Από κινητοποιήσεις των Πολωνών αγροτών το Φλεβάρη του '99

Ετσι μέσα στα πλαίσια αυτά άρχισε και πραγματοποιήθηκε η παλινόρθωση του καπιταλισμού στην Πολωνία που βρήκε την έκφρασή της και στο νέο Σύνταγμα της χώρας που ψηφίστηκε το 1997 από τις δύο μεγάλες πολιτικές δυνάμεις και εγκρίθηκε από τον πρόεδρο Κβασνιέφκσι - πρώην στέλεχος του κόμματος επί λαϊκής εξουσίας. Αναπτύσσεται ένας έξαλλος αντικομμουνισμός που βρήκε και την έκφρασή του στο Σύνταγμα, όπου το άρθρο 13 απαγορεύει την ίδρυση, λειτουργία και δράση κόμματος ή οργάνωσης που έχει τη λέξη κομμουνιστικό, κομμουνιστική ή κομμουνιστών.

Φέτος έγιναν δύο δίκες, θα ακολουθήσει και τρίτη για να τεθεί εκτός νόμου και λειτουργίας η Ενωση Πολωνών Κομμουνιστών - «Προλεταριάτ» - γιατί περιέχει τη λέξη κομμουνιστών. Αυτό είναι ένα πολύ μικρό κόμμα, δεν εκπροσωπείται στο Σέιμ (Βουλή) και δε φαίνεται ούτε ν' ακούγεται ότι διεξάγει καμιά δράση στην Πολωνία.

Στην Πολωνία έχει διαμορφωθεί κυρίαρχη καπιταλιστική τάξη εξαρτημένη από τον ιμπεριαλισμό. Η τάξη αυτή αποτελείται.

1. Από πρώην στελέχη του ΠΕΕΚ (δηλ. του κυβερνώντος κόμματος επί λαϊκής εξουσίας).

2. Από τις γραμμές της «Αλληλεγγύης». Μια μερίδα απ' αυτούς ήταν μέλη και στελέχη του ΠΕΕΚ οι οποίοι είχαν αποχωρήσει από το κόμμα (το 1956, 1968,1970,1980/81).

3. Από την τεχνοκρατική διανόηση που μορφώθηκε στο λαϊκό καθεστώς.

4. Από μια μικρή ομάδα επαναπατρισθέντων πρώην απογόνων καπιταλιστών.

Νομίζω ότι πρέπει έστω και σύντομα να αναφερθούμε στις τραγικές συνέπειες που ακολούθησαν την πολωνική καπιταλιστικοποίηση:

Στην εξωτερική και εσωτερική πολιτική, στην οικονομία και στον στρατιωτικό τομέα, η Πολωνία είναι χειροπόδαρα εξαρτημένη από τον ιμπεριαλισμό και τους οργανισμούς του.

Επίσημα οι ιθύνοντες δίνουν προτεραιότητα στην Αμερική και σε συνέχεια στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Με τη μια ή την άλλη μορφή ολόκληροι κλάδοι της οικονομίας και οι επιχειρήσεις, ανεξάρτητα από το βαθμό της εξαγοράς, ή ποσοστό συμμετοχής του ξένου κεφαλαίου, ελέγχονται από τις πολυεθνικές. Σήμερα πάνω από το 90% του πολωνικού Τύπου είναι ιδιοκτησία των πολυεθνικών και το 70% των τραπεζών («Trybuna», 05/01/01). Οι πολωνικές εταιρίες εξόρυξης, πετρελαίου και φυσικού αερίου, θα πουληθούν σύντομα από την κυβέρνηση στο ξένο κεφάλαιο («Rzeczpspolita», 30/05/01). Την αυτοκινητική βιομηχανία ελέγχουν το γερμανικό, ιταλικό και νοτιοκορεατικό κεφάλαιο (Daewoo). Στα ναυπηγεία εισχώρησαν τα γερμανικά μονοπώλια. Επίσης το αμερικανικό κεφάλαιο διατηρεί ισχυρές θέσεις στην πολωνική οικονομία, με τα γαλλικό, αγγλικό, δανέζικο, ολλανδικό κλπ. να ακολουθούν.

