Πρόκειται, κατά τη γνώμη μου, για άποψη βαθιά λαθεμένη.

1) Αν κάτι χαρακτηρίζει σήμερα το επίπεδο συνείδησης του εργατικού κινήματος είναι η γενικευμένη οπισθοχώρηση της αυτογνωσίας που πρέπει να έχει η εργατική τάξη για τον ιστορικό της ρόλο («τάξη για τον εαυτό της»). Δε νοείται κομμουνιστής ή ακόμα και τίμιος αριστερός άνθρωπος που να μην αντιλαμβάνεται ότι η μάχη πρέπει να δοθεί σε αυτό το χαράκωμα. Από αυτή την άποψη η υποχώρηση από την απαίτηση εξασφάλισης γενικών πολιτικών προσανατολισμών στις συμμαχίες για την κατάρτιση του μίνιμουμ προγράμματος είναι ανεπίτρεπτη.

Η αντίληψη καθιέρωσης σαν κεντρικής τακτικής αυτής των «συσπειρώσεων στη βάση των εμφανιζόμενων προβλημάτων» σημαίνει αφαίρεση της ιδεολογίας από την ταξική αντιπαράθεση (της πολιτικής από την οικονομία), προσαρμογή στο υπάρχον σήμερα κυρίαρχο σύστημα αντιλήψεων των λαϊκών μαζών, υποταγή δηλαδή στην αστική επιρροή του εργατικού κινήματος.

2) Η ιστορική πείρα, η θεωρία, αλλά και η κοινή λογική λένε ότι σε περιόδους ήττας προέχει η ανασυγκρότηση δυνάμεων, η προσπάθεια ενίσχυσης των γραμμών της πρωτοπορίας για να ξανακερδηθούν στο μέλλον οι μάζες. Στο στόχαστρο της κομμουνιστικής δράσης αυτή την περίοδο πρέπει να είναι ο εμπλουτισμός και η ανανέωση με νέους πρωτοπόρους της τάξης. Από αυτή την άποψη είναι αναγκαία υπόθεση, αδήριτη ανάγκη η προβολή του αυτοτελούς χαρακτήρα του Κόμματος, η προβολή στη δράση της κομμουνιστικής φυσιογνωμίας και των στρατηγικών επιδιώξεων του κομμουνισμού. Η δράση στην κοινωνία, οι αναγκαίες τακτικές συμμαχίες δεν επιτρέπεται να εμπεριέχουν την αυταπάτη ότι στις σημερινές συνθήκες είναι δυνατό το άμεσο κέρδισμα ευρέων μαζών. Κύριος στόχος πρέπει να είναι η απόσπαση της «εν δυνάμει πρωτοπορίας» από την αστική επιρροή, κάτι που δεν μπορεί να συντελείται με τον ιδεολογικό αυτοπαροπλισμό του ΚΚΕ σε σοσιαλδημοκρατικούς συνασπισμούς. Αρκετά μέχρι εδώ.

3) Η πρόταση για «παναριστερό μέτωπο» συνιστά στην ουσία εμμονή στη διαλυτική στρατηγική του ευρωκομμουνισμού. Η υπόθεση ότι διά μέσου της συμμετοχής στη διαχείριση του συστήματος και της κοινής δράσης σε «προοδευτικά μέτωπα» θα αναδεικνύεται ο ηγεμονικός ρόλος του κομμουνιστικού κόμματος δεν επιβεβαιώθηκε πουθενά στον αναπτυγμένο καπιταλισμό, αντίθετα επιβεβαιώθηκε η ενσωμάτωση στο σύστημα (Ιταλία, Γαλλία κλπ.).

Ο «αντιπολιτευτικός λόγος» που υψώθηκε για το ΑΑΔΜ, ενισχύθηκε από τα αστικά ΜΜΕ και αφορά τις συνεργασίες με πρόσωπα, είναι αλήθεια περιέχει εύστοχες παρατηρήσεις, όμως δεν πρέπει να ξεγελάει κανέναν.

