Στις καλένδες παραπέμπεται το αίτημα των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας για αποζημιώσεις για τα φρικτά εγκλήματα που διέπραξαν οι Γερμανοί φασίστες την περίοδο της Κατοχής σε βάρος χιλιάδων Ελλήνων. Η εισήγηση του συμβούλου Επικρατείας Π. Χριστόφορου στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (ΑΕΔ) την προσεχή Τετάρτη (21/11/2001) ανατρέπει την ιστορική απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου(11/2000) που δικαίωνε τους συγγενείς των θυμάτων του Διστόμου.

Σύμφωνα με πληροφορίες ο εισηγητής θα προτείνει ότι οι αξιώσεις των ελληνικών θυμάτων της γερμανικής κατοχής μπορεί να εκδικαστούν από τα γερμανικά δικαστήρια, αλλά πρέπει να εκδοθεί προδικαστική απόφαση για συγκέντρωση στοιχείων από διεθνείς οργανισμούς, προκειμένου να υπάρξει ασφαλής κρίση του δικαστηρίου.

Η πρόταση του εισηγητή ανατρέπει την απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου που με συντριπτική πλειοψηφία (15-5) είχε κρίνει ότι το γερμανικό δημόσιο δεν μπορεί να επικαλεστεί την κρατική ασυλία (ετεροδικία) και έδινε το δικαίωμα στα ελληνικά δικαστήρια να εκδικάζουν υποθέσεις με τις γερμανικές αποζημιώσεις.

Τώρα, ο Π. Χριστόφορος στη συνεδρίαση του ΑΕΔ την Τετάρτη θα εισηγηθεί (με αμφιβολίες λόγω έλλειψης διεθνών στοιχείων) ότι δεν υπάρχει κανόνας εθιμικού δικαίου που να προβλέπει εξαίρεση από την ετεροδικία για αδικήματα που τελέστηκαν στο έδαφος του κράτους του foroum από δράστη ευρισκόμενο στο έδαφος αυτό. Με άλλα λόγια αυτό σημαίνει ότι οι αγωγές των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας μπορούν να εκδικαστούν από τα γερμανικά δικαστήρια. Επίσης, ο εισηγητής θα προσθέσει ότι και αν ακόμη υπήρχαν κανόνες εθιμικού δικαίου και πάλι δε θα κάλυπτε ζημιές προερχόμενες από γεγονότα, τα οποία προήλθαν από ένοπλες συγκρούσεις.

Παράλληλα, ο εισηγητής θα αναφέρει ότι η έρευνα στο παραπάνω θέμα είναι ατελής και θα εισηγηθεί να εκδοθεί προδικαστική απόφαση με την οποία να ζητούνται στοιχεία από διεθνείς οργανισμούς (ΟΗΕ, Επιτροπή Διεθνούς Δικαίου, υπουργείο Εξωτερικών κλπ.) για να καταλήξει το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο.

Η ουσία είναι ότι για ένα θέμα που είχε καταλήξει οριστικά η απόφαση του Αρείου Πάγου και δικαίωνε τα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας, με ευθύνη του προέδρου του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου Στ. Ματθία, οδηγήθηκε σε επικίνδυνους ατραπούς, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να χαθεί αυτή η εθνική υπόθεση.

Να υπενθυμίσουμε ότι το Α΄ Τμήμα του Αρείου Πάγου στο οποίο προεδρεύει ο Στ. Ματθίας, με μια απόφαση που προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων στους αντιστασιακούς και στους δικαιούχους και από πολλούς χαρακτηρίστηκε ως «δικαστικό πραξικόπημα», παρέκαμψε την ιστορική απόφαση της Ολομέλειας του ΑΠ και παρέπεμψε το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο.

Συγκεκριμένα, το Α΄ Τμήμα του Αρείου Πάγου υπό την προεδρία του Στ. Ματθία, με μεταγενέστερη απόφασή του αναίρεσε εφετειακή απόφαση, η οποία δικαίωνε δικηγόρο, επιδικάζοντάς τον 61 εκατ. δραχμές για ηθική βλάβη και αποζημίωση των περιουσιακών του στοιχείων. Ετσι, με πρόσχημα δήθεν διχογνωμία (μεταξύ Α΄ Τμήματος και Ολομέλειας του Αρείου Πάγου) ο ανώτατος δικαστικός λειτουργός προσπάθησε να βάλει στο ψυγείο την απόφαση του ΑΠ (11/2000). Να σημειωθεί ότι συνήθως παραπέμπεται υπόθεση στο ΑΕΔ για οριστική κρίση, όταν υπάρχει διχογνωμία μεταξύ των ανωτάτων δικαστηρίων (Αρειος Πάγος, ΣτΕ, Ελεγκτικό Συνέδριο) και όχι μεταξύ των τμημάτων ανωτάτου δικαστηρίου.

Σε περίπτωση που η εισήγηση γίνει αποδεκτή από το ΑΕΔ, μπαίνει ταφόπετρα στο θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων και είναι μια εξέλιξη που αντικειμενικά εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Γερμανίας.