Αλβανία

Στην αρχή, παρουσιάστηκε από τα ειδησεογραφικά πρακτορεία και τα δυτικά μέσα ενημέρωσης ως σοβαρή μεν, διαχειρίσιμη δε, οικονομική κρίση, με σοβαρές επιπτώσεις για - περίπου - τον μισό πληθυσμό της χώρας. Στη συνέχεια, απέκτησε χαρακτηριστικά πολιτικής σύγκρουσης. Κατόπιν, ήρθαν οι φρικώδεις αποκαλύψεις για το ρόλο παραφυάδων του κόσμου των εμπόρων όπλων, της Μαφίας και άλλων "εκλεκτών" της διεθνούς του εγκλήματος. Σήμερα, αποτελεί τη σχεδόν ξεχασμένη αφορμή μιας μαζικής εξέγερσης, που έκοψε τη "χώρα των Αετών" σε δυο κομμάτια, έχει κοστίσει - ως την ώρα που αυτό το κείμενο συντάσσεται - τουλάχιστον 25 ζωές πολιτών κι αστυνομικών και τους τραυματισμούς εκατοντάδων... Ολες οι ενδείξεις συνηγορούν ότι δεν έχουμε δει το τέλος αυτής της ιστορίας, αφού οι εξεγερμένοι δεν παραδίδονται και δείχνουν να αυτοοργανώνονται διοικητικά και να προετοιμάζονται για μακρόχρονη άμυνα.

Δύο στοιχεία, κι ένα συμπέρασμα: α) Η άρνηση των εξεγερμένων πολιτών του νότου να παραδώσουν τα όπλα που έχουν αποσπάσει (έχουν στα χέρια τους ελαφρύ και βαρύ οπλισμό, τουλάχιστον 10 άρματα μάχης και πολεμικά πλοιάρια, σύμφωνα με ανταπόκριση του ραδιοφωνικού δικτύου BBC την Παρασκευή), και β) οι δηλώσεις ηγετών της κινητοποίησης όπως και απλών πολιτών, οι οποίες έθεταν ως πρωταρχικό αίτημα την παραίτηση του Προέδρου Μπερίσα, οδηγούν παρατηρητές να επισημαίνουν ότι η εξέγερση δεν ελέγχεται από τις "καθιερωμένες" πολιτικές δυνάμεις της χώρας.

Αν το συμπέρασμα είναι επαρκώς ακριβές, η "ιστορική" συμφωνία στην οποία κατέληξαν ο Μπερίσα και οι ηγέτες των μεγαλύτερων κομμάτων πρακτικά ακυρώνεται. Η προθεσμία που δόθηκε στους εξεγερμένους να παραδώσουν τα όπλα τους με τη συμφωνία (τέθηκε σε ισχύ την Παρασκευή) λήγει σήμερα, αλλά δε φαίνεται ικανή να φέρει αποτέλεσμα.

Μετά την αποτυχία κατά σειράν της επιβολής κατάστασης έκτακτης ανάγκης, του στρατιωτικού νόμου, της διεξαγωγής μικρής κλίμακας στρατιωτικών επιχειρήσεων, και της "κατ' αρχήν" συμφωνίας κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, τι θα ακολουθήσει; Ως ένα πιθανό σενάριο αναφαίνεται ο λόγος να δοθεί ξανά στα όπλα, με μια μαζική εκκαθαριστική επιχείρηση του στρατού (ο οποίος μπορεί να είναι κακοεκπαιδευμένος, με απαρχαιωμένο οπλισμό, χαμηλό ηθικό, "απρόβλεπτη" ηγεσία και ό,τι άλλο θέλουν οι Δυτικοί στρατιωτικοί αναλυτές, αλλά παραμένει τακτικός στρατός), και των υποστηρικτών του Μπερίσα. Υπήρξε μάλιστα η πληροφορία ότι μοιράστηκε οπλισμός σε μέλη του Δημοκρατικού Κόμματος. Μια τέτοια κίνηση θεωρείται σίγουρο ότι θα οδηγήσει σε ανεξέλεκτες ακραίες καταστάσεις και αιματοχυσία.

