1. Οι διαπιστώσεις σε σχέση με τις χώρες που επιχειρούν να οικοδομήσουν το σοσιαλισμό πρέπει να γίνουν με πιο σαφή τρόπο. Η εκτίμηση, για παράδειγμα, για την Κίνα, εμπεριέχει μισόλογα, που εκφράζουν διάθεση κριτικής, αλλά και κατανόησης! Παράλληλα, η άποψη που διατυπώνεται για την πρωτοβουλία των «πέντε της Σαγκάη» δεν αναδεικνύει με ταξικό τρόπο τις ιμπεριαλιστικές διεργασίες που αυτή εκφράζει.

2. Οι εκτιμήσεις που κάνουμε για το ρόλο και το χαρακτήρα των κομμάτων του λεγόμενου διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος είναι γενικόλογες και καθόλου κατατοπιστικές. Εκτός από αυτό, το συνέδριο είναι ανάγκη να προωθήσει με αποφασιστικότητα τη δημιουργία μιας νέας Κομμουνιστικής Διεθνούς.

3. Ηρθε η στιγμή το Κόμμα να κάνει μια γενναία ιστορική αυτοκριτική αποτίμηση κρίσιμων και επίμαχων ιστορικών του στιγμών, όπως η Ολομέλεια του 1956, η πορεία προς το 1989, η κυβέρνηση Τζανετάκη. Χωρίς αυτήν, η σημερινή πολιτική του Κόμματος δείχνει ως κάτι το απροσδιόριστο, αφού δεν κολλάει πουθενά με επιλογές τύπου «Τζανετάκη». Και σίγουρα η απάντηση σ' αυτό δεν είναι ότι οι επιλογές αυτές αποτέλεσαν προϊόν άλλης εποχής σε άλλες συνθήκες. Η αλήθεια είναι ότι υπήρξαν προϊόν άλλης αντίληψης.

4. Στα καθήκοντα του Κόμματος για το επόμενο χρονικό διάστημα, η ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική ισχυροποίησή του πρέπει να γίνεται με αταλάντευτη και συνεχή πάλη ενάντια στις ρεφορμιστικές και οπορτουνιστικές απόψεις. Στο εσωτερικό του Κόμματος, αυτό δεν μπορεί να γίνει με ανάπτυξη άτυπων πλατφορμών και εξασφάλισης διόδων επικοινωνίας για τις απόψεις διαφόρων (βλ. Κωστόπουλου - Ντρέκου), μέσω των ενημερωτικών επιστολών.

Η πάλη, τέλος, ενάντια στο ρεφορμισμό δεν μπορεί να γίνει ΜΟΝΟ με καταστατικές μεθόδους, αλλά κυρίως με πολιτικούς και ιδεολογικούς όρους. Η διαγραφή κάποιων προσώπων, χωρίς διαγραφή της αντίληψης, μέσα και από την ιστορική αυτοκριτική, που οι «Κωστόπουλοι» υπηρέτησαν για μια δεκαετία, τουλάχιστον (βλ. δεκαετία '80), είναι τουλάχιστον ανεπαρκής, αντιφατική και αδιέξοδη αντιμετώπιση του ζητήματος.

Οι απόψεις σχετικά με τη λαϊκή εξουσία και, κατά προέκταση, τη λαϊκή οικονομία αποτελούν κεντρικό ζήτημα των Θέσεων της ΚΕ. Σε σχέση με αυτό, μπορούν να γίνουν οι ακόλουθες κριτικές παρατηρήσεις.

1. Αξιολογώντας το περιεχόμενο της έννοιας «λαϊκή εξουσία», διαπιστώνει κανείς ότι υπάρχει οριοθέτηση, που μπορεί να ερμηνευτεί ως σαφής αντίφαση, ανάμεσα σ' αυτό που έχει στο Πρόγραμμα του 15ου Συνεδρίου και στις Θέσεις της ΚΕ. Το Πρόγραμμα χαρακτηριστικά τονίζει ότι «...πρέπει να ανατραπεί το αστικό κράτος και οι μηχανισμοί του. Να δημιουργηθεί μια νέα λαϊκή εξουσία, που δεν είναι άλλη από τη σοσιαλιστική». (σελ. 38). Παρακάτω, επίσης, λέει ότι «σε συνθήκες κορύφωσης της ταξικής πάλης, επαναστατικής ανόδου του λαϊκού κινήματος, όταν η επαναστατική διαδικασία έχει ξεκινήσει, μπορεί να προκύψει κυβέρνηση ως όργανο λαϊκής εξουσίας.... Χωρίς γενικές εκλογές και κοινοβουλευτικές διαδικασίες. Αυτή η κυβέρνηση θα ταυτίζεται ή θα τη χωρίζει τυπική απόσταση από την εξουσία της εργατικής τάξης και των συμμάχων της» (σελ. 38-39).

