"Η ιστορία διδάσκει πως κανένας αγώνας που βάφτηκε με αίμα δεν πήγε χαμένος. Κανένας και καμιά δύναμη δεν μπορεί να σβήσει από την ιστορία τον τιτάνιο αγώνα του ΔΣΕ και το δίκαιο σκοπό του. Ηταν αγώνας για την υπεράσπιση των δίκιων του λαού, για την εθνική ανεξαρτησία, για μια Ελλάδα, της προκοπής και του σοσιαλισμού.

Το ότι αυτός ο αγώνας κατέληξε με ήττα του ΔΣΕ δεν αλλάζει σε τίποτα η κατάσταση και δεν ανατρέπει σε τίποτα την ηθική υπεροχή του ΔΣΕ και το δίκιο του αγώνα. Αυτή η δύναμη ποτέ δε νικήθηκε".

Τα χειροκροτήματα που σκέπασαν τις παραπάνω φράσεις του Δημήτρη Γόντικα - έκανε την κεντρική ομιλία εκ μέρους της ΚΕ του ΚΚΕ στην εκδήλωση - ήταν και η επιβεβαίωση αυτής της εκτίμησης.

Παραθέτουμε ολόκληρη την ομιλία του Δ. Γόντικα:

Βρισκόμαστε σήμερα εδώ, στα ηρωικά αυτά βουνά, ευλαβικοί προσκυνητές στους ανυπόταχτους μαχητές και μαχήτριες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 50 χρόνων από την ίδρυσή του.

Μας έφερε εδώ το χρέος απόδοσης φόρου τιμής στους περίπου 30.000 τιμημένους νεκρούς της συγκλονιστικής αυτής εποποιίας. Ενός αγώνα που εμπνέει τον πιο μεγάλο θαυμασμό και σεβασμό και αποτελεί μια από τις πιο δοξασμένες σελίδες στην ιστορία του λαϊκού και επαναστατικού μας κινήματος. Δίκαιος, βαθιά πατριωτικός, αφάνταστα δύσκολος και ηρωικός, εξέφραζε την τιμή, την αξιοπρέπεια, την περηφάνια και το αδούλωτο πνεύμα του λαού μας απέναντι στη νέα κατοχή που επέβαλαν οι Αγγλοαμερικάνοι ιμπεριαλιστές και οι ντόπιοι συνεργάτες τους.

Τα σύνθετα και πολύπλευρα ζητήματα και οι δυσκολίες που είχε να αντιμετωπίσει το ΚΚΕ, δεν επέτρεψαν μέχρι τώρα την ολοκληρωμένη ιστορική αποτύπωση και αξιολόγηση του τρίχρονου αυτού αγώνα του ΔΣΕ.

Σήμερα, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 50 χρόνων από την ίδρυσή του, νομίζουμε ότι είναι καιρός το Κόμμα μας να εκπληρώσει αυτό το χρέος. Χρέος διπλό. Απέναντι στους μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ, που η αντοχή στις δυσκολίες και ο ηρωισμός τους δεν έχουν προηγούμενο και έφτασαν στο σημείο να περιφρονούν και να νικούν κι αυτόν το θάνατο. Και απέναντι στην ιστορία και όχι μόνον, με την έννοια της αποκατάστασης της ιστορικής αλήθειας, αλλά και της άντλησης χρήσιμης πείρας και διδαγμάτων για τις σημερινές και μελλοντικές γενιές, για τα σημερινά και μελλοντικά καθήκοντα του κινήματός μας.

Είναι βέβαιο ότι θα 'ρθει η στιγμή που ο αγώνας του ΔΣΕ θα πάρει τη θέση που του αξίζει, δίπλα στο 1821 και στην ΕΑΜική εποποιία.

Στο έργο αυτό πολλά έχουν να προσφέρουν οι πρωταγωνιστές αυτού του αγώνα, που συνεχίζουν αλύγιστοι να πορεύονται και πάλι στις πρώτες γραμμές.

Από το χώρο αυτό κάνουμε έκκληση προς όλους όσοι μπορούν να καταγράψουν τις αναμνήσεις τους, να συμβάλουν στη συγκέντρωση ιστορικού υλικού.