Μέσα σε 11 χρόνια ξεπούλησαν σχεδόν όλη τη βιομηχανία που δημιούργησε η ΛΔ Πολωνίας - χαλυβουργία, χαλκού, ανθρακωρυχεία, ναυπηγεία («Brzask» No 5/2001).

Το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα μετά το 1989 είναι η τεράστια καταστροφή των παραγωγικών δυνάμεων. Εξαφανίστηκαν ολόκληροι κλάδοι της οικονομίας και μερικοί σύγχρονοι. Η πορεία αυτή συνεχίζεται στη βιομηχανία, στις υπηρεσίες και στην αγροτική οικονομία. Υπολογίζεται ότι πάνω από το 40% των παραγωγικών δυνάμεων της χώρας καταστράφηκε και σε πολλές περιοχές φτάνει το 70-80% (Βορειοανατολική Πολωνία).

Διέλυσαν τα Κρατικά Αγροτικά Νοικοκυριά που έδιναν μεγάλο μέρος της παραγωγής αγροτικών προϊόντων και εκδιώχθηκαν στους δρόμους 400.000 εργαζόμενοι («Trybuna» 05/01/2001).

Η Πολωνία είχε σύγχρονο αλιευτικό στόλο, ο οποίος δεν υπάρχει πια. η Βαλτική Ναυσιπλοΐα οδεύει προς το τέλος της. Τα τελευταία 10 χρόνια έκλεισαν 20 μεγάλα ανθρακωρυχεία και σύντομα θα κλείσουν και άλλα 21 («Brazask» No1/2001, σελ. 9).

Στην παραγωγή πετροκάρβουνου η Πολωνία κατείχε την 4η θέση στον κόσμο, με εξόρυξη 200 εκατ. τόνων το χρόνο και 50 εκατ. τόνων λιγνίτη. Σήμερα παράγει μόνο το 40% από αυτό που είχε, και, όπως έγραψε ο Τύπος, κάνει εισαγωγή κάρβουνου.

Είναι σίγουρο ότι θα δημιουργηθούν επτά μεγάλα συγκροτήματα ανθρακωρυχείων τα οποία σύντομα θα ιδιωτικοποιηθούν («Gazeta Wyborcza», 23/05/2001).

Συγχωνεύονται 28 ζαχαρουργεία σε ένα μεγάλο μονοπώλιο, τα υπόλοιπα 21 θα κλείσουν και οι εργαζόμενοι θα περάσουν στην ανεργία («Polityka» 23/06/2001, σελ. 60-62).

Υπάρχουν στη διάθεσή μας δεκάδες παρόμοια παραδείγματα. Οι επιπτώσεις αυτής της ξέφρενης οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής έχουν φέρει καταστρεπτική επιδείνωση της διαβίωσης του εργαζόμενου πληθυσμού.

Πιο μεγάλη καταστροφή έγινε στο εργατικό δυναμικό, δηλαδή στον πιο πολύτιμο παράγοντα των παραγωγικής διαδικασίας. Θα αναφέρουμε μερικά επίσημα στοιχεία από την Κεντρική Στατιστική Υπηρεσία (ΚΣΥ) και από τον Τύπο, για το μέγεθος του προβλήματος. Οι εκτιμήσεις της ΚΣΥ, αναφέρουν ότι η ανεργία στην Πολωνία στις αρχές του 2001, ανερχόταν σε 3.120.000 άτομα ή το 18,2% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού.

