Πολλοί αναρωτιούνται τι προκαλεί την έξαρση βίας, ξενοφοβίας και ρατσιστικών εκδηλώσεων, εναντίον των ξένων μεταναστών, που τελευταία πολλαπλασιάζονται ραγδαία. Μικρές κοινωνίες, που μέχρι πρόσφατα ήταν άγνωστες και ανώνυμες στους πολλούς, σήμερα λούζονται από τα φώτα της δημοσιότητας, εξαιτίας των "πρωτοβουλιών" που αναλαμβάνουν, στο κυνήγι των ξένων μεταναστών: Το Κεραμίδι Πιερίας, η Πουλλίτσα Κορινθίας, το Γιαννιτσοχώρι Ηλείας και αύριο ίσως κάποιο άλλο χωριό να πάρει τη σκυτάλη της τυφλής βίας. Κάποιοι ισχυρίζονται πως αιτία γι' αυτήν την έξαρση των επεισοδίων είναι η αύξηση της εγκληματικότητας, που προκαλείται από τους "βάρβαρους", "αιμοσταγείς", "εγκληματίες" Αλβανούς. Ομως, μια προσεκτική ματιά δείχνει πως τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι. Φαίνεται πως πίσω από την έξαρση της βίας, υπάρχει η αγανάκτηση για τη μείωση του εισοδήματος του λαού, εξαιτίας της κυβερνητικής πολιτικής, η οποία έντεχνα στρέφεται από τους κρατικούς φορείς και τα ΜΜΕ εναντίον των εύκολων θυμάτων, των Αλβανών. Εκτός από αυτήν την αιτία, υπάρχουν και τοπικά συμφέροντα, που προκαλούν την υστερία για να κερδίσουν όσα περισσότερα μπορούν από το κυνήγι μαγισσών.

Μια επίσκεψη του "Ρ" στην τελευταία εστία τριβών, το Γιαννιτσοχώρι, αποδεικνύει πολλές από τις παραπάνω εκτιμήσεις.

Η ιστορία που συνέβη στο Γιαννιτσοχώρι είναι λίγο - πολύ γνωστή. Θερμόαιμοι κάτοικοι συγκέντρωσαν ομάδα Αλβανών και επιχείρησαν να τους φορτώσουν στα τρένα και να τους "απελάσουν" από την περιοχή τους. Με την επέμβαση της αστυνομικής δύναμης, η οποία δεν είναι μεγάλη, οι Αλβανοί αφέθηκαν ελεύθεροι, αλλά το κλίμα έντασης συνεχίστηκε για αρκετές μέρες. Μάλιστα, το Κοινοτικό Συμβούλιο Γιαννιτσοχωρίου πήρε απόφαση, με την οποία καλεί τους κατοίκους να "υιοθετήσουν" όσους Αλβανούς χρειάζονται, παρέχοντάς τους στέγη και τροφή και οι υπόλοιποι να μεταφερθούν αλλού.