1) Αν για παράδειγμα ο κ. Ζουράρις είχε παραμείνει στο ΣΥΝ και είχε πάει εκεί και η κ. Κανέλλη θα εθεωρείτο... «μεγάλη επιτυχία» η συμμετοχή τους μαζί με «άλλους» στο «παναριστερό μέτωπο». Δηλαδή: Δεκτοί σαν συνεργάτες αν εγγυάται γι' αυτούς ο ΣΥΝ (ή το ΔΗΚΚΙ), επιζήμιοι όταν συσπειρώνονται στο ΚΚΕ χωρίς διαμεσολαβήσεις. Γιατί;

2) Η θρησκοληψία και η εθνικιστική παρέκκλιση προβάλλονται ως απαγορευτικές για συνεργασίες με πρόσωπα. Η συμμαχία όμως π.χ. με το ΔΗΚΚΙ, που είναι υπέρ της προαιρετικής αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες δε θα πείραζε. Εξάλλου ορισμένοι υπήρξαν συνυποψήφιοι των κ. Δρεττάκη, Γιώτα, Λεντάκη και άλλων χωρίς να τους πειράζει ούτε η θρησκοληψία ούτε ο εθνικισμός. Τότε όμως... ήταν ο ΣΥΝ.

Επικίνδυνες και καταστροφικές δεν υπήρξαν για τα κομμουνιστικά κόμματα οι συνεργασίες με πρόσωπα (όσες αρνητικές όψεις και αν είχαν), αλλά οι λάθος συμμαχίες με αστικά κόμματα, οι συμμετοχές σε λάθος κυβερνήσεις, οι πολιτικές της ουράς απέναντι στη σοσιαλδημοκρατία.

3) Υστερα πολύ φως στο ψυχογράφημα αυτών που θέλουν να συνεργαστούν πέφτει. Αυτοί οι οποίοι καθοδηγούσαν προέδρους, γραμματείς, στελέχη ομοσπονδιών και εργατικών κέντρων της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ που άλλαξαν σε κάποια φάση ομαδικά πολιτικό στρατόπεδο, θορυβήθηκαν άραγε τότε τόσο, αναλογίστηκαν τις ευθύνες τους;

Στις μέρες μας ο ρόλος του ΚΚΕ στη διατήρηση στην επικαιρότητα της μ-λ θεωρίας και πρακτικής είναι αναντικατάστατος. Ομως το ερώτημα παραμένει: Μπορεί να χαραχτεί μια στρατηγική περάσματος στον «εθνικό ορίζοντα», όταν το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα βρίσκεται σε βαθιά κρίση, όταν δεν υπάρχει παγκόσμια στρατηγική περάσματος (για να εξειδικευτεί «εθνικά») ούτε ενιαίο επαναστατικό κέντρο;

Μπροστά στην αδυναμία μία εύκολη λύση είναι συνήθως τα «υποκατάστατα». Κάτι τέτοιο είναι κατά τη γνώμη μου τα περί «λαϊκής οικονομίας». Λαϊκή οικονομία χωρίς λαϊκή εξουσία δεν μπορεί να υπάρξει. Πρέπει να διατυπωθεί ρητά και κατηγορηματικά. Οι ασάφειες δεν έχουν θέση και οι διευκρινιστικές τοποθετήσεις στελεχών δεν επαρκούν. Ο κίνδυνος η καθημερινή δράση του ΚΚΕ να προσανατολιστεί στο να αντιτάξει προτάσεις «λαϊκού χαρακτήρα», επί παντός επιστητού, όπερ μια τρύπα στο νερό, δεν είναι ανύπαρκτος. Η υπόθεση ότι μπορεί να διατηρούνται κοινωνίες σαν της Λευκορωσίας, της Μογγολίας, της Σερβίας (;), της Κορέας είναι φενάκη. Πρόκειται για «αντιμεταβατικές» κοινωνίες προς τον καπιταλισμό, ύστερα υπολείμματα της ήττας. Ο άλλος δρόμος είναι να μπει το μαχαίρι στο κόκαλο. Να ξαναθυμίσουμε ότι «στην καπιταλιστική κοινωνία, όταν η ταξική πάλη που βρίσκεται στη βάση της κοινωνίας αυτής οξύνεται κάπως σοβαρά, δεν μπορεί να υπάρξει τίποτα το ενδιάμεσο, παρά τούτο μόνο: είτε δικτατορία της αστικής τάξης, είτε δικτατορία του προλεταριάτου» (Λένιν στο 1ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ Κ.Δ.). Σε μια τέτοια εκδοχή η αλήθεια είναι ότι το φορτίο πέφτει πολύ βαρύ. Η σκέψη και η δράση των κομμουνιστών πρέπει να «υπερβεί τα σύνορα» για να καλυφθεί το κύριο, η ανάγκη διεθνούς στρατηγικής, χωρίς την οποία δυστυχώς «επανάσταση σε μία μόνο χώρα», και μάλιστα του ελληνικού διαμετρήματος, έχει οριστικά απαντηθεί ως άτοπο από τις αρχές του αιώνα.