Οι εθνοτικές και γεωγραφικές διαφορές Βορρά και Νότου έχουν καλλιεργηθεί - δεν τολμούμε να πούμε εκ προθέσεως, αν κι υπάρχουν ενδείξεις - εδώ και χρόνια. Ο καταγόμενος από τον ορεινό Βορρά Μπερίσα έχει γύρω του, στην κυβέρνησή του και στην προσωπική του φρουρά, ανθρώπους από τους "Geg" (την εθνότητα που κυριαρχεί στο Βορρά). Το Νότο, όπου κυριαρχεί η εθνική ομάδα των "Tosk" και ζουν οι Ελληνες μειονοτικοί, τον αντιμετωπίζει ως τη φωλιά των αντιπάλων του Σοσιαλιστών και δε χάνει ευκαιρία να θυμίζει ότι από εκεί καταγόταν ο Εμβέρ Χότζα. Το κερασάκι: οι "πυραμίδες" που κατέρρευσαν βρίσκονταν στο Νότο, αν και το σχήμα ευδοκίμησε πρώτα στο Βορρά, όπου εξακολουθεί να λειτουργεί (μέχρι νεωτέρας). Το πρόβλημα το έχουν οι Νότιοι, όχι οι Βόρειοι.

"Ο Πρόεδρος μας έχει βάλει τον έναν Αλβανό κατά του άλλου", λέει με ανατριχιαστική διαύγεια ένα παιδί 21 ετών, ο Αλμπάνα Ζενολάρι, στο "Ασοσιέιτεντ Πρες".

Πρώτιστη προτεραιότητα τόσο του "ανθρώπου των ΗΠΑ στα Τίρανα" (δανειζόμαστε την έκφραση από τον τίτλο μιας ανάλυσης της Ουάσιγκτον Ποστ), Σαλί Μπερίσα, όπως ακριβώς και των ΗΠΑ και των ευρωπαϊκών χωρών είναι η χώρα να "σταθεροποιηθεί". Αδιάφορο, αν η "σταθερότητα" θα συνοδεύεται από δημοκρατία. Αδιάφορο, επίσης, το πώς θα επιτευχθεί. Είτε θα σχηματιστεί μια"κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας" - το σενάριο προωθείται από την αμερικανική διπλωματία ήδη από την περασμένη βδομάδα, όπως έλεγαν στο "Ρ" διπλωματικές πηγές - είτε προκύψει μια νέα κυβέρνηση του Δημοκρατικού Κόμματος υπό τον Σαλί Μπερίσα, είτε θα είναι μια κυβέρνηση που θα προκύψει από νέες, πρόωρες βουλευτικές εκλογές, το κύριο είναι να μπορέσει να κατασβέσει την πυρκαγιά που βρίσκεται σε εξέλιξη στο Νότο.

Οπως σχολίασε ένας πολιτικός αναλυτής, ο τρόπος με τον οποίο η διεθνής κοινότητα αντιμετωπίζει μέχρι στιγμής την αλβανική κρίση θυμίζει αρκετά τη Βοσνία...

Πάντως, η πεισματική άρνηση των εξεγερμένων να παραδώσουν τα όπλα - αν δεν πληρωθούν οι δικοί τους όροι - και η ως εκ τούτου ισχυροποιούμενη πιθανότητα εμφυλίου δεν αποκλείεται να αναγκάσει τη Δύση να αφήσει κατά μέρος τις"επιφυλάξεις" της και να προωθήσει την αποστολή στρατιωτικών δυνάμεων, με ειρηνευτική ή άλλη αποστολή, στην Αλβανία. Μπορεί ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Χαβιέρ Σολάνα, να λέει ότι το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο δεν αποτελεί"πλανητικό αστυνομικό", όμως τις αποφάσεις δε θα τις λάβει αυτός...

Οι εξεγερμένοι του Νότου ζητούν "σύσταση κυβέρνησης τεχνοκρατών, παραίτηση του Προέδρου και προκήρυξη εκλογών" - ζητούν, στην πραγματικότητα, αληθινή δημοκρατία στην Αλβανία, όχι υποκατάστατά της αυταρχικά μοντέλα των οποίων θα ηγούνται "αχυράνθρωποι" της Δύσης, της Μαφίας, και λοιπών δυνάμεων(υπερβάλλουμε;). Το σενάριο της "σταθεροποίησης" δεν την εγγυάται απαραιτήτως - για την ακρίβεια, δεν την εγγυάται καθόλου. Οπως φαίνεται, η αλβανική κρίση έχει πολύ δρόμο ακόμη...

Μπάμπης ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