Το θέμα εκείνης της έκθεσης μου το θύμισε η έκθεση του ΟΗΕ που δημοσιοποιήθηκε στις 15 Ιούλη 1996. Το 1977 έπρεπε να αναπτύξουμε το θέμα: "Είναι γενική η διαπίστωση ότι η άνοδος του βιοτικού επιπέδου δε συμβαδίζει πάντοτε με τη βελτίωση της ποιότητας της καθημερινής ζωής, κυρίως στις αναπτυγμένες χώρες. Να επισημάνετε τις αιτίες του φαινομένου και να εξετάσετε αν υπάρχουν τρόποι που εξασφαλίζουν κάποια ισορροπία".

Στην ανάπτυξη έγινε προσπάθεια να αποδοθεί - με φιλολογικά, βέβαια, κριτήρια - η αντίθεση πλούτου και φτώχειας. Θυμάμαι όμως τον επίλογο της έκθεσης. Ηταν οι στίχοι ενός ποιήματος - που δεν ξέχασα ποτέ - του Ερρίκου Χάινε: "Ας πάψει η τεμπέλα η κοιλιά να σπαταλά, όσα τα χέρια πλάσανε με βιάση".

Το πρόβλημα πια δεν είναι η μη συμπόρευση της ποιότητας ζωής της με την οικονομική ανάπτυξη, όπως μας το έθεταν τότε οι φιλόλογοι. Στους πεινασμένους και τους αναλφάβητους του λεγόμενου - τότε - "Τρίτου Κόσμου" προστίθενται τώρα και οι λιμοκτονούντες νεόπτωχοι των αναπτυγμένων χωρών, των κοινωνιών των δύο τρίτων.

Πού είσαι γερο - Μαρξ να δεις και τη, δυστυχώς, επαλήθευση των θεωριών σου - κι ας σ' εξορκίζουν ομαδόν σοσιαλ-νεοφιλελεύθεροι και κάθε είδους "αναθεωροί", που θα 'λεγε κι ο δικός μας, μακαρίτης πια, Γιάννης Σκαρίμπας: Οτι δηλαδή τον αυξανόμενο πλούτο της κοινωνίας τον ιδιοποιούνται όλο και λιγότεροι εξουσιαστές της κοινωνίας.

Απ' την έκθεση του ΟΗΕ προκύπτει ότι 358 κροίσοι ανά την υφήλιο είναι πλουσιότεροι από το 45% του πληθυσμού όλης της Γης. Και πλουσιότερος απ' όλους είναι ο σουλτάνος Χασανάλ του Μπρουνέι, με περιουσία 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων και ένα παλάτι με χρυσό θόλο και 1.700 δωμάτια.

Φέτος ο σουλτάνος γιόρτασε τα πεντηκοστά γενέθλιά του ξοδεύοντας 25 εκατ. δολάρια και φιλοξενώντας κάποιους... πικραμένους, όπως τον πρίγκιπα Κάρολο της Αγγλίας για να ξεφύγει απ' τα ντέρτια της Νταϊάνας.

Εκεί λοιπόν, στη Νοτιανατολική Ασία, που η φτώχεια τσακίζει κόκαλα, υπάρχει ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου και γίνονται τρανταχτές κραιπάλες. Ακόμα και ο Κέινς θα γινόταν οπαδός του Μαρξ μπροστά στην ανισότητα που παράγει η σημερινή "Νέα Τάξη" πραγμάτων.

Κι είμαστε ακόμα στην αρχή...

Διότι προοιωνίζονται κι άλλα, πιο άγρια πράγματα. Ο καπιταλισμός άρχισε να θεοποιείται. Οι Γάλλοι τραπεζίτες λένε εδώ και δυο χρόνια: "Ο καπιταλισμός δεν μπορεί να καταρρεύσει, γιατί αποτελεί τη φυσική κατάσταση της κοινωνίας. Η δημοκρατία δεν αποτελεί τη φυσική κατάσταση της κοινωνίας. Η αγορά, ναι" (Ελληνική έκδοση του Lemonde Diplomatique, Απρίλης 1996).

Το 1977, όταν αναπτύσσαμε εκείνη την έκθεση, υπήρχαν στοιχήματα πεδίο των ιδεών. Σήμερα όμως;

Σήμερα η Μαχόμενη Αριστερά καλείται να αναστηλώσει σε διεθνές και εθνικό επίπεδο το χαμένο της στοίχημα.

Γιώργος ΜΟΥΣΓΑΣ