Τη συγκλονιστική εικαστική έκθεση με τίτλο «Και πάνω τους η μνήμη καίει», που πραγματοποιείται στο Επταπύργιο (Γεντί Κουλέ) Θεσσαλονίκης και συνδιοργανώνεται από την καλλιτεχνική ομάδα FireArt, την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης (ΕΦΑΠΟΘ) και το ΥΠΠΟ, επισκέφθηκε το απόγευμα της Παρασκευής ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας.

Μια δράση αφιερωμένη στην εποχή που το Επταπύργιο λειτούργησε ως φυλακή πολιτικών κρατουμένων και ως τόπος εκτέλεσης αγωνιστών, η οποία θα διαρκέσει μέχρι τις 23 Μάη. Η έκθεση εγκαταστάσεων απαρτίζεται από ομαδικά έργα. Στόχος της είναι η διατήρηση της ιστορικής μνήμης, αλλά και η άντληση συμπερασμάτων από την ιστορική δράση, χρήσιμα στο σήμερα και στο αύριο.

Εκ μέρους της FireArt, η Χρύσα Κοφίνα ξενάγησε τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και το κλιμάκιο στελεχών που τον συνόδευε.

Αναφέρθηκε στη χρησιμοποίηση των φυλακών του Επταπυργίου τόσο την περίοδο μετά τον Μάη του '36, με τη δικτατορία του Μεταξά, που γέμισαν με αγωνιστές, όσο και στη συνέχεια, μετά την απελευθέρωση της χώρας από τους κατακτητές, που οι δυνάμεις της αστικής τάξης χτύπησαν το εργατικό - λαϊκό και κομμουνιστικό κίνημα. Εκατοντάδες αγωνιστές δικάστηκαν και καταδικάστηκαν, φυλακίστηκαν και αρκετοί εκτελέστηκαν στο Γεντί Κουλέ. Ανάμεσα στους φυλακισμένους και ο Νίκος Ζαχαριάδης.

Η περιήγηση ξεκίνησε από τα κελιά της απομόνωσης, με το ηχητικό έργο «Ψίθυροι, φωνές και μνήμες». Μια πολυφωνία ανθρώπινων εμπειριών των αγωνιστών που «παλεύουν» να επιβιώσουν μέσα στα ανήλιαγα κελιά, αλλά και να δώσουν θάρρος και δύναμη σε όσους μένουν πίσω. Μια σειρά από ηχογραφημένα δραματοποιημένα κείμενα που προέρχονται από προφορικές και γραπτές μαρτυρίες, απολογίες, επιστολές, αποσπάσματα εφημερίδων αλλά και ποιητικά και λογοτεχνικά έργα και συνδυάζονται με πρωτότυπα κείμενα που προέκυψαν μέσα από θεατρικούς αυτοσχεδιασμούς, οι οποίοι πραγματοποιήθηκαν και καταγράφηκαν σε βιωματικό εργαστήρι δημιουργικής γραφής.

Επόμενος σταθμός το επισκεπτήριο. Εκεί που βρίσκονται «Αυτοί που περιμένουν», γύψινα εκμαγεία προσώπων που περιμένουν πίσω από τα συρματοπλέγματα του επισκεπτηρίου τους δικούς τους. Για να ακούσουν μια ανθρώπινη φωνή από τον έξω κόσμο, εκτός από τις φωνές από τις κάργιες. Το έργο συνοδεύεται επίσης από ηχογραφημένα δραματοποιημένα κείμενα που «ζωντανεύουν» με ποιητικό τρόπο τις μνήμες του επισκεπτηρίου.

Στο παρατηρητήριο έχει στηθεί ένα κολάζ από εφημερίδες εκείνης της περιόδου, το οποίο συνοδεύεται από ιστορικά στοιχεία και ήδη από εκεί ψηλά μπορεί κάποιος να δει το επόμενο έργο με τίτλο «Μνήμη καίουσα». Παπαρούνες της λησμονημένης άνοιξης, της φυλακής των αγώνων, σαν να έχουν φυτρώσει ανάμεσα στους τάφους των εκτελεσμένων, κόκκινες παπαρούνες όπως το αίμα, αλλά και το πάθος για ζωή. Σε έναν λευκό τοίχο, φιγούρες ανθρώπων σηματοδοτούν εκείνους που λείπουν, εκείνους που χάθηκαν. Ενώ μια πλάκα με μισοσβησμένα γράμματα καλεί τον επισκέπτη να συμπληρώσει τα ονόματα των εκλιπόντων.

Ανεβαίνοντας στην αίθουσα διδασκαλίας, η επίσκεψη στην έκθεση ολοκληρώνεται, με την αναβίωση της ιστορίας της Σεβαστής και της Νίτσας, της ιστορίας του νυφικού που φόρεσε πρώτα η Σεβαστή για να πάει για εκτέλεση και μετά η Νίτσα που εκτελέστηκε τελικά αντί για την Σεβαστή. «Σε ποιον θάνατο πήγες;» είναι ο τίτλος του έργου, μια εγκατάσταση με ένα κρεμασμένο νυφικό και ένα γλυπτό με τα ρούχα που άφησε πίσω της η Νίτσα Παπαδοπούλου και κανείς ποτέ δεν αναζήτησε. Στον ίδιο χώρο προβάλλεται video art με την αφήγηση αυτής της ιστορίας.