίτερα σημαντική είναι: Από τη μια μεριά, οι αντικειμενικές δυνατότητες επίτευξης της χειραφέτησης της προσωπικότητας, που υπάρχουν σήμερα λόγω της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων τουλάχιστον στις αναπτυγμένες χώρες και, από την άλλη μεριά, η εντεινόμενη και διευρυμένη αποξένωση του υποκειμενικού παράγοντα, συμπεριλαμβανομένης της εργατικής τάξης. Και όταν μιλάω για αποξένωση, εννοώ την αποδοχή των κυρίαρχων αξιών από μέρους του εργαζόμενου λαού, που θέλει να βελτιώσει τις συνθήκες ζωής του στο υπάρχον σύστημα και όχι να το ανατρέψει. Ο ρόλος της Αριστεράς είναι ανατρεπτικός, δεν είναι βελτιωτικός. Και αυτό κυρίως γίνεται από το ίδιο το σύστημα παραγωγής, το κεφαλαιοκρατικό, που σαν κύρια αξία του έχει το κέρδος, το χρήμα και το κάνει θεό. Είναι το ίδιο το σύστημα, που παράγει διαβρωμένες συνειδήσεις. Και με αυτή την έννοια μιλούσε ο Μαρξ για την ιδεολογία, ως στρεβλή συνείδηση της πραγματικότητας. Και σε αυτό τον πυρήνα αυτής της βασικής αντίθεσης πρέπει να παρέμβει η επαναστατική Αριστερά.

Κάτω από αυτό το πρίσμα, η έννοια της κεντροαριστεράς είναι στην εποχή μας, όχι απλώς αποπροσανατολιστική, αλλά και σαφώς κενή περιεχομένου. Η σύγχρονη Αριστερά πριν απ' όλα θα πρέπει να ξεκόψει μια για πάντα από τη λογική του Μπερστάιν - που λέει ότι το κίνημα ήταν το παν και ο τελικός σκοπός δεν είναι τίποτε - και γενικά της σοσιαλδημοκρατίας. Η επαναστατική Αριστερά θα πρέπει να επανατοποθετήσει και να υπενθυμίσει ιδιαίτερα στους νέους ανθρώπους, τους λιγότερο διαβρωμένους από τις κυρίαρχες αξίες, το κομμουνιστικό της όραμα.

Η Αριστερά, λοιπόν, είτε θα θέσει σε αμφισβήτηση αυτές τις αξίες και τις δυνατότητες υλοποίησης μιας ριζικά διαφορετικής μορφής κοινωνικής οργάνωσης, που, κατά τη γνώμη μου, καμιά σχέση δεν μπορεί να έχει με το χαμένο σοσιαλιστικό παράδεισο, είτε είναι καταδικασμένη στη συρρίκνωση και μαζί της η αριστερή ιδεολογία στην παραπέρα περιθωριοποίηση. Η Αριστερά θα πρέπει να αναδείξει την πραγματική Ελένη και να ξεκόψει μια για πάντα από το είδωλο της Ελένης, που μέχρι σήμερα την καταδυνάστευε. Μακριά από μια Ρουσοϊκού τύπου νοσταλγία της προβιομηχανικής κοινωνίας και ενός στείρου πατριωτισμού - στα όρια του εθνικισμού, αυτόν εννοώ - η Αριστερά θα πρέπει να αντιτάξει, στην αλόγιστη ανάπτυξη με σκοπό το κέρδος, την ανάπτυξη με επίκεντρο τον άνθρωπο και στην "παγκοσμιοποίηση" του κεφαλαίου ένα νέο Διεθνισμό.

Γενικότερα, όπως έλεγε και ο Μαρξ, θα πρέπει να πάψει να αντλεί την ποίησή της από το παρελθόν και να την αντλεί μόνον από το μέλλον. Να αφήσει τους πεθαμένους να θάψουν τους νεκρούς τους, να σβήσει όλες τις προλήψεις σχετικά με το παρελθόν».