Εχουμε ακόμα ένα χρέος να εκπληρώσουμε. Να συμβολίσουμε τους χώρους θυσίας, ως ελάχιστο δείγμα τιμής και αναγνώρισης της προσφοράς όσων έπεσαν μαχόμενοι.

Ο εμφύλιος αυτός πόλεμος, που επιβλήθηκε και στηρίχτηκε από τους ιμπεριαλιστές, προκάλεσε βαθιές πληγές, μεγάλες καταστροφές στη χώρα και οδήγησε στο θάνατο δεκάδες χιλιάδες παιδιά του λαού μας, στρατευμένα τότε στον κυβερνητικό στρατό, που θυσιάστηκαν όχι για να σωθεί ο τόπος, μα για να παραδοθεί στην ξένη υποτέλεια. Ο χρόνος που πέρασε έκλεισε πολλές πληγές, αν και για πολλά χρόνια το κράτος που επιβλήθηκε, έκανε ό,τι μπορούσε για να τις κρατά ανοιχτές. Τα γεγονότα όμως που ακολούθησαν και κυρίως τα προβλήματα που συσσώρευσαν οι αντιλαϊκές πολιτικές, όλων των μεταπολεμικών κυβερνήσεων ως σήμερα, βοήθησαν πολλούς πατριώτες να προσεγγίσουν πιο αντικειμενικά τα γεγονότα, να ξεπεράσουν τις συνέπειες του εμφυλίου και να απαλλαγούν από το δηλητήριο του αντικομμουνισμού.

Το Κόμμα μας τιμώντας τα 50 χρόνια από την ίδρυση του ΔΣΕ, οφείλει να στρέψει κυρίως την προσοχή του στα πολιτικά και ιδεολογικά προβλήματα που συνδέονται με αυτό τον αγώνα, να φωτίσει και αναδείξει συμπεράσματα που είναι απαραίτητα στις σημερινές συνθήκες της πάλης.

Στο σημερινό προσκύνημά μας θα θέλαμε σύντομα και ενδεικτικά να αναφερθούμε σε μερικά από αυτά.

Ενα πρώτο και θεμελιακό ζήτημα που πρέπει ολόπλευρα να φωτιστεί, είναι πώς και γιατί δημιουργήθηκε ο ΔΣΕ, γιατί οδηγηθήκαμε στον εμφύλιο πόλεμο.

Από όλα τα γεγονότα και όλες τις γραφτές μαρτυρίες, αποδείχνεται ότι δεν υπήρχε ούτε στις σκέψεις, ούτε στις προβλέψεις του Κόμματος τότε, αμέσως μετά την απελευθέρωση από τους φασίστες κατακτητές, η προοπτική του ένοπλου αγώνα. Ηρθε ως φυσικό επακόλουθο των σχεδίων της άρχουσας τάξης και των Αγγλοαμερικάνων ιμπεριαλιστών να συντρίψουν το ΕΑΜικό κίνημα, που στηριζόταν στην ισχυρή συμμαχία της εργατικής με την αγροτιά και αγκάλιαζε ολόκληρο το λαό, να καταλάβουν την εξουσία, να επανορθώσουν το καθεστώς της εκμετάλλευσης και να μετατρέψουν την Ελλάδα σε προγεφύρωμά τους ενάντια στη Σοβιετική Ενωση και τις νεαρές Λαϊκές Δημοκρατίες.

Τα παρακάτω στοιχεία, που δείχνουν την πολιτική και οικονομική κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα αμέσως με την απελευθέρωση, οδηγούν στις ρίζες του προβλήματος, είναι αμείλικτα, φωτίζουν με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο το πολιτικό πρόβλημα της μεταπολεμικής Ελλάδας και αποκαλύπτουν τις βαθύτερες αιτίες της σημερινής κακοδαιμονίας.