Στις Θέσεις της ΚΕ, η έννοια λαϊκή εξουσία αποκτά το ακόλουθο περιεχόμενο. «Το Μέτωπο πρέπει να προβάλει μια πολιτική σαφώς οριοθετημένη και διαμετρικά αντίθετη προς την πολιτική των αστικών κομμάτων και των συμμάχων τους. Να διαγράφει και να δεσμεύεται μπροστά στο λαό με τις κεντρικές κατευθυντήριες ιδέες, υπέρ της λαϊκής εξουσίας και της λαϊκής οικονομίας». (σελ. 18-19). Από τις παραπάνω αναφορές είναι φανερό ότι η έννοια «λαϊκή εξουσία» στο Πρόγραμμα χρησιμοποιείται, προκειμένου να περιγραφεί η σοσιαλιστική εξουσία ή η εξουσία του Μετώπου, που θα προέλθει από επαναστατική και όχι αστική διαδικασία και η οποία ταυτίζεται ή χωρίζεται τυπικά από τη δικτατορία του προλεταριάτου. Αντίθετα, στις Θέσεις η έννοια «λαϊκή εξουσία» και κατά προέκταση η «λαϊκή οικονομία», που χρησιμοποιείται για πρώτη φορά, αποκτά περιεχόμενο μιας φάσης εφαρμογής ενδιάμεσων πολιτικών στόχων αντιιμπεριαλιστικού και αντιμονοπωλιακού χαρακτήρα πριν από την επαναστατική εξουσία, τη δικτατορία, δηλαδή, του προλεταριάτου.

2. Οι Θέσεις, με τις απόψεις για τη «λαϊκή εξουσία» - «λαϊκή οικονομία», οδηγούν σε μια μονομερή εμβάθυνση του Προγράμματος του Κόμματος. Η μονομέρεια αυτή είναι μάλιστα απολυτοποιημένη, αντιδιαλεκτική και οδηγεί σε αδιέξοδα ή στην απομάκρυνση από το σοσιαλιστικό στόχο.

Το Πρόγραμμα, λοιπόν, είναι ανοιχτό στα ενδεχόμενα και τις μορφές κορύφωσης της ταξικής πάλης, που θα δημιουργούν αστάθεια στο αστικό καθεστώς και συνθήκες κατάκτησης της εξουσίας.

Συγκεκριμένα:

α. Αναφέρεται σε μη κοινοβουλευτικό τρόπο. Στην περίπτωση αυτή, η εξουσία ταυτίζεται ή τυπικά χωρίζεται από τη δικτατορία του προλεταριάτου. Σε σχέση με αυτό το ενδεχόμενο, είναι προφανές ότι οι Θέσεις της ΚΕ για τη «λαϊκή εξουσία» και τη «λαϊκή οικονομία» μπορούν να θεωρηθούν αναντίστοιχες με το ζητούμενο και το αναγκαίο.

Μια τέτοια εξουσία είναι βέβαιο ότι δε θα πρέπει να προχωρήσει στην εφαρμογή μιας ΑΛΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ, αντιιμπεριαλιστικής, αντιμονοπωλιακής, βέβαια, αλλά στη σοσιαλιστική οικοδόμηση.

Σε σχέση, λοιπόν, με αυτήν την περίπτωση, που αποτελεί, όμως, έτσι και αλλιώς στρατηγικό στόχο του Κόμματος, αλλά και του ΜΕΤΩΠΟΥ από τη σκοπιά του Κόμματος, οι Θέσεις ΔΕΝ ΠΡΟΧΩΡΟΥΝ σε παραπέρα εμβάθυνση, αλλά παραμένουμε στα γενικά περιγραφικά στοιχεία που αναφέρονται στο κεφάλαιο «Οικοδόμηση του Σοσιαλισμού» στο Πρόγραμμα.