Ο συγκαλυμμένος αριθμός των ανέργων υπολογίζεται σε 1.200.000 άτομα. Σε μια θέση προσφοράς εργασίας αντιστοιχούσαν 328 εγγεγραμμένοι άνεργοι («Rzeczospolita» 25 Μάη 2001). Το 41% των ανέργων είναι ηλικίας μέχρι 24 χρόνων. Η ανεργία προβλέπεται να αυξηθεί στο μέλλον. Μερικά παραδείγματα. Το 2000 απολύθηκαν 19.700 ανθρακωρύχοι και άμεσα θα απολυθούν άλλοι 28.000 («Rzeczpolita», 16/06/2001).

Με τη λεγόμενη μεταρρύθμιση στην υγεία θα απολυθούν από τον κλάδο 30.000 εργαζόμενοι. Από τη βαριά βιομηχανία θα απολυθούν συνολικά 200.000 άτομα. Απολύθηκαν 17.000 δάσκαλοι στην πρώτη φάση της σχολικής μεταρρύθμισης («Nie», 27/04/200). Επίσης με τη μεταρρύθμιση των σιδηροδρόμων, θα βρεθούν στην ανεργία 30.000 εργαζόμενοι («Puls Biznesy», 29/12/2000).

H «Daewwo» σύντομα θα απολύσει 2.400 άτομα. Στο εργοστάσιο «Lucznik» στην πόλη Ράντομ εργάζονταν 14.000 άτομα, σήμερα έμειναν μόνο 1.500, στην ίδια πόλη στη «Radoskor» δούλευαν 10.000, απολύθηκαν 9.000 («Trybuna», 02/03/2001).

H ανεργία θα αυξηθεί στο μέλλον με τη χρεοκοπία μικρομεσαίων αγροτικών νοικοκυριών. Αντίθετα στη γραφειοκρατική διοίκηση, οι απασχολούμενοι από 46.000 το 1990, αυξήθηκαν στις 140.000 το 1999 («Trybuna», 05/01/01).

Προωθούν την πολιτική μοιράσματος της ανεργίας και της Παγκόσμιας Τράπεζας για τη μείωση των μισθών που εκτιμά ότι «η μείωση των κατώτερων μισθών κατά 10% θα αυξήσει την απασχόληση κατά 8,5%» («Puls Biznesu», 18-19/05/2001). Η άρχουσα τάξη της Πολωνίας, ψάχνει σανίδα σωτηρίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) και απαιτεί αμέσως να αρχίσει η μετανάστευση προς τις χώρες της ΕΕ. Προβλέπεται σε 10 χρόνια να φύγουν από την Πολωνία 700.000 εργαζόμενοι. Η ΕΕ εμμένει να αρχίσει η διαδικασία αυτή μετά από 5 χρόνια όπου θα γίνει μέλος η Πολωνία. Ο Σρέντερ δήλωσε ότι θα δέχονται μόνο ειδικευμένους («Polityka», 16/06/2001, σελ. 21).

Η ανεργία είναι μια μεγάλη συμφορά για την εργατική τάξη και τους υπαλλήλους. Το 80% των ανέργων δεν παίρνει επίδομα ανεργίας, 5,5 εκατ. Πολωνοί υποσιτίζονται. «Πάνω από το 50% του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Περίπου το 40% των παιδιών υποσιτίζονται, οι άνεργοι, οι συνταξιούχοι ψάχνουν υπολείμματα τροφής, στους κάδους των σκουπιδιών («Trybuna» 05/01/01 και «Brazask» No 8/2000, σελ. 1). Οι βασικές συντάξεις είναι περίπου 100-150 δολάρια. Το 80% των νοσοκόμων που κάνανε μακράς διάρκειας απεργία, αμείβονται το μήνα με 600-700 ζλοτ ή 150-175 δολάρια, το ίδιο αφορά και το μεγάλο μέρος των εργαζομένων στο εμπόριο. Τα τελευταία 10 χρόνια τα έσοδα των αγροτικών νοικοκυριών μειώθηκαν κατά 40% («Rzeczpospolita» 04/01/2001).

(Συνεχίζεται)