Η άρχουσα τάξη και τα κόμματά της, εξαιτίας της στάσης που κράτησαν στην Κατοχή (στάση ανοχής ή συνεργασίας με τον κατακτητή) είχαν απομονωθεί από την πλειοψηφία του λαού και είχαν κατά συνέπεια χάσει κάθε ελπίδα να ξαναβρεθούν στην εξουσία με πολιτικά μέσα. Αλλά ούτε και τα μέσα είχαν για να καταλάβουν την εξουσία που "περπατούσε κυριολεκτικά στους δρόμους". Αναζήτησαν για αυτό στήριγμα και βοήθεια στους Αγγλους ιμπεριαλιστές, που ήταν έτοιμοι και προετοιμασμένοι για έναν τέτοιο σκοπό. Το σχέδιο ήταν σαφές και βέβαια δεν είχαν στην πρόθεσή τους την ανόρθωσή της χώρας από τα ερείπια του πολέμου, τη λύση των προβλημάτων του λαού, την εξασφάλιση της ειρήνης, τις ελευθερίες και τα δημοκρατικά δικαιώματα του λαού, όπως πάλευε το ΚΚΕ και το ΕΑΜ. Το πρόβλημα της αρπαγής της εξουσίας ήταν στο κέντρο της προσοχής τους, με κάθε τίμημα, για να διασφαλίσουν τα ιδιοτελή συμφέροντά τους, πράγμα που προϋπέθετε την εξουδετέρωση του ΕΑΜικού κινήματος. Και αυτό το σχέδιο έβαζαν μπροστά χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα. Την πονηριά, τη συκοφαντία και κυρίως την τρομοκρατία, τη βία και τη δύναμη των εγγλέζικων όπλων. Είναι γνωστά τα γεγονότα που ακολούθησαν. Δεκεμβριανά και ένα πρωτοφανές όργιο βίας και τρομοκρατίας μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας σε βάρος των αγωνιστών του ΕΑΜ. Μέχρι το Νοέμβρη του 1945 ο αριθμός των κρατουμένων είχε φτάσει στις 18 χιλιάδες περίπου. Από της Συμφωνία της Βάρκιζας, 12 Φλεβάρη του '45, μέχρι τις εκλογές στις 31 Μάρτη του 1946, το αιματηρό όργιο έφτασε στο αποκορύφωμά του. Νεκροί 1.289,τραυματίες 6.671,βασανισθέντες 31.632,συλληφθέντες 84.931,βιασμένες γυναίκες 165,καταδιωκόμενοι δημοκρατικοί πολίτες πάνω από 100.000.

Τον Φλεβάρη του 1946 η ΚΕ του ΚΚΕ, διαπιστώνει:

"Η ένοπλή αγγλική επέμβαση κατάργησε ουσιαστικά την εθνική ανεξαρτησία, εκμηδένισε για την Ελλάδα όλους τους καρπούς της κοινής συμμαχικής νίκης ενάντια στο φασισμό και μετέτρεψε τη χώρα μας σε πολιτικοστρατιωτικό και οικονομικό εξάρτημα..." και συνεχίζει:

"Στην Ελλάδα δεν υπάρχει σήμερα δημοκρατία και εθνική ανεξαρτησία... Δε μας μένει παρά να διαλέξουμε. Είτε θα ζούμε δούλοι στον ντόπιο φασίστα και εκμεταλλευτή, είτε θα παλέψουμε λεύτεροι, θα νικήσουμε και θα στυλώσουμε ανεξάρτητη, λεύτερη και δημοκρατική Ελλάδα...".

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, οι διωγμένοι αγωνιστές άρχισαν να συγκροτούν τις πρώτες αντάρτικες ομάδες, όπου στις 31 Μάρτη του '46 έχουμε την πρώτη πολεμική ενέργεια στο Λιτόχωρο.

Παρ' όλα αυτά, παρ' όλη την κλιμάκωση των διωγμών, το λαϊκό κίνημα διατηρούσε τη ζωντάνια του, τη μαχητική του ικανότητα και πάλευε με μπροστάρηδες τους κομμουνιστές για ομαλές δημοκρατικές εξελίξεις, χωρίς ακόμα να έχει μεταφερθεί το κύριο βάρος στην ένοπλη μορφή πάλης. Ηταν τέτοια η δύναμή του που, όπως ομολογεί ο διευθυντής της "Καθημερινής", Γ. Βλάχος, για μια στιγμή "το κατεστημένο και η ιθύνουσα τάξη εσκέπτετο να λάβει την άγουσα για το εξωτερικό, αφού συγκεντρώσει, όπως - όπως τα περιουσιακά στοιχεία και τα προωθήσει ρευστοποιημένα στις ξένες τράπεζες". Στη σκέψη αυτή συνέτεινε και το γεγονός ότι η Αγγλία είχε χάσει την παλιά της δύναμη και δεν ήταν πια σε θέση να δώσει τη βοήθεια και στήριξη στην άρχουσα τάξης της χώρας μας για να τα βγάλει πέρα με πανίσχυρο λαϊκό κίνημα, που άρχισε να αναπτύσσει και τα ένοπλα τμήματά του και να μεταφέρει το κύριο βάρος στον ένοπλο αγώνα, χωρίς ωστόσο να έχει παραιτηθεί το ΚΚΕ και το ΕΑΜ από την προσπάθεια για έναν ανεκτό συμβιβασμό προκειμένου να αποφευχθεί ο εμφύλιος πόλεμος.

