Πέμπτη 14 Σεπτέμβρη 2006
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 32
ΤΗΛΕ ...ΠΑΘΗ
ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΑ
Η διαλεκτική του Μπρεχτ...

«Οταν σε μια πόλη κάτι άδικο συμβαίνει πρέπει να γίνει ξεσηκωμός. Και όταν αυτό δε γίνεται, πρέπει η πόλη να βουλιάξει, να καεί πριν έρθει η μαύρη νύχτα...»

(Μπέρτολτ Μπρεχτ: «Ο καλός άνθρωπος του Σετσουάν»

Πενήντα χρόνια απ' το θάνατο του μεγάλου Γερμανού διανοητή (10/2/1898 - 14/8/1956), και το έργο του επαναστάτη Μπρεχτ παραμένει εξαιρετικά επίκαιρο για την εργατική τάξη. Τον Ιούλη στο Αουγκσμπουργκ της Γερμανίας πολλοί μελετητές του έργου του μαζεύτηκαν (ήταν η γενέτειρά του) με θέμα: «Ο Μπρεχτ και ο θάνατος», αφού ο θάνατος διατρέχει όλη τη δραματουργία του. Ενα είδος διδαχής, αφού να πεθαίνει κανείς είναι όπως μαθαίνει και να ζει, να νικάει. Ομοιάζει με το «Ελευθερία ή θάνατος» ή «Το καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή...». Πολλοί αναφέρουν άστοχα ότι το έργο του υπήρξε υπερτροφικά διανοητικό... Διαψεύδονται, γιατί όλη η Τέχνη, όπως αναφέρει ο ίδιος, πρέπει να έχει κοινωνική απήχηση και αποτελεσματικότητα προς όφελος των αδυνάτων.

Σ' όλες τις μορφές της γραφής του, δράμα, ποίηση, πεζογραφία αυτό έκανε: «Προμήθευε γνώση» στο λαό. Στη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου υπηρέτησε σε στρατιωτικό νοσοκομείο, όπου γνώρισε τη φρίκη του πολέμου. Ετσι διαμόρφωσε χαρακτήρα αντιφασιστικό. (Σπούδασε Ιατρική στο Μόναχο). Μια σειρά από αντιπολεμικά έργα του καταγράφουν μια ιδιαίτερη κριτική άποψη για τα βάσανα που αφήνει η αστική τάξη, ο ιμπεριαλισμός στους φτωχούς όταν προκαλείται πόλεμος: «Αυτοί που βρίσκονται ψηλά λένε: Πόλεμος και Ειρήνη / είναι δύο πράγματα ολότελα διαφορετικά. Ομως η ειρήνη τους και ο πόλεμός τους μοιάζουν όπως ο άνεμος και η θύελλα/. Ο πόλεμος γεννιέται απ' την ειρήνη τους / καθώς ο γιος από τη μάνα/. Ο πόλεμός τους σκοτώνει ό,τι άφησε όρθιο η ειρήνη τους». Αλλού σε ένα πολεμικό τραγούδι σαρκάζει τον πόλεμο: «Και κίνησαν να πάνε για πόλεμο και τους έλειπαν οι σφαίρες/. Και βρεθήκανε διάφοροι κύριοι που τους έδωσαν σφαίρες/. Χωρίς μπαρούτι πόλεμος δε γίνεται/. Στιγμή δεν αργεί το μπαρούτι!/ Στον πόλεμο εσείς πάτε για μας / Το μπαρούτι σας φτιάχνουμε εμείς». Σαρκάζει, καταγγέλλει τους κεφαλαιούχους που είναι πολεμοκάπηλοι για ίδια συμφέροντα: «Και μπαρούτι μάζεψαν σωρό / και τους έλειπε πια μόνο ο πόλεμος, και βρεθήκανε διάφοροι κύκλοι... / που φρόντισαν να γίνει κι αυτός/. Σηκωθείτε στα όπλα, στη μάχη!/ Η πατρίς κινδυνεύει! Στα όπλα, για αδελφές και μανάδες! Το θρόνο και την εκκλησία!»

Σαρκαστικός, καινοτόμος, που όμοιό του δε γνώρισε ο 20ός αιώνας. Τον αποκάλεσαν οι κριτικοί «νεότερο Σαίξπηρ». Σ' όλα τα έργα του εκφράζει τις φιλειρηνικές απόψεις. Ξεσκεπάζει την «ηθική» του καπιταλισμού, την υποκρισία, τη φρίκη. Τα θεατρικά έργα του «Ταμπούρλα στη νύχτα», «Η όπερα της πεντάρας και των ζητιάνων», «Η Μάνα» του Γκόρκι που διασκεύασε ο Μπρεχτ, «Η Αγία Ιωάννα των Σφαγείων» (τα 'βαλε με το Χρηματιστήριο, το κραχ) είναι εξαιρετικά διδακτικά. Διώχτηκε απ' τους ναζί (1933). Εναντιώθηκε ολοκληρωτικά στο ναζισμό. Γράφει αντιναζιστικά έργα: «Γαλιλαίος», «Η δίκη του Λούκουλου», «Ο καλός άνθρωπος του Σετσουάν», «Μάνα κουράγιο» (1937 - 1940) με αντιπολεμικό προσανατολισμό. Τα έργα που γράφτηκαν, θεατρικά κυρίως, στην Αμερική: «Τα όνειρα της Σιμόν Μασάρ», «Ο Σβέικ στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο», «Ο καυκασιανός κύκλος με την κιμωλία» ταράζουν όλο το θεατρικό στερέωμα. Το αμερικανικό κατεστημένο τον διώκει, τον μποϊκοτάρει.

Η μαρξιστική διαλεκτική στα έργα του είναι προφανής. Ο Μπρεχτ που «έφυγε» απ' τη ζωή στις 14 Αυγούστου 1956 άφησε πλούσια ιστορική παρακαταθήκη. Ο μεγάλος δημιουργός, δάσκαλος και μαθητής είναι παρών: «Προμηθεύσου γνώση/, παγωμένε!/ πεινασμένε άρπαξε ένα βιβλίο: είν' ένα όπλο/ Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία...».


Παναγιώτης ΚΑΡΑΒΑΣΙΛΗΣ

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Με δύο επαναλήψεις ξεκινά η σεζόν για το «Θησείον» (2019-08-29 00:00:00.0)
Αφιέρωμα «η Μάνα στον Μπρεχτ» (2014-03-01 00:00:00.0)
«Ο αφέντης Πούντιλα» στο «Καρέζη» (2012-10-04 00:00:00.0)
Ο αντιφασίστας Μπρεχτ (2006-02-11 00:00:00.0)
«Προμηθέψου γνώση»... (2005-02-13 00:00:00.0)
"Ο καλός άνθρωπος" στο Λυκαβηττό (1996-08-27 00:00:00.0)

Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