Ο ιστορισμός με το συμβολισμό πάνε παρέα στις κρίσιμες εποχές, όταν είμαστε άξιοι να συνειδητοποιήσουμε τη θέση μας και να διδαχθούμε, αλλά και επιμηθείς όντες, δυστυχώς, δεν μπορούμε ή δε θέλουμε να βγάλουμε τα συμπεράσματά μας και ν' αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Δεν ξέρω αν ο ποιητής εξέφραζε μια πραγματικότητα ή αν έπαιρνε κι αυτός πόζα, απάνω στα προβλήματα που τον ζώνανε από παντού:
Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ
μεγάλα κ' υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη.
Και κάθομαι κι απελπίζομαι τώρα εδώ.
Αλλο δε σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη.
Διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον.
Α, όταν έκτιζαν τα τείχη πως να μην προσέξω!
Αλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον
Ανεπαισθήτως μ' έκλεισαν από τον κόσμον έξω.
Τη σκέψη του Καβάφη μού φέρανε στο νου, όλα εκείνα τα «μοιρολόγια» για την τύχη της γλώσσας μας. Μιας γλώσσας που μεγαλούργησε 3.000 χρόνια και είναι «κρίμα» να πεθάνει. Οποιος έμαθε να βλέπει σωστά, ξέρει πως και οι γλώσσες κι όλα τα πράγματα είναι ιστορικά οριοθετημένα. Και δεν τα σώνει ούτε το αλφάβητο, φοινικικό ή ευβοϊκό, ούτε οι θρήνοι της Κασσάνδρας απάνω στα τείχη της Τροίας, που την απειλούν οι Δαναοί και δώρα φέροντες. Πίσω από τη γλώσσα υπάρχει ο φορέας της, ο λαός. Κι αυτός είναι που «μεγαλουργεί» ή πατώνει, έτσι για να μιλάμε τίμια και σταράτα. Κι εδώ είναι που αρχίζουν οι ευθύνες. Ο ποιητής μας λέει ότι δεν πρόσεξε, όταν χτίζανε τα τείχη. Αλλά δεν άκουσε τη φασαρία των χτιστάδων; Τον κλείσανε ανεπαισθήτως (=χωρίς να το καταλάβει ο έρημος, όνομα και πράμα). Κι έτσι δε θα κάμει όσα (πόσα πολλά!) είχε να κάμει. Κι έτσι θα χάσει η Βενετιά βελόνι. Ο Καβάφης μεγάλος και αξιοσέβαστος ποιητής είναι, με πολλή ευαισθησία. Αλλά κι αν θέλουμε τον πιστεύουμε, όταν λέει πως «ανεπαισθήτως» τον έκλεισαν από τον κόσμο έξω. Μέσα στην κοινωνία της παρασιτικής παροικίας μήπως κι αυτός έβαλε το χεράκι του; Αυτά μου θυμίζουν τα επιτάφια(;) θρηνωδήματα μιας σειράς «παραγόντων» και «ανησυχούντων» για το μέλλον της γλώσσας και λίγο παρακάτω και του «έθνους» ή αν θέλετε πιο πέρα, της φυλής μας. Ετσι, μια ομάδα Ακαδημαϊκών (ειλικρινά ενδιαφερομένων και αθώων του αίματος του δικαίου τούτου), κάποιοι άλλοι που πουλάνε εθνικό ενδιαφέρον, κάποιοι γραφικοί παραδοξολόγοι που ισοπεδώνουν τη γενοκτονία των ανθρώπων και τα ολοκαυτώματα των λαών με τη γενοκτονία του τελικού -ν των καταλήξεων, που ομορφαίνει, είναι αλήθεια, σε κάποια σημεία τη γλώσσα μας. Κάποιοι ασπρομάλληδες τυμβωρύχοι με καραμπινάτο αντικομμουνισμό αναζητούν να ανανεώσουν το προπατορικό