Αλλά δεν υπάρχει στην ιστορία προηγούμενο που κυρίαρχη τάξη να παραιτήθηκε αμαχητί από την εξουσία. Αναζήτησαν νέα στηρίγματα στους Αμερικάνους ιμπεριαλιστές, που αναδείχτηκαν από τον πόλεμο οικονομικά ισχυροί και με κοσμοϊστορικές βλέψεις. "Οι Αμερικάνοι", αναφέρει σε έκθεσή του ο Π. Πιπινέλης, "διά πρώτην φοράν μας εδήλουν ότι η Ελλάς ήτο ζωτικός χώρος διά την ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών". Την εποχή αυτή ο 6ος Στόλος κάνει την εμφάνισή του στη Μεσόγειο. Η Ελλάδα μπαίνει πια για τα καλά στην αμερικάνικη μέγκενη.

Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα ξεπουλιέται στους Αμερικάνους από την ελληνική άρχουσα τάξη με τη σύμφωνη γνώμη και των κομμάτων της Δεξιάς και των κεντρώων, για να κρατηθεί στην εξουσία και να στεριώσει το καθεστώς εκμετάλλευσης. Με το "δόγμα Τρούμαν" στην αρχή και το Σχέδιο Μάρσαλ στην πορεία για δήθεν εκβιομηχάνιση της χώρας και τη δημιουργία 184.000 θέσεων εργασίας, οι Αμερικάνοι εδραίωσαν τις θέσεις τους στην Ελλάδα.

"Δεν επιλέξαμε", σημειώνει σε άρθρο της η "Χέραλντ Τρίμπιουν" στις 27.9.47, "την Τουρκία και την Ελλάδα, επειδή είναι υπόδειγμα της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά επειδή αποτελούν τη στρατηγική πύλη προς τη Μαύρη Θάλασσα και την καρδιά της Σοβιετικής Ενωσης".Από τη στιγμή αυτή άρχισε η τιτανομαχία ανάμεσα στο ΔΣΕ και τις αμερικανοκίνητες και αμερικανοστήρικτες μεραρχίες, που κράτησε συνολικά 3 χρόνια.

Ενα άλλο εξίσου αποκαλυπτικό στοιχείο για το ρόλο της ελληνικής άρχουσας τάξης και των τεράστιων ευθυνών της απέναντι στον ελληνικό λαό, είναι το εξής: Η οικονομική κατάσταση ένα χρόνο μετά την απελευθέρωση είναι σε τραγική κατάσταση.

* Η βιομηχανική παραγωγή βρίσκεται στο 68% του προπολεμικού επιπέδου. * Η αγροτική παραγωγή το 1946 κάτω από αυτή του 1945.

* Η ανεργία έχει φτάσει στο 40% του ΟΕΠ.

* Το αίτημα από τους "συμμάχους" για πολεμικές επανορθώσεις που ανέρχονταν τότε σε 6 δισ. δολάρια δεν ικανοποιήθηκε.

* Η βοήθεια της ΟΥΝΡΑ, που είχε φτάσει τα 400 εκατ. δολάρια, είχε ληστευτεί και ιδιοποιηθεί στο μεγαλύτερο μέρος από αετονύχηδες και δε χρησιμοποιήθηκε για την ανάπτυξη της οικονομίας.