β. Το Πρόγραμμα αναφέρεται ακόμη και σε περίπτωση κατάκτησης της εξουσίας με κοινοβουλευτικό τρόπο. Στην περίπτωση αυτή, εκτιμάται ότι θα υπάρξει μια βραχύχρονη περίοδος εξουσίας και δράσης της κυβέρνησης του ΜΕΤΩΠΟΥ. Σ' αυτήν την περίπτωση, σύμφωνα πάντα με το Πρόγραμμα, μπορούν να δρομολογηθούν κυβερνητικά μέτρα, που στοχεύουν στην ανακούφιση του λαού ενάντια στο πολυεθνικό κεφάλαιο (σελ. 39). Είναι προφανές ότι η ουσία των Θέσεων για τη «λαϊκή εξουσία» αφορούν αυτή την περίπτωση, αυτή την ενδεχόμενη ενδιάμεση βραχύβια φάση.

Ετσι, παρά τα αντίθετα που αναφέρονται στο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, η εμβάθυνση της πολιτικής σκέψης στις Θέσεις για τη δράση του Κόμματος, αντικειμενικά απομακρύνεται από το σοσιαλιστικό στόχο, είναι μονόπλευρη, απολυτοποιημένη και αντιδιαλεκτική.

Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να υπάρχουν επεξεργασμένοι ενδιάμεσοι στόχοι, ότι είναι λάθος η ανάλυση για τη «λαϊκή εξουσία» - «λαϊκή οικονομία». Τα ερωτήματα, όμως, που μπαίνουν είναι γιατί η εμβάθυνση στις Θέσεις περιορίζεται στο ζήτημα μιας ενδεχόμενης μορφής, βραχύβιας και κοινοβουλευτικής, προερχόμενης λαϊκής εξουσίας; Πώς το ΚΚΕ θα κατευθύνει τη δράση του, ώστε να βαθαίνει τη συνείδηση της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, αλλά και των συμμάχων του στο ΜΕΤΩΠΟ, για την ανάγκη ρήξης και ανατροπής του καπιταλιστικού συστήματος, όταν η επαναστατική του σκέψη έχει εξαντληθεί στο τι θα γίνει στην ενδεχόμενη βραχύβια φάση; Μήπως όλα αυτά δεν οδηγούν σε ανολοκλήρωτες πολιτικές θέσεις, σε θέσεις όπου απουσιάζει ο τελικός στόχος, ο σοσιαλισμός; Πώς το Κόμμα, όμως, θα διαπαιδαγωγήσει νέους επαναστάτες από την εργατική τάξη και τη νεολαία; Με προτάσεις όμως, όπως για παράδειγμα για τις μειονότητες, όπου μιλάμε γενικόλογα για τα δικαιώματά τους, χωρίς, όμως, να λέμε λέξη πουθενά ότι η ενότητα της εργατικής τάξης στηρίζεται στην αναγνώριση του βασικού δικαιώματος αυτοδιάθεσης, η επαναστατική ζύμωση και ενότητα είναι δύσκολη.

Η εργατική τάξη, ο λαός, οι ανάγκες της ταξικής πάλης, οι σημερινοί και οι ενδεχόμενοι αυριανοί σύμμαχοί μας απαιτούν ασφαλώς επεξεργασμένες θέσεις, που να αντιστέκονται στη σημερινή κατάσταση. Οι Θέσεις της ΚΕ για τη «λαϊκή εξουσία» ανταποκρίνονται επαρκώς σ' αυτό. Απαιτούν, όμως, και επεξεργασμένη πρόταση και συγκεκριμένο όραμα, για το πώς εμείς αντιλαμβανόμαστε τη σοσιαλιστική αναγέννηση του τόπου. Η απουσία τέτοιου προσδιορισμού θα μας καθιστά αναποτελεσματικούς και ανεπαρκείς σε όλα τα ενδεχόμενα που μπορεί να φέρει η ταξική πάλη, σ' αυτά που υπηρετούμε ιστορικά.

Συντροφικά

Μέλος της ΝΕ Κέρκυρας