«Βασικά, για να διατηρηθεί η ευημερία χρειάζεται να δουλεύουμε περισσότερο, όχι λιγότερο». «Προκειμένου να παραμείνουμε ανταγωνιστικοί σε σύγκριση με χώρες όπως η Κίνα και οι ΗΠΑ, πρέπει να αποδίδουμε». «Η ευρωπαϊκή οικονομική παρακμή διαφαίνεται ήδη».

Με αυτές τις προειδοποιήσεις, ο Βιομηχανικός Σύνδεσμος (IV) της Αυστρίας έθεσε πρόσφατα στο τραπέζι την αύξηση του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας στις 41 ώρες, επιδιώκοντας να γυρίσει το «ρολόι της ιστορίας» περίπου μισό αιώνα πίσω, πριν από το 1975, όταν καθιερώθηκε το 40ωρο στην Αυστρία.

«Πρέπει να αυξηθεί ο συνολικός όγκος εργασίας, επομένως πρέπει να βάλουμε στην ημερήσια διάταξη μια παράταση του ωραρίου - για παράδειγμα κατά μισή ώρα την ημέρα, 41 ώρες εργασίας τη βδομάδα», είπε ο γραμματέας του IV. Οι επιχειρηματικοί όμιλοι στην Αυστρία ζητούν να αυξηθεί ο εβδομαδιαίος χρόνος εργασίας και βέβαια χωρίς αύξηση μισθών.

Στο «στόχαστρο» μπαίνει και ο αριθμός των επίσημων αργιών. Ωστόσο, τέτοιες «λεπτομέρειες» θα ήταν αντικείμενο διαπραγματεύσεων για ΣΣΕ, αν η κυβέρνηση αποφασίσει να νομοθετήσει το 41ωρο.

Ηδη οι εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης στην Αυστρία εργάζονται περισσότερο και συγκεκριμένα κατά μέσο όρο 40,8 ώρες τη βδομάδα, σύμφωνα με υπολογισμούς του Εργατικού Επιμελητηρίου (ΑΚ) στα τέλη του 2023. Οι υπερωρίες το 2023 ανήλθαν σε σχεδόν 181 εκατ. ώρες (αυστριακή Στατιστική Υπηρεσία). Από αυτές, 47 εκατ. ώρες δεν πληρώθηκαν, τονίζει η αντιπρόεδρος της Ενωσης Συνδικάτων Αυστρίας, οι επιχειρήσεις «εξοικονόμησαν» επιπλέον 1,3 δισ. ευρώ.

Με την καθιέρωση των 41 ωρών για όλους, η εκμετάλλευση μεγαλώνει, η κλεμμένη υπεραξία από την απλήρωτη δουλειά του εργαζόμενου που βάζουν στην «τσέπη» οι όμιλοι, εκτινάσσεται. Είναι το τίμημα για να είναι η ΕΕ «παγκόσμιος παίκτης», να ανταγωνίζεται «στα ίσα» τις ΗΠΑ και την Κίνα...

Η ίδια συζήτηση έχει ανοίξει και στη Γερμανία, όπου οι εργαζόμενοι, λέει, δεν δουλεύουν «όσο πρέπει». «Στην Ιταλία, στη Γαλλία και αλλού δουλεύουν περισσότερο», τόνισε ο υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ (FDP), μιλώντας τον Απρίλη σε συνεδρίαση του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον. Το πρόβλημα της γερμανικής οικονομίας δεν είναι το έλλειμμα σε κρατικές επενδύσεις (βλέπε κρατικό χρήμα στους ομίλους...), αλλά το έλλειμμα στον αριθμό των ωρών εργασίας ανά έτος, είπε.

Δεν εννοούσε, βέβαια, πως οι Γερμανοί εργαζόμενοι είναι τεμπέληδες, λουφαδόροι ή απολαμβάνουν το δικαίωμα ενός μειωμένου εργάσιμου χρόνου. Αναφερόταν σε πάγιες αντιφάσεις του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, σε «αδιέξοδα» που συζητιούνται για χρόνια στη Γερμανία και που, στην τελική, φορτώνονται στις πλάτες των εργαζομένων, γιατί η παραγωγή και όλη η λειτουργία του κράτους οργανώνονται με σκοπό το κέρδος.

Για παράδειγμα, την ώρα που γίνεται λόγος για αύξηση των ωρών εργασίας πάνω από 40 ώρες, η υποαπασχόληση και η μερική απασχόληση σαρώνουν. Ενδεικτικά στη Γερμανία το 2022, ο αριθμός των απασχολουμένων έφτασε σε ιστορικό υψηλό, στα 3,91 εκατ. Ομως ο συνολικός αριθμός των ωρών εργασίας παρέμεινε ο ίδιος λόγω περισσότερων θέσεων εργασίας μερικής απασχόλησης, που είναι περίπου στο 1/3 του συνόλου και καταλαμβάνονται κυρίως από γυναίκες.