* Ηταν τέτοια η απληστία και ρεμούλα της οικονομικής ολιγαρχίας, που ο Πολ Πόρτερ (επικεφαλής της αμερικάνικης αποστολής) έφτασε στο σημείο να γράψει σε έκθεσή του: "Οι κερδίζοντες, δηλαδή οι βιομήχανοι, οι έμποροι, οι κερδοσκόποι και οι μαυραγορίτες, διάγουν εν πλούτω και χλιδή. Εν τω μεταξύ, αι λαϊκαί μάζαι περνούν μίαν άθλιαν ζωήν".

Πέρασαν από την ίδρυση του ΔΣΕ 50 χρόνια και 47 χρόνια από τη λήξη του εμφύλιου πολέμου. Οι συνθήκες άλλαξαν, αλλά η άρχουσα τάξη της χώρας δεν άλλαξε, αλλά και ούτε πρόκειται φυσικά να αλλάξει. Και σήμερα την ίδια τακτική ακολουθεί. Για να διατηρήσει τα κέρδη, τα προνόμια και τη χλιδή του πλούτου, που όλα αυτά τα χρόνια συσσώρευσε, παραδίνει τη χώρα ξέφραγο αμπέλι στις πολυεθνικές και αναζητεί προστασία στην ομπρέλα της ΕΕ και των Αμερικανών. Στο όνομα του "εκσυγχρονισμού" και της "ανάπτυξης" είναι έτοιμη μετατρέψει την Ελλάδα σε χώρα με ακόμα πιο φτηνή εργατική δύναμη και να καταργήσει κάθε έννοια προστασίας των εργαζομένων από την άγρια καπιταλιστική εκμετάλλευση.

Οπως τότε, έτσι και σήμερα οι ελληνικές κυβερνήσεις και τα κυρίαρχα πολιτικά κόμματα, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, προστατεύουν με κάθε τρόπο αυτά τα συμφέροντα και διαχειρίζονται την κρατική εξουσία με απόλυτη ταξική συνέπεια προς όφελος των αφεντικών τους. Για την εργατική τάξη, για την εργαζόμενη αγροτιά, για τους ΕΒΕ, για τον ελληνικό λαό και τη νεολαία δεν υπάρχει άλλος δρόμος για να ικανοποιήσει τα αιτήματά τους από τον αγώνα για την ανατροπή αυτής της εξουσίας. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή από την πολιτική που χάραξε το 15ο Συνέδριο του ΚΚΕ, τη συγκρότηση του αντιιμπεριαλιστικού, αντιμονοπωλιακού δημοκρατικού Μετώπου.

Ενα δεύτερο γενικό ερώτημα που χρειάζεται επίσης να απαντηθεί, αφορά τα αποτελέσματα του 3χρονου αγώνα του ΔΣΕ. Δεν αναφερόμαστε εδώ στις χοντροκομμένες συκοφαντίες σε βάρος του ΔΣΕ και των αγωνιστών του. Αναφερόμαστε σε εκείνες τις περιπτώσεις που κάτω από το βάρος της ήττας και των νέων διωγμών που ακολούθησαν, κάτω από τις νέες δυσκολίες του αγώνα και τις απογοητεύσεις που γεννήθηκαν οδηγήθηκαν στη θέση "ότι ο αγώνας πήγε χαμένος". Την πικρία και την καταλαβαίνουμε και τη δικαιολογούμε ως ένα βαθμό. Δεν μπορούμε όμως να συμφωνήσουμε με μια τέτοια αντίληψη.

Η ιστορία διδάσκει πως κανένας αγώνας που βάφτηκε με αίμα δεν πήγε χαμένος. Κανένας και καμιά δύναμη δεν μπορεί να σβήσει από την ιστορία τον τιτάνιο αγώνα του ΔΣΕ και το δίκαιο σκοπό του. Ηταν αγώνας για την υπεράσπιση των δίκιων του λαού, για την εθνική ανεξαρτησία, για μια Ελλάδα, της προκοπής και του σοσιαλισμού.

