* * *
Ουδέν μεμπτόν φυσικά για το γεγονός ότι ένας πολιτικός διαβάζει, και μάλιστα Μαρξ. Αλλωστε, ο απλός κόσμος λέει πως ό,τι και να διαβάσει κανένας, καλό του κάνει. Δεν πρόκειται όμως γι' αυτό. Και εξηγούμαστε:
Πράγματι πρέπει να χρειάστηκε πολύ κουράγιο και υπομονή ο Κ. Καραμανλής να διαβάσει το «Κεφάλαιο». Βέβαια, δε φαίνεται να συγκράτησε και σπουδαία πράγματα από το μεγαλοφυές έργο του δημιουργού του. Πολύ περισσότερο, δεν επαληθεύεται από την πράξη, από την εφαρμοζόμενη κυβερνητική πολιτική, ότι διάβασε Μαρξ για να το λαμβάνει «σοβαρά υπόψη» στην ενασχόλησή του με τα κοινά.
Αναμενόμενο, άλλωστε. Γιατί, όποιος διαβάζει το «Κεφάλαιο» όχι σαν αγγαρεία και επαχθές καθήκον, είναι πολύ εύκολο να αντιληφθεί ότι δε γράφτηκε για κάποιους απλοϊκούς λόγους ευαισθησίας στο πρόβλημα της εξαθλίωσης των εργατών. Δεν ήταν μια κοινωνιολογική προσέγγιση της άθλιας πράγματι κατάστασης της εργατικής τάξης στο 19ο αιώνα. (Το είχε άλλωστε κάνει με καταπληκτική επιτυχία ο 25χρονος Φρίντριχ Ενγκελς με το έργο του «Η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία»). Ο ίδιος ο Μαρξ αναφέρει ρητά ότι στόχος του «Κεφαλαίου» είναι «ο κεφαλαιοκρατικός τρόπος παραγωγής και οι σχέσεις ανταλλαγής που αντιστοιχούν σε αυτόν» (πρόλογος στην πρώτη έκδοση - «Κεφάλαιο», πρώτος τόμος σελ. 16).
Η βαθύτερη μελέτη και ανάδειξη των νόμων που διέπουν την κεφαλαιοκρατική παραγωγή, όπως ο νόμος της αξίας και της πτωτικής τάσης του ποσοστού του κέρδους, καθώς και η αποκάλυψη του φετιχιστικού χαρακτήρα του εμπορεύματος, αναγνωρίζονται ως η μεγάλη συμβολή των ιδρυτών του επιστημονικού σοσιαλισμού στην εξέλιξη της ανθρώπινης σκέψης.
«Δύο είναι τα γνωρίσματα που χαρακτηρίζουν εξαρχής τον κεφαλαιοκρατικό τρόπο παραγωγής», σύμφωνα με τον Μαρξ: «Πρώτο, παράγει τα προϊόντα του σαν εμπορεύματα. (...) Δεύτερο, είναι η παραγωγή της υπεραξίας σαν άμεσος σκοπός και καθορίζον κίνητρο της παραγωγής» (τόμος τρίτος σελ. 1080-81). Ξεκινώντας από το «κύτταρο» της κεφαλαιοκρατικής παραγωγής, το εμπόρευμα, του αφαίρεσε το μυστικιστικό του περίβλημα ή όπως ο ίδιος έλεγε το φετιχιστικό του χαρακτήρα. Ενώ πρόκειται για «καθορισμένη κοινωνική σχέση των ίδιων των ανθρώπων παίρνει τη φαντασμαγορική μορφή μιας σχέσης ανάμεσα στα πράγματα» («Κεφάλαιο», τόμος πρώτος, σελίδα 86).
Ο Μαρξ ήταν αυτός που κατέδειξε ότι «το κεφάλαιο γεννιέται βουτηγμένο από την κορυφή ως τα νύχια στο αίμα και στη βρωμιά στάζοντας αίμα απ' όλους τους πόρους» («Κεφάλαιο», τόμος πρώτος, σελίδα 785).
Κι αν για τον πρωθυπουργό όλα αυτά ήταν «ψιλά γράμματα», φαίνεται πως δεν κατάλαβε, ακριβώς γιατί δεν ήθελε, τίποτα από τις εξόφθαλμες διαπιστώσεις του συγγραφέα του «Κεφαλαίου», πράγμα που επιβεβαιώνεται από την πολιτική που εφαρμόζει. Ο Μαρξ είχε από τότε αποδείξει ότι «η τελική αιτία όλων των πραγματικών κρίσεων παραμένει πάντα η φτώχεια και ο περιορισμός της κατανάλωσης των μαζών» (τόμος τρίτος, σελίδα 610), ή ότι «η παράταση της εργάσιμης ημέρας ανεβάζει το κέρδος...» (τρίτος τόμος, σελ. 104)...
Εξάλλου, ο ίδιος στη συνέντευξή του στο ίδιο περιοδικό διατρανώνει την πίστη του στο φιλελευθερισμό, γιατί σε αντίθεση με τις άλλες ιδεολογίες «ξεκινά από τον άνθρωπο όπως αυτός είναι στην πραγματικότητα και θεωρεί την ατομική ελευθερία όχι ως εμπόδιο που πρέπει να υπερβούμε, αλλά ως το μεγαλύτερο όπλο που διαθέτουμε σε αυτήν την κοινή προσπάθεια. Γοητευτική ιδέα δε βρίσκετε;». Πριν γοητευτεί από την ιδέα του φιλελευθερισμού ο Κ. Καραμανλής, θα έπρεπε να συγκινηθεί, έστω και ελάχιστα, από τη φρίκη που προκαλεί στους λαούς η φτώχεια, η πείνα, οι διαρκείς πόλεμοι του συστήματος που υπηρετεί...