Στο διάστημα που μεσολάβησε από το 20ό Συνέδριο στο έδαφος της όξυνσης της αντίθεσης κεφαλαίου - εργασίας ενισχύθηκε η ανισομετρία ανάμεσα στα καπιταλιστικά κράτη, επιταχύνθηκαν οι ανακατατάξεις στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, ξέσπασε νέα οικονομική κρίση.

Η διαχείριση της πανδημίας επιβεβαίωσε τον ιστορικά παρωχημένο χαρακτήρα του καπιταλισμού. Οσο βαθαίνει όμως η σαπίλα του καπιταλισμού στο μονοπωλιακό του στάδιο, ταυτόχρονα ωριμάζουν οι υλικές προϋποθέσεις για το σοσιαλισμό.

Το πλαίσιο αυτό θέτει μεγάλες απαιτήσεις. Οι ανακατατάξεις στο ιμπεριαλιστικό σύστημα θα επιφέρουν κλυδωνισμούς και ρήγματα. Αποτελεί καθήκον πρώτης γραμμής η αντιστοίχιση της στρατηγικής του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος με το χαρακτήρα της εποχής μας, εποχής περάσματος στο σοσιαλισμό, έτσι ώστε η ιδεολογική, πολιτική και μαζική πάλη των ΚΚ να υπηρετεί το στόχο της συγκέντρωσης και προετοιμασίας δυνάμεων για τη σοσιαλιστική επανάσταση.

Είναι ανάγκη να εκτιμάμε αντικειμενικά την κατάσταση στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα, χωρίς ωραιοποιήσεις και μηδενισμούς. Ισχύουν στο ακέραιο οι εκτιμήσεις που έχει κάνει το Κόμμα μας αναφορικά με τη βαθιά πολιτική - ιδεολογική - οργανωτική κρίση που αντιμετωπίζει.

Δεν θα είναι εύκολη υπόθεση η αποκατάσταση της διαταραγμένης σύνδεσης μεταξύ της επαναστατικής θεωρίας και του εργατικού κινήματος. Αλλού παραμένει η αδυναμία επεξεργασίας επαναστατικής στρατηγικής, αλλού εκδηλώνεται ιδεολογική υποχώρηση, αλλού η οπορτουνιστική διάβρωση φτάνει ως τον εκφυλισμό του επαναστατικού χαρακτήρα των ΚΚ, σε άλλες περιπτώσεις βαραίνει η δυσκολία απόκτησης ουσιαστικών δεσμών με την εργατική τάξη και το κίνημά της.

Θα ήταν όμως σοβαρό λάθος σε συνθήκες αντεπανάστασης να υποτιμηθούν οι προσπάθειες που καταβάλλουν Κομμουνιστικά Κόμματα να ανασυνταχθούν. Το Κόμμα μας απορρίπτει λαθεμένες απόψεις που κρίνουν την ταξική πάλη με κοινοβουλευτικά κριτήρια, που στέκονται αφ' υψηλού απέναντι σε κομμουνιστές που δίνουν μεγάλο αγώνα για να σταθεί το κίνημα στα πόδια του.

Το Κόμμα μας έχει μεγάλη πείρα. Γνώρισε ιστορικές φάσεις που βρέθηκε με πολύ λίγες δυνάμεις. Βίωσε άγονες περιόδους όπου μεγάλες θυσίες έφερναν περιορισμένα απτά αποτελέσματα. Μέσα από αυτές τις δυσκολίες ατσαλώθηκε και ανδρώθηκε. Αλλά και η αποκατάσταση των επαναστατικών χαρακτηριστικών του μετά την αντεπανάσταση δεν υπήρξε περίπατος, δεν προχώρησε δίχως δυσκολίες, χωρίς διαπάλη.

Αρκετά από τα ΚΚ που σήμερα μοχθούν για να επεξεργαστούν τη στρατηγική τους, ουσιαστικά ξεκίνησαν από το μηδέν. Σε ορισμένες χώρες για χρόνια επιβίωνε η ιστορική ανάμνηση του κόμματος της εργατικής τάξης, αλλού μικρές ομάδες κομμουνιστών με μεγάλη προσπάθεια κρατούσαν ζωντανή τη φλόγα του μαρξισμού - λενινισμού. Σε τέτοιες περιόδους η γνώση των νομοτελειών της κοινωνικής εξέλιξης οπλίζει την πρωτοπορία ώστε η πίστη στην ιστορική αποστολή της εργατικής τάξης να γίνεται μαχητική επαναστατική πράξη και δράση.

Οι πρωτοβουλίες που ανέλαβε το Κόμμα μας για το ΔΚΚ βοήθησαν να αναδειχθούν δυνάμεις που πιστεύουν στον προλεταριακό διεθνισμό. Ας μην ξεχνάμε ότι η υποτίμηση της διεθνιστικής δράσης αποτελεί μια από τις εκφράσεις της κρίσης του κομμουνιστικού κινήματος.

Δεν είναι μικρό πράγμα η υπεράσπιση της σοσιαλιστικής επανάστασης σε χώρες που ακόμα και η αναφορά στην ταξική πάλη θεωρείται έγκλημα. Δεν είναι ήσσονος σημασίας η έκφραση αλληλεγγύης απέναντι σε αντικομμουνιστικές επιθέσεις, στην καταστολή, στις διώξεις, στις δολοφονίες κομμουνιστών και λαϊκών αγωνιστών. Δεν ήταν δεδομένη η εμφάνιση σε όλο τον κόσμο δυνάμεων στο κομμουνιστικό και εργατικό κίνημα που στάθηκαν αποφασιστικά στο πλευρό του ΚΚΕ και του ΠΑΜΕ και ακύρωσαν την επιδίωξη του οπορτουνισμού και του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς να απομονώσει το Κόμμα μας την περίοδο της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Σωστά λοιπόν απορρίπτουμε αβάσιμους μηδενισμούς που τελικά συγκλίνουν στην οπορτουνιστική θέση περί «τέλους» του εργατικού και Κομμουνιστικού Κινήματος και καταλήγουν στην παραίτηση.