Το ότι αυτός ο αγώνας κατέληξε με ήττα του ΔΣΕ, δεν αλλάζει σε τίποτα η κατάσταση και δεν ανατρέπει σε τίποτα την ηθική υπεροχή του ΔΣΕ και το δίκιο του αγώνα. Αυτή η δύναμη ποτέ δε νικήθηκε. Η υπεροχή των αντιπάλων σε υλικά μέσα ήταν αυτή που καθόρισε την έκβαση του πολέμου. Από το 1947 έως το 1950, 500 αμερικανικά πλοία μετέφεραν 528.000 τόνους "βοήθειας" στις υποχείριες ελληνικές κυβερνήσεις και το μεγαλύτερο μέρος ήταν πολεμικό υλικό.

Ο ηρωισμός, η αυτοθυσία των μαχητών και μαχητριών του ΔΣΕ δεν μπορούσε να αντισταθμίσει πια την τεράστια δύναμη που συγκεντρώθηκε απέναντι, που έφτανε 10 προς 1 και σε πολεμικά μέσα 50 προς 1.

Οφείλουμε από αυτή την ηρωική περίοδο να βγάλουμε συμπεράσματα, και να αντλήσουμε πείρα και δύναμη για τους σημερινούς και κατοπινούς αγώνες. Πρέπει επίσης να παραδεχτούμε πως ό,τι έχει γραφτεί μέχρι σήμερα, είναι πολύ ελάχιστο μπροστά σε αυτό που περικλείει η τρίχρονη δράση και ζωή του ΔΣΕ.

Φτωχαίνουν πραγματικά οι λέξεις όταν επιχειρεί κανείς να περιγράψει το μέγεθος του ηρωισμού, της αντοχής στις αφάνταστες δυσκολίες, της πίστης στο δίκιο του αγώνα, της ικανότητας να δίνονται λύσεις στα πιο πολύπλοκα προβλήματα, να δώσει ολοκληρωμένα, ζωντανά με δυο λόγια το μεγαλείο της τρίχρονης αυτής εποποιίας.

Υπάρχει ακόμα μια τρίτη κατηγορία προβλημάτων που ο φωτισμός τους αποκτά μια ξεχωριστή σημασία από θεωρητική άποψη. Ο αγώνας αυτής της περιόδου συσσώρευσε τόσα στοιχεία μέσα σε λίγα χρόνια, που δεν είναι υπερβολή αν πούμε ότι αντιστοιχούν από την άποψη του πλούτου πείρας και πολιτικών γνώσεων σε δεκαετίες αγώνων.

Να μερικά από αυτά:

- Το ζήτημα της εξουσίας ως κεντρικό πρόβλημα της πολιτικής πάλης, αποτελεί το κλειδί για σωστή και νικηφόρα στρατηγική ενός επαναστατικού κινήματος, ανεξάρτητα αν έχουν ή όχι δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις για την κατάκτησή της. Αν εδώ δεν υπάρχει σαφής θέση, είναι πολύ δύσκολο να ξεφύγει ένα κίνημα από λάθη και ήττες.

- Ο ακριβής υπολογισμός του συσχετισμού των δυνάμεων και η επαλήθευσή του σε κάθε στιγμή και σε κάθε φάση του αγώνα είναι απόλυτος νόμος της ταξικής πάλης και απαιτεί υψηλή πολιτική πείρα και τέχνη από την πρωτοπορία.

- Οπως επίσης απαιτεί υψηλή πολιτική πείρα, τέχνη και αποφασιστικότητα η επιλογή και χρησιμοποίηση των κατάλληλων μορφών πάλης, έτσι ώστε να αντιστοιχούν κάθε φορά στο δοσμένο συσχετισμό και ωριμότητα του κινήματος. - Κάθε μεγάλος πολιτικός αγώνας για να κερδηθεί, πολύ περισσότερο ο αγώνας για την εξουσία, απαιτεί μαζί με τον ηρωισμό της οργανωμένης πρωτοπορίας, τη στήριξη και ενεργητική συμμετοχή της εργατικής τάξης, τη συμμαχία και υποστήριξη με τον ένα ή τον άλλο τρόπο των άλλων εργαζόμενων στρωμάτων.

- Αλλά και κανένα κίνημα της εργατικής τάξης δεν μπορεί να φτάσει σε αυτό το ύψος της ιδεολογικής και πολιτικής ετοιμότητας χωρίς τη γεμάτη ηρωισμό και αυταπάρνηση ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική δουλιά της πρωτοπορίας.

- Και ακόμα ένα ζήτημα που δεν πρέπει να ξεφύγει από την έρευνα αυτή.

