Με τη Συνθήκη Σένγκεν συγκροτήθηκε μια τεράστια τράπεζα πληροφοριών με μερικές χιλιάδες τερματικά, στην οποία συγκεντρώνονται δεδομένα για τα πάντα, πρόσωπα και πράγματα. Στο πλαίσιο αυτό, γίνεται πιο αυστηρός και άμεσος έλεγχος προσώπων στην επικράτεια των χωρών της Σένγκεν, τα οποία προέρχονται από τρίτες χώρες, με σκοπό τον περιορισμό της μετανάστευσης και του πολιτικού ασύλου. Η Σένγκεν προβλέπει ότι όποιος μετανάστης συλλαμβάνεται χωρίς χαρτιά και διατάσσεται να εγκαταλείψει τη χώρα, καταχωρείται αυτομάτως στο ηλεκτρονικό σύστημα Σένγκεν ως «ανεπιθύμητος», «επικίνδυνος για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια» αλλοδαπός και δεν μπορεί να ταξιδέψει σε κανένα κράτος της ΕΕ. Καταργείται, στην ουσία, το δικαίωμα και η συνταγματική υποχρέωση μιας χώρας να παρέχει άσυλο σε αγωνιζόμενους για την ελευθερία πολίτες τρίτων χωρών, και αυτό γιατί προβλέπεται ότι αν δε χορηγήθηκε σε κάποιον άσυλο από μια χώρα του συστήματος Σένγκεν, αυτός δεν μπορεί να το ζητήσει από άλλη χώρα όπου εφαρμόζεται η συμφωνία.

Ενα από τα χαρακτηριστικά στοιχεία της Συνθήκης Σένγκεν είναι η ανατροπή μιας βασικής αρχής του νομικού συστήματος, όχι μόνο του ελληνικού, ότι, δηλαδή, ο κάθε άνθρωπος θεωρείται αθώος μέχρις αποδείξεως του αντιθέτου. Η Συνθήκη Σένγκεν ορίζει ότι προϋπόθεση για την παρακολούθηση είναι, μεταξύ άλλων, οι ενδείξεις «τέλεσης προπαρασκευαστικών ενεργειών για διάπραξη εγκλήματος» και η αυθαίρετη εκτίμηση ότι το συγκεκριμένο άτομο είναι ύποπτο να διαπράξει στο μέλλον (!) αξιόποινες πράξεις. Με λίγα λόγια, αν οι «αρχές» κρίνουν ότι κάποιος σκέπτεται κάτι που θεωρείται «αξιόποινο», τότε αυτομάτως τίθεται υπό παρακολούθηση! Εξάλλου, άλλο άρθρο της Συνθήκης προβλέπει διασταύρωση και ανταλλαγή δεδομένων για «άλλες πράξεις» που να δικαιολογούν την υποψία ότι θα υπάρξουν παραβάσεις του νόμου. Οταν συζητούσαν - Φλεβάρης 2007 - στην ελληνική Βουλή την απόφαση της κυβέρνησης να προσχωρήσει «χωρίς επιφυλάξεις» στη Συνθήκη, ο τότε υπουργός Δημόσιας Τάξης απέφυγε να απαντήσει στο πώς ορίζονται αυτές οι «άλλες πράξεις» και το αν θα αφορούν την πολιτική ή τη συνδικαλιστική δράση.

Αυτό που ενδιαφέρει τους αρχιτέκτονες της Συνθήκης Σένγκεν είναι να προλάβουν, να ελέγξουν και, τελικά, να καταστείλουν το κίνημα κατά της «κοινοτικής νομιμότητας». Καθώς το κοινοτικό Δίκαιο υπερισχύει πλέον των εθνικών νομοθεσιών και οι πολιτικές επιλογές του Διευθυντηρίου των Βρυξελλών τείνουν να αποκτήσουν την ισχύ νόμου για τους λαούς των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, απαιτείται ένας τέτοιος μηχανισμός, που θα στρέφεται κατά των μη «πολιτικά ορθών».