Προβλήματα και αντιφάσεις θα συνοδεύουν την πορεία ανασύνταξης του ΔΚΚ ως προϊόντα της φάσης ανάπτυξης του εργατικού κινήματος. Για αυτό είναι άστοχη μια κάθετη κατηγοριοποίηση όλων των κομμάτων σε επαναστατικά ή μη - πλην όσων έχουν ανοικτά παραιτηθεί από την ιδεολογία μας. Πολικές αντιθέσεις εμφανίζονται μόνο σε φάσεις κρίσεων που δρουν καταλυτικά για την επίλυσή τους, όπως ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος που διαχώρισε το επαναστατικό εργατικό κίνημα από τη σοσιαλδημοκρατία.

Σήμερα διαμορφώνονται παράγοντες που ενδέχεται να επιτείνουν τα προβλήματα στο εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα. Ο κύκλος της αντεπανάστασης, της υποχώρησης των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής, δεν είχε ολοκληρωθεί.

Η απόσπαση οικονομίας - πολιτικής δεν οδηγεί μόνο στην αναζήτηση ενδιάμεσων σταδίων. Τροφοδοτεί και τις οπορτουνιστικές απόψεις περί «εθνικών δρόμων» και «μοντέλων» σοσιαλισμού, περί «σοσιαλισμού του 21ου αιώνα», «σοσιαλισμού της αγοράς» κ.ο.κ.

Είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη η θέση ότι στην Κίνα όχι μόνο δεν υφίσταται μονοπωλιακός καπιταλισμός, αλλά και οικοδομείται σοσιαλισμός με «κινεζικά χαρακτηριστικά». Κατά συνέπεια ο ανταγωνισμός με τις ΗΠΑ δεν αποτελεί ενδοϊμπεριαλιστική σύγκρουση αλλά εκφράζει αντίθεση καπιταλισμού - σοσιαλισμού, άρα το εργατικό κίνημα πρέπει να συνταχθεί με την Κίνα.

Ακόμα και κάποιος που έχει μαύρα μεσάνυχτα από τη θεωρία μας θα αναρωτιόταν τι σόι σοσιαλισμός είναι αυτός που έχει ως πρωτεύουσα την πόλη με τους περισσότερους δισεκατομμυριούχους στον κόσμο (100 έναντι 99 της Νέας Υόρκης σύμφωνα με το «Forbes»).

Μπορεί ο καθένας να αντιληφθεί τα χαρακτηριστικά της Κίνας ως ιμπεριαλιστικού κέντρου αν διαθέτει απλή λογική σκέψη. Αν μάλιστα μένει στον Πειραιά, μπορεί να διαπιστώσει την επιθετικότητα του κινέζικου μονοπωλιακού κεφαλαίου διά γυμνού οφθαλμού από το μπαλκόνι του.

Οι σοβαροί αστοί αναλυτές είναι αποκαλυπτικοί και διεισδυτικοί. Για παράδειγμα ο Chas Freeman, πρώην διπλωμάτης, κορυφαίος ειδικός σε θέματα Κίνας και διερμηνέας του Νίξον στο Πεκίνο το 1972, εξηγεί αφοπλιστικά ότι το πρόβλημα μεταξύ Κίνας - ΗΠΑ αφορά στην παγκόσμια πρωτοκαθεδρία, όχι σε διαπάλη μεταξύ δύο διαφορετικών συστημάτων.

Το ζήτημα δεν ερμηνεύεται με την άγνοια ή την ημιμάθεια. Ούτε μπορεί να αποδοθεί στην αυθόρμητη τάση του ανθρώπου να τοποθετεί την επιθυμία του στη θέση της πραγματικότητας, ιδιαίτερα όταν τα πράγματα δυσκολεύουν.

Εκφράζει μια βαθύτερη υποχώρηση, ως αποτέλεσμα της οπορτουνιστικής διάβρωσης, που φτάνει μέχρι την εγκατάλειψη της πάλης για το σοσιαλισμό θεωρητικοποιώντας την άρνηση των νόμων της σοσιαλιστικής επανάστασης και οικοδόμησης.

Οι συγχύσεις αναφορικά με τον χαρακτήρα της Κίνας, της Ρωσίας, των αντιθέσεων μεταξύ άλλων καπιταλιστικών κρατών μπορεί να έχουν ολέθριες συνέπειες, ιδιαίτερα απέναντι στο ενδεχόμενο ιμπεριαλιστικού πολέμου, όπου το κομμουνιστικό κίνημα δεν πρέπει να συρθεί πίσω από καμία ξένη σημαία.

Σήμερα, σε συνθήκες υποχώρησης, ήττας, αλλά και διαμόρφωσης προϋποθέσεων μιας νέας επαναστατικής ανόδου, η μελέτη και αφομοίωση των διδαγμάτων της πάλης για το σοσιαλισμό - κομμουνισμό στον 20ό αιώνα αποτελεί όρο για την ανασυγκρότηση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος σε επαναστατική βάση.