Τα προβλήματα της καρδιοχειρουργικής στα δημόσια νοσοκομεία τέθηκαν χτες στο τραπέζι της δημόσιας συζήτησης από κοινού απ' τους πλέον αρμόδιους: Τους διευθυντές των καρδιολογικών μονάδων της χώρας.

Σε συνέντευξη Τύπου που οργάνωσε η Ομοσπονδία των νοσοκομειακών γιατρών (ΟΕΝΓΕ) και η Ενωση των γιατρών Αθήνας Πειραιά (ΕΙΝΑΠ) παραβρέθηκαν οι διευθυντές απ' τις πέντε καρδιολογικές μονάδες της χώρας: Ο Χρ. Λόλας απ' τον "Ευαγγελισμό", ο Π. Σπύρου απ' το νοσοκομείο "Γ. Παπανικολάου" Θεσσαλονίκης, ο Μ. Χλαπουτάκης και ο Α. Βομβογιάννης,διευθυντές αντίστοιχα της Α' και Β' Κλινικής στο "Ιπποκράτειο" της Αθήνας, ο Χρ. Παπακωνσταντίνου απ' το ΑΧΕΠΑ και ο Γ. Στήνιος διευθυντής της μοναδικής παιδοκαρδιοχειρουργικής κλινικής στο "Αγία Σοφία", που κάνει 150 επεμβάσεις το χρόνο. Σεβαστός αριθμός όμως καρδιοχειρουργικών επεμβάσεων σε παιδιά γίνονται στη Θεσσαλονίκη, όπως είπε ο Π. Σπύρου. Δεν παραβρέθηκε εκπρόσωπος απ' το ΝΙΜΤΣ. Τις θέσεις της ΟΕΝΓΕ και της ΕΙΝΑΠ παρουσίασαν οι πρόεδροί της Β. Λαοπόδης και Χρ. Παπανικολάου.Στη συνέντευξη παραβρέθηκαν ο Χ. Ζαχαρόγιαννης,μέλος της Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΙΝΑΠ και ο νομικός σύμβουλος της Ενωσης Ι. Προυσανίδης.

Η χτεσινή πρωτοβουλία ανέδειξε μια πλευρά ενός σημαντικού και ευαίσθητου για μια κατηγορία ασθενών τομέα. Ενός τομέα πολυδάπανου, ο οποίος δυστυχώς - ίσως όχι άδικα σε ορισμένες περιπτώσεις - έχει καταγραφεί στη συνείδηση του Ελληνα πολίτη - και εν πολλοίς επιβληθεί - με την παραοικονομία στην υγεία. Ομως τα θέματα, οι πλευρές καθώς και οι προτάσεις που αναπτύχθηκαν τόσο απ' την ΟΕΝΓΕ και την ΕΙΝΑΠ όσο και απ' τους καρδιοχειρουργούς, δεν έκαναν αναγκαίες τις ερωτήσεις για τα περίφημα "φακελάκια", παρότι οι δημοσιογράφοι είχαν απέναντί τους και κάποιους γιατρούς που κατηγορήθηκαν για "φακελάκια". Βέβαια, οι δημοσιογράφοι δεν αγνοούν την παραοικονομία στο χώρο της υγείας, αλλά στη χτεσινή συνέντευξη προείχαν οι γνώμες, οι απόψεις, οι διαπιστώσεις και οι προτάσεις των γιατρών - που είναι αλήθεια ότι τους βλέπει με ένα δέος ο κόσμος - για την παγίδευση των καρδιολογικών μονάδων μέσα στα γενικότερα προβλήματα υγείας που προκαλούν και τα "φακελάκια" ή τις καταγγελίες για αυτά. Μια παγίδευση που αποτελεί προέκταση της κυβερνητικής λιτότητας στο χώρο τη δημόσιας υγείας.

Η χτεσινή συνέντευξη έδινε, εν πρώτοις, την αίσθηση μιας μονσδιάστατης αντιπαλότητας των καρδιοχειρουργών του δημόσιου τομέα με το "Ωνάσειο". Υπήρξαν γλαφυρές ακρότητες, όπως αυτή του Π. Σπύρου, ότι το "Ωνάσειο" αποτελεί "έναν παιδικό σταθμό" που πρέπει να κλείσει. Υπήρξαν όμως και ρεαλιστικές διαπιστώσεις, όπως του Χρ. Λόλα ή του Γ. Στήνιου, για τη ροή της κατάστασης. Πάντως οι τοποθετήσεις όλων των καρδιοχειρουργών αποτύπωσαν την εγκατάλειψη απ' το κράτος σ' αυτά με τα οποία ξεκίνησαν οι καρδιολογικές μονάδες εδώ και δέκα ή είκοσι χρόνια.