Με αυτές τις σκέψεις πιστεύω:

1) Το ΚΚΕ πρέπει να ενοποιήσει τη δράση του με όσες δυνάμεις σε παγκόσμιο επίπεδο (και ιδιαίτερα σε επίπεδο ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης) δέχονται κάτι τέτοιο, για την επαναστατική ανατροπή του καπιταλισμού. Χωρίς προκαταλήψεις και όσο μικρές και αν είναι αυτές.

Ο διεθνής συντονισμός όπου ο καθένας θα εξηγεί πώς θα πετύχει «προοδευτικές εξελίξεις» στη χώρα του είναι ευτελούς αξίας.

2) Στο εσωτερικό πρέπει να επιδιωχτεί μέτωπο με όλες τις δυνάμεις που κηρύσσουν την επαναστατική ανατροπή και το σοσιαλισμό. Χωρίς προκαταλήψεις, αφού εκτός των άλλων και οι αντι-προκαταλήψεις του παρελθόντος έχουν ατονήσει (Κίνα, Αλβανία, 20ό Συνέδριο, Γαλλικός Μάης, κ.ο.κ.). Εκεί πρέπει να επιβεβαιωθεί η ηγεμονία του ΚΚΕ, κάτι που θα έχει πολλαπλασιαστικές επιδράσεις, θα ενθουσιάσει, θα δημιουργήσει γενικότερες διαρρήξεις.

3) Η ανάγκη οικοδόμησης του ΑΑΔΜ και η πάλη γι' αυτό είναι αναντίρρητη υπόθεση. Η πάλη για μεταρρυθμίσεις - βελτιώσεις μέσα στο σύστημα, πρέπει να συνδέεται με αιτήματα «μετάβασης» που θα υπερβαίνουν τον καπιταλισμό (π.χ. διάλυση ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, εργατικός έλεγχος στα λογιστικά των επιχειρήσεων, έξοδος από το ΝΑΤΟ κ.ο.κ.), όμως δεν πρέπει να συγκλίνουν στην περιγραφή ιδεατής κοινωνικής κατάστασης με λαϊκές κυβερνήσεις, χωρίς λαϊκή εξουσία κ.ο.κ. Η φιλολογία για τις μορφές μετάβασης δεν έχει έννοια όταν είμαστε... τόσο μακριά και έχουν αποδειχθεί επικίνδυνη υπόθεση, αφού όντας αδύναμοι να προσεγγίσουμε αξιοποιούνται από τον αντίπαλο με διαστρεβλωμένο περιεχόμενο για να ενισχύεται ο οπορτουνισμός στις γραμμές μας και να σπέρνονται συγχύσεις.

Ο Λένιν ποτέ δε σκέφτηκε να προσδιορίσει τη μορφή περάσματος πριν η ζωή την αναδείξει (Σοβιέτ). Ας αφήσουμε τα γεγονότα να τρέξουν και όταν χρειαστεί... Συνέδριο ξαναγίνεται..

Κέρκυρα