αμάρτημα και σαν εθνικοί εισαγγελείς - τιμητές ψάχνουν στα σκουπίδια της Ιστορίας να βρούνε τις ευθύνες της Αριστεράς για τον κίνδυνο της γλώσσας. (Ετσι ανακαλύπτουν πως το 1930 έγινε μια συζήτηση για την εισαγωγή του λατινικού αλφαβήτου και «χωρίς ντροπή και αιδώ» προβοκάρουν το Γληνό, γιατί πήρε μέρος στη συζήτηση, άρα η Αριστερά, δηλαδή το ΚΚΕ, έχει κι εδώ τις ευθύνες του, άρα είναι αντεθνικό). Κι ένα κομπολόι από παραθέματα, που αναρωτιέται κανείς τι είδους παρακαταθήκη σχηματίζεται από όλα αυτά. Είναι βέβαια και κάποια άρθρα αξιοσέβαστων ανθρώπων (και δεν έχει κανείς σοβαρή αντίρρηση στο περιεχόμενό τους) που αναρωτιέσαι σε τι συμβάλλουν στη διαμόρφωση για την κίνηση της σωτηρίας της ελληνικής γλώσσας. Τους στήσανε άραγε δόκανο;
Διαβάζοντας όλα αυτά τα κείμενα κι άλλα, που τυχαία έπεσαν στα χέρια μου, και βλέποντας να ιδρύονται μια σειρά από ομίλους και ενώσεις για την υπεράσπιση της γλώσσας μας, φοβάμαι, διαπράττουμε το ίδιο λάθος. Ξεσηκώνουμε έναν πόλεμο με λάθος αντίπαλο, σε λάθος γήπεδο και με λάθος αντικείμενο. Σκέπτομαι μήπως χρειάζεται να αναλογιστεί καθένας από μας τις ευθύνες του για τον υπαρκτό κίνδυνο που είναι ορατός σε πολύ κοντινό μέλλον. Το δεν «άκουσα» του Καβάφη, δεν αποτελεί δικαιολογία, και πολύ περισσότερο, όταν έχουμε βάλει το χεράκι μας, για να δημιουργήσουμε αυτόν τον κίνδυνο.
Δε χρειάζονται περιστροφές. Ολοι όσοι διαμαρτύρονται, φοβούμαι, δεν είναι με μας, αλλά με το λιοντάρι. Ας πάρουμε τους Ακαδημαϊκούς ή τους Ακαδημαϊκούς δασκάλους, δεν ανήκουν στο σύστημα και μέσα σ' αυτό δε λειτουργούν και δεν απολαμβάνουν; Οι άλλοι διανοούμενοι και συγγραφείς δεν περιφέρουν τη σοφία τους στους κύκλους και τα Μέσα του συστήματος και δεν εξασφαλίζουν το θαυμασμό του καναπέ; Βέβαια, υπάρχουν και οι ύαινες, που, όταν πέφτει το σκοτάδι, βγαίνουν στους δρόμους της Αντίς Αμπέμπα και καθαρίζουν τους κάδους από τα απορρίμματα και γεμίζουν τρόμο τους ασυνήθιστους ταξιδιώτες. Εμείς στο χώρο μας έχουμε και ύαινες, έχουμε όμως και τσακάλια (δόξα στο μεγαλοδύναμο) πολλά. Γι' αυτή την τελευταία κατηγορία δε μιλάμε, είτε πάσχουν από αλωπεκίαση ή όχι. Αυτός είναι ο ρόλος τους, είτε προέρχονται από τους επιγόνους του γλωσσαμυντορισμού είτε απαρτίζουν γκρουπούσκουλα της Αριστεράς. Να εκτοξεύουν τον τρόμο τους απειλή, ζουν με το σύνδρομο της νύχτας. Αυτοί συναίσθηση ευθύνης ούτε για τις πράξεις τους έχουν ούτε για την προοπτική της ζωής. Αλυχτούν το φεγγάρι. Οι άλλοι όμως, οι σοβαροί και οι αξιοπρεπείς δεν άκουσαν ήχο κτιστών; Ηταν τόσο απασχολημένοι με την τύρβη τους ή μήπως κι αυτοί βάλανε το λιθαράκι τους γι' αυτό; Και τώρα κάθονται στις όχθες των ποταμών της Βαβυλώνας και θρηνούν. Στην παγκοσμιοποίηση όμως συνεισφέρανε την ανοχή τους και την ευλογία τους. Καλά δεν ήξεραν, δε ρώταγαν όμως;