Τη διάσταση της πραγματικής σύγκρουσης έδωσε ο Β. Λαοπόδης. Στην Ελλάδα, είπε, υπάρχει ανάγκη για 7.500 επεμβάσεις το χρόνο. Οι καρδιολογικές μονάδες του δημόσιου τομέα υγείας διενεργούν περίπου 2.500. Αλλες τόσες διενεργεί το "Ωνάσειο" και ο ιδιωτικός τομέας. Οι 2.500 επεμβάσεις που υπολείπονται, τόνισε, δεν αποτελούν ασφαλή ποσότητα για επένδυση. Οπότε προκύπτουν τα εξής:

• Η να μειωθούν επεμβάσεις από τα κρατικά νοσοκομεία και να στραφούν προς τον ιδιωτικό τομέα και να συνεχίσουν τα γραφεία αποστολής να συντηρούν ολόκληρες κλινικές στο εξωτερικό.
• Η να παρέμβει ρυθμιστικά το κράτος, να κάνει τις απαραίτητες επενδύσεις που χρειάζονται και να έχει πολλαπλά οφέλη.

Το κράτος όμως, τόνισε ο Β. Λαοπόδης, δεν το κάνει λόγω έλλειψης πολιτικής βούλησης και έτσι το πρόβλημα παραμένει.

Μέσα στο γενικό καθεστώς ελλείψεων και δυσλειτουργιών των δημόσιων νοσοκομείων το επιστημονικό και ερευνητικό έργο που επιτελείται στις καρδιολογικές μονάδες είναι αναμφισβήτητο, τόνισε η Χρ. Παπανικολάου. Επισήμανε ότι το υπουργείο Υγείας δεν έχει απαντήσει ακόμα στην ομόφωνη απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΙΚΑ, με την οποία προτείνεται η απόδοση του ενός εκατομμυρίου δραχμών στην ιατρική ομάδα για κάθε καρδιοχειρουργική επέμβαση που θα προωθείται σε δημόσιο νοσοκομείο. Το ΙΚΑ πληρώνει στον ιδιωτικό τομέα - και στο "Ωνάσειο" - 2,3 εκατ. δραχμές για κάθε χειρουργική επέμβαση. Σύμφωνα με πληροφορίες του "Ρ", έχει υποβληθεί στο υπουργείο Υγείας σχέδιο υπουργικής απόφασης απ' το ΙΚΑ απ' το 1994. Αν, υπογράμμισε η Χρ. Παπανικολάου, η επίσημη πολιτεία θέλει πράγματι μια σχετική βελτίωση της υποδομής και της κάλυψης των αναγκών, μπορεί με επιμέρους ρυθμίσεις να ανακόψει τη ροή των ασθενών προς τον ιδιωτικό τομέα. Αντίθετα, τόνισε, η επίσημη πολιτική τόσο σε επίπεδο οικονομικής ενίσχυσης όσο και σε επίπεδο προβολής και διαφήμισης, ευνοεί προκλητικά τον εκτός του δημόσιου συστήματος υγειονομικό τομέα, στον οποίο συμπεριέλαβε και το "Ωνάσειο".

Με μια τέτοια κατάσταση, δήλωσε στο "Ρ" ο Χ. Ζαχαρόγιαννης, οι μελετώμενες αλλαγές για τη μετατροπή σε ΔΕΚΟ ή ΑΕ των νοσοκομείων θα σημάνουν στην κυριολεξία την καταβαράθρωση της δημόσιας υγείας.

Πέρα απ' τις όποιες ενστάσεις που μπορεί να έχει κανείς - ενστάσεις που ξεκινούν από άλλες εμπειρίες - δεν μπορεί να μην αναγνωρίσει μια ειλικρίνεια και ένα ρεαλισμό στους γιατρούς της καθημερινής, μαχόμενης καρδιοχειρουργικής.