Αφορά το ρόλο των γυναικών στους αγώνες, στην ταξική πάλη, μέσα από την πείρα του ΔΣΕ, που αποτέλεσαν το 20 - 25% της δύναμής του.

Θα καταθέσουμε στο ζήτημα αυτό τα γραφόμενα του Βασίλη Αποστολόπουλου από το περίφημο βιβλίο του "Το χρονικό μιας εποποιίας. Ο ΔΣΕ στη Ρούμελη", όπου αναφέρει:

"Πως αυτές οι χωριατοπούλες, οι αγρότισσες, με την περιορισμένη μόρφωση, την κοινωνική ανεπάρκεια και τον πατρογονικά κληρονομημένο φόβο για τον άντρα, ξεπέρασαν τον εαυτό τους, ξεπέρασαν το μπόι του αντάρτη σ' αυτό το φοβερό δρομολόγιο αντοχής!

Αλλά κάθε θαύμα έχει τις αιτίες του.

Και είναι πλέον φανερό ότι η ένταξή τους στο ΔΣΕ είχε ευεργετική επίδραση, όχι μόνο στις ίδιες, μα και στη μαχητικότητα των ανταρτών, γιατί και για τις δυο μεριές αποτελούσε στοιχείο παρόρμησης και έμπνευσης.

Ελευθερώθηκε από τις συνθήκες του χωριού και τη νοοτροπία του. Το όπλο έδωσε τη νέα μορφή της αντάρτισσας και τις βοηθούσε να μην υστερούν σε ηρωισμό.

Γι αυτό στις μάχες όχι μόνο στάθηκαν ισοδύναμες με τους άντρες, τους ξεπερνούσαν και τους έσερναν σ' αποκοτιές κι έβαψαν τη γη της Ρούμελης με το παρθενικό τους αίμα.

Και δε λιποτάκτησαν όπως περίμεναν πολλοί. Διάλεξαν το Δημοκρατικό Στρατό, παρά να σέρνονται στις άκαρδες πολιτείες και στον κόσμο της απονιάς. Διάλεξαν τη χαρά για μια μελλοντική απελευθέρωση, το μεγαλείο του αγώνα για ένα καλύτερο μέλλον.

Στάθηκαν ανυποχώρητες και ακλόνητες στις ιδέες τους, στις ηθικές αρχές της ζωής του Δημοκρατικού Στρατού κι εκτίμησαν τα αξιώματα και τα όπλα του".

Και συνεχίζει σε άλλο σημείο:

"Υστερα από τόσα χρόνια, θέλω να βεβαιώσω φίλους και οχτρούς, χωρίς φόβο και πάθος, πως νεκρώθηκαν οι ορμές και τα σκιρτήματα της νιότης, η δύναμη της φαντασίας κι όλα εξυψώθηκαν σε μια αγάπη και φροντίδα, εκτίμηση και αμοιβαίο σεβασμό".

Και καταλήγει:

"Η πατρίδα πρέπει να στήσει το μνημείο της Ελληνίδας αντάρτισσας, σε στάση εξόρμησης, με τα μαλλιά τους να τα παίρνει ο άνεμος και να κρατεί το αυτόματο στην αγκαλιά με τη χάρη που θα κρατούσε το παιδί της".

Ας αγωνιστούμε, αυτή η προτροπή για τη μαχήτρια του ΔΣΕ, να γίνει πράξη για όλους τους μαχητές του. Και επιτέλους, ας ικανοποιηθούν ορισμένα από τα πιο βασικά αιτήματα όπως:

• το δικαίωμα του επαναπατρισμού χωρίς όρους, που το στερούνται ακόμα χιλιάδες αγωνιστές του ΔΣ
• να αναγνωριστούν στους ανάπηρους του ΔΣ όλα τα δικαιώματα των αναπήρων του εμφύλιου
• να αναγνωριστούν τα ασφαλιστικά τους δικαιώματα με βάση τα χρόνια εργασίας τους στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες και να λυθεί το πρόβλημα των συντάξεων στους πολιτικούς πρόσφυγες που ζουν στη Ρουμανία.

Τιμή και δόξα στις μαχήτριες και μαχητές του ΔΣΕ!