Κανένας τους δεν ήξερε ότι ο ιμπεριαλισμός είναι αδηφάγο θηρίο; Δεν ήξεραν και δεν ξέρουν ότι έχει αφανίσει εθνότητες, έχει θάψει πολιτισμούς, έχει οικειοποιηθεί τα αγαθά του μόχθου όλης της γης, όπου πάτησε; Αντίθετα ο σοσιαλισμός, όπου και όσο επικράτησε, υπεράσπισε τις εθνότητες, τη γλώσσα και την πολιτιστική παράδοση των εθνοτήτων. Το επιβεβαίωσε η Ιστορία των τελευταίων 10ετιών. Για το σοσιαλισμό η διδασκαλία της μητρικής γλώσσας στα σχολεία ήταν επιβεβλημένη και αδίκημα η παραβίαση της αρχής της ισότητας των εθνοτήτων. Η πολιτιστική παράδοση των λαών προστατεύτηκε και καλλιεργήθηκε, έτσι που σήμερα ο κάθε λαός να έχει τα χαρακτηριστικά του. Μπορείτε να πείτε τίποτε για όλα αυτά και μπορείτε να συγκρίνετε τους δυο θεσμούς;
Το θέμα της τεχνολογίας είναι τεράστιο, οι προσδοκώμενες συνέπειες στη ζωή μας θα είναι πάρα πολύ σημαντικές. Ομως η ευεργετική ή καταστρεπτική αξία της βρίσκεται όχι σ' αυτή την ίδια την επιστήμη και την τεχνολογία, αλλά στα χέρια αυτών που την ελέγχουν και την εκμεταλλεύονται. Κι εδώ βρίσκεται και η ευθύνη τους επιστήμονα και του πνευματικού ανθρώπου. Δεν αρκεί να υπογράφεις μανιφέστα και να καταδικάζεις τα grieklish του διαδικτύου. Με τα λόγια δεν ξορκίζεται το θεριό. Τα λόγια είναι πράξη καιροσκοπισμού για το παρόν και το μέλλον και καμποτινισμός. Πίσω από το διαδίκτυο υπάρχει η καπιταλιστική πραγματικότητα, με την οποία συμπορεύεσαι ή την καταπολεμάς. Κι εδώ βρίσκονται τα προβλήματα της ουσίας.
Οταν ο περιβόητος Κίσινγκερ έλεγε ότι ο ελληνικός λαός πρέπει να χτυπηθεί στη ρίζα του, γιατί βάζει εμπόδια στην άσκηση της πολιτικής των ΗΠΑ στην περιοχή, αυτοί τι έκαναν; 'Η μήπως δεν το πληροφορήθηκαν, όπως ο Χριστόδουλος, τα εγκλήματα της Χούντας; Το ερώτημά μας δεν αποτελεί κατηγορητήριο. Το πρόβλημα είναι πολύ μεγάλο. Είναι πρόβλημα κοινωνικής ζωής, είναι πρόβλημα πολιτισμού, είναι πρόβλημα ζωής του ανθρώπου και της αξιοπρέπειάς του. Κι αυτό πρέπει να μας απασχολήσει.
Μη λέμε πως ανεπαίσθητα μας έκλεισαν, από τον κόσμο έξω και τι δυστυχία είναι αυτός ο εναγκαλισμός! Και τι δυστυχία, αφού είχαμε πολλά να κάνουμε. Δυστυχώς ό,τι είχαμε να κάμουμε το κάναμε. Κουβαλήσαμε τα υλικά της απομόνωσής μας. Τα τείχη έγιναν με τη συνέργειά μας. Κουβαλήσαμε το πηλοφόρι, το μυστρί και το καρότσι. Θέληση αντιστροφής και δύναμη αντίστασης υπάρχει;
Αυτό όμως είναι μια άλλη πλευρά που θα μας απασχολήσει στη συνέχεια.
Γ. Μ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Feeds
Με πλαστές... ταυτότητες κυβέρνηση και ιεραρχία
