"Με βαρύγδουπες υποσχέσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που σωρεύτηκαν εδώ και έξι αιώνες (από τότε δηλαδή που άρχισαν να εγκαθίστανται οι τσιγγάνοι στην Ελλάδα) η κυβέρνηση ανακοίνωσε χτες ένα πλαίσιο πολιτικής για τους Τσιγγάνους σε εθνική κλίμακα. Και τα άμεσα μέτρα για το 1996 και το 1997, που αφορούν στη διαβίωση, στην εκπαίδευση, στην υγεία, στον πολιτισμό, ακόμα και στον "κλασικό μαζικό αθλητισμό" 200.000 ανθρώπων, ανέρχονταιστο ...αστρονομικό ποσό των 3 δισ. δραχμών - ένα δισ. για το 1996 και δύο δισ. για το 1997. Για κάθε, δηλαδή, Τσιγγάνο αντιστοιχούν 5.000 δραχμές για το 1996 και 10.000 δραχμές για το 1997. Η 15.000 δραχμές σε δύο χρόνια. Οταν τέθηκε το ερώτημα αν μπορεί ένας τέτοιος - ενδιαφέρων στο περίγραμμά του σχεδιασμός - να προχωρήσει και να αντιμετωπίσει τα οξυμένα προβλήματα, ο υφυπουργός Πρόνοιας, Θ. Κοτσώνης, το αντιπαρήλθε, λέγοντας ότι η κυβέρνηση δε δίνει επιδόματα και δεν κάνει εξαγγελίες, αλλά απαντά με συγκεκριμένα έργα".

Ετσι άρχιζε το ρεπορτάζ του "Ρ" της 13.7.1996. Την προηγούμενη μέρα στο υπουργείο Υγείας - Πρόνοιας ο, τότε, υπουργός Υγείας Αν. Πεπονής,ο - και νυν - ΥΠΕΧΩΔΕ, Κ. Λαλιώτης και ο - και νυν - υφυπουργός Πρόνοιας, Θ. Κοτσώνης παρουσίασαν το "Πλαίσιο πολιτικής και μέτρα για τους Ελληνες Τσιγγάνους", τονίζοντας πομπωδώς ότι με "το πρόγραμμα αυτό έρχεται η δικαίωση των αγώνων των Τσιγγάνων, καθώς για πρώτη φορά κλιμακώνεται η εφαρμογή μιας πολιτικής".

Προχτές το απόγευμα έγινε διυπουργική σύσκεψη υπό τον Θ. Κοτσώνη και τις βαρύγδουπες εκείνες ανακοινώσεις ακολούθησαν απολογητικοί ψίθυροι ενός - ανύπαρκτου - στην ουσία έργου για τους Τσιγγάνους. Ιδού τι αναφέρει, μεταξύ των άλλων, χτεσινή ανακοίνωση του υπουργείου Υγείας - Πρόνοιας: "Ενάμιση χρόνο μετά την εξαγγελία της Εθνικής Πολιτικής από τον πρωθυπουργό της χώρας επιχειρείται η μεταστροφή παγιωμένων αντιλήψεων 600 ετών με παρεμβάσεις ουσιαστικές και συντονισμένες για την κοινωνική ένταξη των Τσιγγάνων. Σε διάφορες περιοχές - αναφέρει 13 έναντι 20 που ανακοινώθηκαν το 1996 - εκτελούνται οικιστικές παρεμβάσεις σε επίπεδο Α και Β βαθμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ύψους 560 εκ. δραχμών".

Στις πρώτες θέσεις του καταλόγου με τις παρεμβάσεις είναι η "μετεγκατάσταση 3.000 Τσιγγάνων του οικισμού περιοχής Εύοσμου στο πρώην στρατόπεδο Γκόνου", καθώς και η "εγκατάσταση σκηνιτών Μενεμένης, με παράλληλη έναρξη έργων διαμόρφωσης του χώρου εγκατάστασης".

Η αλήθεια είναι ότι άρχισε η εκτέλεση κάποιων έργων στους παραπάνω δήμους αλλά οι Τσιγγάνοι είναι στην ίδια κατάσταση - και περιοχή - που ήταν και πριν.

Το επόμενο κονδύλι, που αναφέρει η ανακοίνωση, είναι για τα αθλητικά προγράμματα σε 12 δήμους, με τη συμμετοχή 500 αθλουμένων. Το συνολικό ύψος αυτού του κονδυλίου είναι 8.000.000 δραχμές αλλά τα "αιτήματα - προτάσεις έχουν υλοποιηθεί κατά 10%",όπως αναφέρει η ίδια η ανακοίνωση.

Τη σύσκεψη φαίνεται να μην την απασχόλησε η εφαρμογή του προγράμματος - αφού δεν αναφέρεται τίποτε - για την απόκτηση τροχόσπιτων, ύψους 350 εκ. δραχμών, όπως ανακοινώθηκε το 1996. Μάλιστα τότε είχε ανακοινωθεί ότι στόχος της κυβέρνησης ήταν τουλάχιστον 200 οικογένειες ν' αποκτούν κάθε χρόνο τροχόσπιτα, ανάλογα με τις ανάγκες τους.

"Στον τομέα του πολιτισμού διαμορφώνονται προγράμματα ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς των Τσιγγάνων, είτε με την κατάρτιση σε τέχνες αμιγείς του πολιτισμού, είτε με τη διαφύλαξη και διάχυση των δικών τους χαρακτηρισμών", αναφέρει η χτεσινή ανακοίνωση, ενώ το 1996 είχαν ανακοινωθεί εργαστήρια εφαρμοσμένων τεχνών, έκδοση βιβλίων, Φεστιβάλ τσιγγάνικης τέχνης κλπ. συνολικού ύψους 50 εκ. δραχμών.

Στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι δόθηκαν 1.989 κάρτες σε μετακινούμενους μαθητές και τα παιδιά που φοιτούν στο σχολείο ανήλθαν σε 5.284 το 1997 - 1998 έναντι 3.744 το 1996 - 1997. Η απασχόληση των Τσιγγάνων παραπέμπεται στα"πλαίσια της τοπικής οικονομικής ανάπτυξης σε επαγγέλματα που σχετίζονται με τα ιδιαίτερα στοιχεία του πολιτισμού".

Τέλος, στην ανακοίνωση του υπουργείου αναφέρεται ότι "βρίσκεται σε εξέλιξη μελέτη για την αντιμετώπιση στεγαστικών αναγκών των Τσιγγάνων ύψους 30 εκ. δραχμών".

Γ.