Και η χειραφέτηση

«Πέρα, όμως, από την προβολή της χαμένης ταυτότητας, η Αριστερά επιβάλλεται να προβεί και σε μια ευρύτατη ιδεολογική αναζήτηση, κάτι που προϋποθέτει την αναβάθμιση του ρόλου του θεωρητικού στοχασμού. Ας μην ξεχνάμε ότι στη μαρξιστική συλλογιστική, το προλεταριάτο αντιμετωπίζεται προνομιακά ως προς τη δυνατότητά του να απεγκλωβιστεί από την ψευδή συνείδηση, κυρίως ως τάξη που τείνει να καταργήσει τις τάξεις. Αλλά ταυτόχρονα, όπως παρατηρούσε ο Λένιν, η αυθόρμητη συνείδηση του προλεταριάτου, όχι μόνο είναι ανεπαρκής για να οδηγήσει στη χειραφέτηση, αλλά ακόμη και για να οδηγήσει στην απελευθέρωση του ίδιου του προλεταριάτου. Είναι μια συνείδηση, έλεγε ο Λένιν, συντεχνιακή και οικονομίστικη. Στο βαθμό, λοιπόν, που η συνειδητοποίηση της αποξένωσης απαιτεί ένα επίπεδο διαφορετικό από αυτό της συνειδητοποίησης της αδικίας, ή μιας σύγκρουσης ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς, είναι σαφές ότι θα πρέπει να αναζητήσουμε τους φορείς της χειραφετημένης συνείδησης και έξω από το προλεταριάτο - σε συνεργασία με το προλεταριάτο - του οποίου, εξάλλου, η ίδια η ιστορία αποδεικνύει την αδυναμία του να αυτοχειραφετηθεί. Αυτό, σε καμία περίπτωση, δε σημαίνει ότι η Αριστερά χάνει τον ταξικό της προσανατολισμό, ούτε ότι η σύγχρονη εργατική τάξη υποβαθμίζεται ως επαναστατικό υποκείμενο. Σημαίνει ότι η Αριστερά επιστρέφει κριτικά στις μαρξιστικές ιδεολογικές της ρίζες, σε μια εποχή που το μαρξιστικό όραμα είναι μια υλοποιήσιμη δυνατότητα που προσφέρεται στην ανθρωπότητα. Αυτό που έγραφε ο Νίτσε, δηλαδή ότι μια μεγάλη αλήθεια απαιτεί να της ασκείται κριτική και όχι να τη λατρεύουν και να την κολακεύουν, ισχύει και για το προλεταριάτο. Και μόνο υπ' αυτούς τους όρους, και η ίδια η ταξική πάλη μπορεί να ανακτήσει το πραγματικό, καθολικό, απελευθερωτικό της περιεχόμενο.

Από τον οικονομισμό του ίδιου του μαρξιστικού έργου μέχρι τη Νέα Οικονομική Πολιτική του Λένιν, έως το νέο ριζοσπαστικό έστω ρεφορμισμό της εποχής μας, η επαναστατική Αριστερά έχει κάνει αρκετά βήματα προς τα πίσω, επιβεβλημένα τα περισσότερα από τις συνθήκες και από την άθλια κατάσταση της εργατικής τάξης και την επιθετικότητα του ιμπεριαλισμού. Σήμερα όμως, οι ίδιες αυτές αντικειμενικές συνθήκες επιβάλλουν να πραγματοποιήσει το μεγάλο βήμα προς τα μπρος, προς τη χειραφέτηση της προσωπικότητας, που είναι το μόνο ικανό να βγάλει οριστικά την ανθρωπότητα από το τέλμα της σύγχρονης βαρβαρότητας. Ετσι κι αλλιώς, η απάντηση στην ιδεολογία της βαρβαρότητας και της αποξένωσης, η απάντηση στη σύγχρονη ρινοκεριάδα - κάνει τους ανθρώπους να χάνουν την ανθρωπιά τους - δεν μπορεί να είναι άλλη από την ιδεολογία της χειραφέτησης, μόνη ικανή στην εποχή μας να αφυπνίσει, τόσο τις επιμέρους προσωπικότητες που αντιστέκονται, όσο και τη συλλογική δημιουργικότητα, σε μια κατεύθυνση συνολικού επαναστατικού μετασχηματισμού. Μια τέτοια ιδεολογία, μια τέτοια θεωρία της χειραφέτησης, μόνο μια γνήσια, δηλαδή, επαναστατική Αριστερά μπορεί και πρέπει να τη σηκώσει στους ώμους της. Μ' αυτή την έννοια, το όποιο μέτωπο και αν δημιουργηθεί, η όποια συμμαχία, μπορεί να έχει επιμέρους στόχους, αλλά υποχρέωση των κομμουνιστών και των επαναστατών είναι να προβάλουνε αυτό το κομμουνιστικό ξεχασμένο όραμά τους, αυτόνομα και ανεξάρτητα από τον οποιοδήποτε άλλο σύμμαχο ή φίλο τους».


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