Ετσι, φτάνουμε στην πρόταση του Λίντνερ, που σχεδιάζει «κίνητρα» για να δουλεύουν περισσότερο οι εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης, όπως να εισάγει μια φοροαπαλλαγή στις υπερωρίες, δηλαδή για όσους δουλεύουν πάνω από 40 ώρες τη βδομάδα.

Μεγαλύτερο «κίνητρο» από το να μη σου φτάνει ο μισθός για να ζήσεις εσύ και η οικογένειά σου δεν υπάρχει. Επομένως, τέτοια «κίνητρα» πατάνε σε μια ήδη δυσχερή πραγματικότητα για τους εργαζόμενους στη Γερμανία, πολλοί από τους οποίους όχι μόνο εργάζονται full-time, αλλά δίπλα στην «κανονική δουλειά» έχουν και μια «mini job» για να καταφέρουν να βγάλουν τον μήνα.

Δημιουργείται, λοιπόν, ντε φάκτο και στη Γερμανία, στη λεγόμενη «ατμομηχανή» της ευρωπαϊκής οικονομίας, μια τάση για αύξηση του εβδομαδιαίου εργάσιμου χρόνου, ενώ σήμερα, με την εκτόξευση της παραγωγικότητας και την εισαγωγή της τεχνολογίας στην παραγωγή, υπάρχουν οι δυνατότητες να μειωθεί ο εργάσιμος και να αυξηθεί ο ελεύθερος χρόνος, με αύξηση (και όχι μείωση) των αποδοχών.

Οι εκπρόσωποι των βιομηχάνων, όμως, όπως και των άλλων εργοδοτών στη Γερμανία, επισημαίνουν σε όλους τους τόνους πως απαιτούνται περισσότερες ώρες εργασίας. Καλούν την κυβέρνηση να κάνει την εργασία «πιο ελκυστική» και παράλληλα να μειώσει το «μισθολογικό κόστος».

Η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος είναι η συζήτηση που εντείνεται σε ορισμένες χώρες της ΕΕ (και όχι μόνο) για το πώς επιδρά στην παραγωγικότητα των εργαζομένων η καθιέρωση λιγότερων ημερών δουλειάς τη βδομάδα.

Σε ένα τέτοιο φόντο, 45 επιχειρήσεις στη Γερμανία θέλουν - λέει - να ...ερευνήσουν μήπως τυχόν οι πολλές ώρες εργασίας δημιουργούν άγχος και προβλήματα υγείας στους εργαζόμενους, αν αυξάνεται η δυσαρέσκεια και μειώνεται η παραγωγικότητα.

Ετσι, προχωρούν σε ένα «πείραμα», από τον Φλεβάρη και για έξι μήνες, για να διαπιστώσουν αν μια βδομάδα 4 εργάσιμων ημερών μπορεί να αυξήσει την παραγωγικότητα σε τέτοιο βαθμό, ώστε να είναι συμφέρουσα για ορισμένες επιχειρήσεις, σε ορισμένους κλάδους.

Εκτός από την ώθηση στην παραγωγικότητα, οι εταιρείες θα εξετάσουν κατά πόσο μπορούν να επωφεληθούν από τη μείωση των δαπανηρών απουσιών λόγω άγχους, ασθενειών και εξουθένωσης και αν κάτι τέτοιο «αξίζει». Κι εδώ δηλαδή το «ενδιαφέρον» των επιχειρήσεων για τη σωματική και ψυχική υγεία των εργαζομένων φτάνει μέχρι εκεί που «ακουμπάει» την κερδοφορία τους!

Ετσι ή αλλιώς, με το ένα «μοντέλο» ή το άλλο, η 4ήμερη εργασία - που σε ορισμένες περιπτώσεις σημαίνει απλά 10 ώρες δουλειά για 4 μέρες - θα είναι μια ακόμη επιλογή ελαστικής εργασίας στην πληθώρα τέτοιων μορφών απασχόλησης που έχουν στη διάθεσή τους οι εργοδότες, για δουλειά πλήρως προσαρμοσμένη στη λειτουργία και στο αντικείμενο μιας επιχείρησης, με ακόμα μεγαλύτερη εντατικοποίηση.

Η τάση άλλωστε που διαμορφώνεται στην «κανονικότητα» της ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας, είναι ακριβώς αυτή: Ενας «χυλός» από εργασιακές σχέσεις και ωράρια, για να μπορεί ο εργοδότης να διαλέξει από το ...ράφι αυτό που ταιριάζει καλύτερα στην κερδοφορία του.