Το παρασκήνιο της υπόθεσης είναι άλλο. Σύμφωνα με τους κατοίκους, στο χωριό δεν υπάρχουν ρατσιστικές διαθέσεις. Σαν απόδειξη επικαλούνται το γεγονός πως τόσα χρόνια δέχονταν την παρουσία Αλβανών, τους οποίους χρησιμοποιούσαν σε αγροτικές εργασίες. Αιτία γι' αυτήν την έξαρση, σύμφωνα μ' αυτούς, είναι η πρόσφατη άφιξη ομάδας Αλβανών προερχόμενων από το αλβανικό χωριό Μπουρέλι. Αυτή η ομάδα "προκάλεσε" τους κατοίκους, γράφοντας στο σιδηροδρομικό σταθμό το σύνθημα "Γιαννιτσοχώρι = Μπουρέλι). Ομως, η κύρια αιτία δυσαρέσκειας ήταν πως η ομάδα αυτή ζητούσε 8ωρη απασχόληση και εξίσωση μισθών των Αλβανών με τους Ελληνες εργάτες, προβαίνοντας μάλιστα σε δυναμικές ενέργειες: Εκανε εφόδους σε χωράφια όπου δούλευαν Αλβανοί και τους ανάγκαζε να φεύγουν, όταν συμπλήρωναν 8ωρο ή τους έδιωχνε, όταν αυτοί δε συμμορφώνονταν. Οπως γίνεται αντιληπτό, αυτές οι ενέργειες "χαλούσαν την πιάτσα" και προκάλεσαν την έκρηξη των κατοίκων που είχαν συνηθίσει στο καθεστώς υπερεκμετάλλευσης. Σύμφωνα με ψύχραιμους κατοίκους, που θέλησαν να κρατήσουν την ανωνυμία τους για το φόβο των ..."Ιουδαίων", το αίτημα για 8ωρο σε αγροτικές εργασίες είναι μάλλον ανέφικτο, καθώς και οι Ελληνες αγρότες, λόγω της φύσης της εργασίας, δουλεύουν ήλιο με ήλιο. Ωστόσο, πρόσθεταν πως το αίτημα της εξίσωσης των απολαβών ήταν σωστό, γιατί "τον ίδιο ιδρώτα χύνουν Ελληνες και Αλβανοί". Αυτό, όμως, προκάλεσε την οργή μερικών μεγαλοκτηματιών της περιοχής, που είναι εθισμένοι στην εκμετάλλευση, τόσο των Αλβανών, όσο και των Ελλήνων εργατών. Ετσι, ανατέθηκε σε μια ομάδα περίπου 10 "θερμόαιμων" το ξεκαθάρισμα της κατάστασης και η επαναφορά των ...δοκιμασμένων και επικερδών "εργασιακών σχέσεων". Αρκετοί κάτοικοι σημειώνουν πως, με την άφιξη των Αλβανών, αυξήθηκαν η εγκληματικότητα και οι κλοπές στην περιοχή. Προσθέτουν πως οι Αλβανοί, οι οποίοι μένουν σε πρόχειρα παραπήγματα στα χωράφια ή και κάτω από γέφυρες, κλέβουν ρουχισμό, τρόφιμα και κουβέρτες για να τα βγάλουν πέρα. Ισως σε πολλές περιπτώσεις να έχουν δίκιο. Ομως, σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να αποδοθούν στους Αλβανούς ετικέτες, πως "όλοι είναι κλέφτες" ή πως ευθύνονται για όλα τα περιστατικά κλοπών. Χαρακτηριστικά αναφέρουν πως οι Αλβανοί κατηγορήθηκαν ότι έκλεψαν ρίζες από ελιές, κάτι που τους ήταν άχρηστο. Μετά από τις κατάλληλες "ανακρίσεις" των θερμόαιμων, αποκαλύφτηκε πως κάποιοι ντόπιοι υπόσχονται χρήματα στους Αλβανούς, προκειμένου αυτοί να κλέβουν ελιές και λαχανικά από τα διπλανά χωράφια για να τα πουλούν οι "εργοδότες" τους στις λαϊκές.

Ενα άλλο - ίσως το σημαντικότερο - στοιχείο, που αποκαλύφθηκε, είναι πως οι εγχώριοι εργοδότες χρωστούν στους Αλβανούς μεγάλα ποσά. Τους προσλαμβάνουν και τους υπόσχονται πως θα τους εξοφλήσουν μετά το τέλος των εργασιών. Ετσι, μαζεύονται μεγάλα ποσά. Υπάρχουν υποψίες πως πολλοί "αετονύχηδες" προκαλούν επεισόδια με στόχο να απελαύνονται Αλβανοί, ώστε να γλιτώνουν τα ποσά που τους χρωστούν. Υπήρξαν περιπτώσεις που Αλβανοί που επρόκειτο να απελαθούν, ζήτησαν από την Αστυνομία τα δεδουλευμένα τους και η Αστυνομία ανάγκασε εργοδότες να τους εξοφλήσουν. Βέβαια, υπήρξαν και περιπτώσεις όπου εργοδότες που πληροφορήθηκαν την επικείμενη απέλαση, προσήλθαν αυτοβούλως στην Αστυνομία και προσφέρθηκαν να τους εξοφλήσουν, ωστόσο το γεγονός υπάρχει...