Ο Π. Σπύρου είπε ότι η καρδιοχειρουργική στην Ελλάδα στηρίχτηκε στα κρατικά νοσοκομεία. "Ενας άρρωστος, ομολόγησε, πριν λίγες μέρες διαμαρτυρήθηκε για τον ξενοδοχειακό εξοπλισμό στο "Παπανικολάου". Τελικά μου είπε: Εμείς δεν ήρθαμε σε ξενοδοχείο πέντε αστέρων αλλά σε γιατρούς πέντε αστέρων. Αυτή είναι η διαφορά του "Ωνασείου" με τα κρατικές μονάδες". Τα επιτεύγματα, τόνισε, της καρδιοχειρουργικής στην Ελλάδα οφείλονται στην κρατική ιατρική και αναρωτήθηκε: "Με ποιες προϋποθέσεις το "Ωνάσειο" θα γίνει ο οδηγός της καρδιοχειρουργικής στην Ελλάδα;".

Το "Ωνάσειο", κατά τον Π. Σπύρου, στηρίχτηκε στην εξωτερική αγορά, με την προσδοκία της έλευσης... σεφιχηδων. Ομως αυτή η αγορά είναι πουλημένη στο Χιούστον και έτσι το "Ωνάσειο" στράφηκε στην εσωτερική αγορά με θύματα τον αγρότη και τον ασφαλισμένο. Το σκάνδαλο του "Ωνάσειου", υποστήριξε, πρέπει να κλείσει, προτείνοντας τον... παιδικό σταθμό.

Σε άλλους τόνους, και με ρεαλισμό, κινήθηκε ο Χρ. Λόλας. Μίλησε για αρκετή ώρα για τις εμπειρίες του. Τα κρατικά νοσοκομεία, τόνισε, έκαναν αρκετά για να φτάσει η καρδιοχειρουργική σε ένα επίπεδο που είναι ζηλευτό. Μετά όμως με τη λειτουργία του "Ωνάσειου" δημιουργήθηκε ένας ανταγωνισμός που, κατά τη γνώμη του, είναι προς αξιολόγηση. Το "Ωνάσειο" πρέπει να το αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο τρόπο. Αλλά, πρόσθεσε, πρέπει να λήξει η μεσοβέζικη κατάσταση. Η να μπει σε μια δέσμη θεσμών και υποχρεώσεων ή να δουλέψει στον ιδιωτικό τομέα, οπότε δε θα είναι στην πλάτη του δημόσιου τομέα. Ετσι όπως δουλεύει, τόνισε, είναι σκάνδαλο.

Τα αιτήματα των κρατικών καρδιολογικών μονάδων, όπως είπε ο Χρ. Λόλας, ποτέ δεν εισακούστηκαν απ' τους εκάστοτε υπουργούς. "Τους λέγαμε, είπε, ότι με 500 εκατ. μπορούμε να διπλασιάσουμε τον αριθμό των επεμβάσεων. Είχαμε και την υποδομή να ανεβάσουμε την ποιότητα σε ψηλότερα επίπεδα".

Ειλικρινής η επόμενη αποστροφή της ομιλίας του Χρ. Λόλα: "Το να συζητάμε την καρδιοχειρουργική όταν υπάρχουν τόσα προβλήματα στη γενική ιατρική είναι λίγο πολυτέλεια. Είναι όμως πολυδάπανος τομέας και έχουν αναπτυχθεί τα διάφορα κυκλώματα εσωτερικού ή εξωτερικού που μας εγγίζουν όλους. Εμείς οι κρατικοί γιατροί είμαστε οι πιο περιφρονημένοι και υποβαθμισμένοι στην κοινή γνώμη, γιατί μας λένε "φακελάκηδες" ακόμα και οι γιατροί που είναι εκτός ΕΣΥ. Δεν μπορεί αυτό να συνεχίζεται. Ο σκοπός του "Ωνασείου" ήταν να ανεβάσει την επιστημονικότητα, να δημιουργήσει κίνητρα και να φύγει το φακελάκι απ' τη μέση. Εγινε το δεύτερο, δηλαδή προπαγάνδα ότι το "Ωνάσειο" θα καταργήσει το φακελάκι. Πως όμως; Με έναν τεράστιο μισθό. Αυτό όμως δημιουργεί ένα τεράστιο πρόβλημα σε μας και σε όλους τους γιατρούς. Δεν μπορεί να υπάρχουν τέτοιοι γιατροί που επισήμως σήμερα να βγάζουν τόσα χρήματα. Είναι σκάνδαλο αυτό και το "Ωνάσειο" απέτυχε να καταπολεμήσει το "φακελάκι"".

Οσον αφορά το επιστημονικό μέρος του "Ωνάσειου" είπε ότι είναι συγκρότημα που δομήθηκε λάθος απ' την αρχή. Δεν μπορεί, υποστήριξε, να ανεβάσει το επιστημονικό επίπεδο όταν δεν υπάρχει υποστήριξη από άλλες ειδικότητες, εκτός εάν γίνει δωρεά και πάρει τη μορφή ενός γενικού νοσοκομείου. Αυτό, τόνισε, αποδεικνύεται απ' το γεγονός ότι δεν άρχισαν οι μεταμοσχεύσεις και δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν τα βαριά περιστατικά. Αυτά τα επωμιζόμεθα εμείς. Εχουμε νοσηλεύσει ασθενείς του "Ωνάσειου" στον "Ευαγγελισμό". Δεν μπορεί λοιπόν να διαφημίζεται".

Ο Γ. Στήνιος αποκάλυψε ότι στις 12 Δεκέμβρη 1994 έγινε συνάντηση του Δ. Κρεμαστινού με τους καρδιοχειρουργούς. Ο υπουργός τους ζήτησε να αυξήσουν την παραγωγικότητα. "Πώς όμως μπορεί να γίνει αυτό, αναρωτήθηκε ο Γ. Στήνιος, όταν ο υπουργός δηλώνει ότι δεν μπορεί να δώσει λεφτά για προσωπικό;". Η μονάδα του "Αγία Σοφία" δουλεύει μέχρι τις 2: 30 το μεσημέρι και επειδή δεν υπάρχουν λεφτά για υπερωρίες το νοσοκομείο δίνει για αντάλλαγμα ρεπό.

Ο Χρ. Παπακωνσταντίνου παρουσίασε ολόκληρο σχέδιο για την αντιμετώπιση των καρδιολογικών περιστατικών στη Βόρεια Ελλάδα, των δύο καρδιολογικών μονάδων στη Θεσσαλονίκη που ποτέ δεν υλοποιήθηκε. Μάλιστα στο ΑΧΕΠΑ λείπουν 15 νοσηλεύτριες απ' το νοσοκομείο.

Οι καρδιοχειρουργοί απ' το "Ιπποκράτειο" της Αθήνας είπαν ότι με ένα ακόμα χειρουργείο και δέκα κρεβάτια θα διπλασίαζαν τον αριθμό των επεμβάσεων και θα έφταναν τις χίλιες.

Στη συνέντευξη Τύπου αποκαλύφθηκε ότι υπάρχουν ερωτήματα και ενστάσεις για το καθεστώς λειτουργίας του "Ωνασείου".

• Ο νόμος 2010/92 που μετέτρεψε την αρχική σύμβαση δωρεάς σε ένταξη στο ΕΣΥ αμφισβητείται, διότι ψηφίστηκε πριν απ' το νόμο 2071/92 που προβλέπει την ίδρυση και λειτουργία ΝΠΙΔ, όπως είναι το "Ωνάσειο".
• Η οριστική σύμβαση μεταβίβασης των κτιριακών εγκαταστάσεων δεν έχει ακόμα υπογραφεί.
• Υπάρχουν ενστάσεις για τη χρηματοδότηση του "Ωνασείου" απ' το ελληνικό δημόσιο διότι βάσει του νόμου 2071/92 θα έπρεπε το "Ωνάσειο" να έχει το μισό του νοσήλιου των δημόσιων νοσοκομείων και να είναι ίδρυμα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Ο Ι. Προυσανίδης επισήμανε ότι για το "Ωνάσειο" ισχύουν στοιχεία περισσότερα από αυτά που ισχύουν για ένα μη κερδοσκοπικό ίδρυμα, όπως είναι τα κέρδη απ' τη δραστηριότητα στη βάση της ελεύθερης οικονομίας.

Οι συνδικαλιστές ζήτησαν για το "Ωνάσειο" τη διενέργεια έκτακτου οικονομικού ελέγχου, το διορισμό νέας προσωρινής διοίκησης και την άμεση νομοθετική ρύθμιση για την ένταξη του "Ωνασείου" στο δημόσιο σύστημα υγείας.

Γιώργος ΜΟΥΣΓΑΣ