Επίσης, υπάρχουν πληροφορίες πως, για τον ίδιο λόγο, πολλοί ντόπιοι που μέχρι τώρα απλώς κατάγγειλαν τους Αλβανούς σαν λαθρομετανάστες τώρα επιχειρούν να τους διώξουν σαν κλέφτες. Ετσι, αγοράζουν από τις λαϊκές παλιά ρούχα και παπούτσια, τα τοποθετούν στα παραπήγματα των Αλβανών και, στη συνέχεια, ειδοποιούν την Αστυνομία να συλλάβει τους "κλέφτες".

Από τα παραπάνω, φαίνεται πως η έξαρση του ρατσισμού έχει άλλους στόχους: Αφ' ενός, τη μετάθεση των ευθυνών, για την ανέχεια που επικρατεί, από την κυβέρνηση στους Αλβανούς και, αφ' ετέρου, τη συνέχιση της εκμετάλλευσης των τελευταίων. Κάποιοι θέλουν τους Αλβανούς υποζύγια που τα εκμεταλλεύονται και μετά τα αφήνουν στη μοίρα τους. Αυτό φαίνεται και από την απόφαση του Κοινοτικού Συμβουλίου Γιαννιτσοχωρίου, το οποίο δεν κάνει λόγο για μαζικές απελάσεις, αλλά για επιλογή των "καλών" (σ. σ. δηλαδή των υποταγμένων) Αλβανών. Αυτό φαίνεται επίσης και από το γεγονός πως τα πρώτα χρόνια της μετανάστευσης, οι ίδιοι οι κάτοικοι, μόλις μάθαιναν πως η Αστυνομία θα κάνει εφόδους, έκρυβαν τους Αλβανούς εργάτες τους.

Η αυτοδικία και η εμφάνιση των Ελλήνων vigilantes (σ.σ. ο όρος είναι εισαγόμενος από τις ΗΠΑ, όπου στις αρχές του αιώνα σχηματίζονταν ομάδες "εκδικητών" στα πρότυπα των "αγανακτισμένων πολιτών" και έπαιρναν το νόμο στα χέρια τους, κρεμώντας και λιντσάροντας όποιον δεν τους ήταν αρεστός) εξυπηρετούν αυτό το σκοπό: Τη διαιώνιση της εκμετάλλευσης και την απομάκρυνση των απείθαρχων "υποζυγίων", που "ξυπνούν" και ζητούν το δίκιο τους.

Δεν πρέπει καθόλου να υποτιμάται ο ρόλος των ΜΜΕ στη γιγάντωση του φαινομένου. Είναι χαρακτηριστικό πως πολλοί ψύχραιμοι κάτοικοι του Γιαννιτσοχωρίου σημειώνουν πως "αν δεν υπήρχε αυτό το κλίμα, οι αντιδράσεις των λίγων θερμοκέφαλων, θα είχαν περιοριστεί σε λεκτικούς λεονταρισμούς στα καφενεία". Ούτε είναι τυχαίο πως ξαφνικά και χωρίς ιδιαίτερο λόγο γίνονται προσπάθειες στον Πύργο να δημιουργηθεί από ακραία στοιχεία "Επιτροπή Πολιτών", που θα ασχοληθεί με την "εγκληματικότητα των Αλβανών".

Είναι φανερό πως αυτοί που ευθύνονται για τη συρρίκνωση του εισοδήματος των εργαζομένων και την υποβάθμιση της ζωής τους, έχουν συμφέρον από τη συντήρηση της έντασης και την εκτόνωσή της σε θύματα της ίδιας τους της πολιτικής. Από αυτήν την άποψη, ο ρατσισμός και η αλβανοφοβία συμβάλλει στον αποπροσανατολισμό των εργαζομένων από τα προβλήματά τους. Και σαν τέτοια πρέπει να αντιμετωπιστεί από τους εργαζόμενους πριν φαινόμενα τύπου Κεραμιδίου, Πουλλίτσας και Γιαννιτσοχωρίου πολλαπλασιαστούν και εκκολάψουν μικρά φασιστικά φιδάκια.

Παναγιώτης ΖΑΒΟΥΔΑΚΗΣ