- Αν και εκτός της ενεργού πολιτικής - με την έννοια της καθημερινής ενασχόλησης, των κομματικών καθηκόντων κτλ. - βρεθήκατε προσφάτως στο επίκεντρο του πολιτικού ενδιαφέροντος, κυρίως λόγω του βιβλίου σας, αλλά και λόγω των δηλώσεών σας περί «κυβερνήσεων συνασπισμού». Πώς τα... καταφέρνετε να αποτελείτε πάντα «πολιτική είδηση»;

- Δε γνωρίζω ότι αποτελώ είδηση. Αυτό ούτε το επιδίωξα ούτε το επιδιώκω. Εκείνο που εγώ επιδίωξα και το επιδιώκω είναι να κάνω το καθήκον μου σαν κομμουνιστής, μέλος του ΚΚΕ. Αν τώρα ορισμένοι καλοθελητές αρπάζουν μια λέξη και τη στολίζουν με διάφορα εφευρήματα όπως «αν το ρήμα που χρησιμοποίησε ο Φλωράκης ήταν το πρώτο πρόσωπο του πληθυντικού ή το τρίτο» ή «τι εννοούσε λέγοντας αυτό και το άλλο" κτλ... Νομίζω ότι χρέος έχετε εσείς να απαντήσετε αν αυτά αποτελούν είδηση. Εγώ εκείνο που έχω να πω είναι τούτο: Αυτή η τακτική βρίσκεται στα πλαίσια της πολιτικής αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης, που ζητάει εργασία, παιδεία, πρόνοια κ.ά.

- Προτού έρθουμε στο θέμα των «κυβερνήσεων συνασπισμού», στο οποίο αναφέρεστε, θα ήθελα να μιλήσουμε για το βιβλίο. Η κυκλοφορία του πώς πάει;

- Απ' ό,τι ακούω, έφυγε και η δεύτερη έκδοση και τυπώνονται πια από την «Τυποεκδοτική» άλλες 20.000 βιβλία - παρά το γεγονός ότι πολεμιέται με αθέμιτα μέσα. Αυτό, ομολογώ, με γεμίζει συγκίνηση, γιατί η μοναδική φιλοδοξία μου ήταν και παραμένει να φτάσει το βιβλίο αυτό στα χέρια της νεολαίας, ώστε να της κεντρίσει το ενδιαφέρον και να γνωρίζει τις πραγματικές πλευρές της ιστορίας του λαϊκού κινήματος. Να μάθει για τα οράματα και τα πάθια των παππούδων της.

Ξέρετε πως η ιστορία αυτής της περιόδου στηρίζεται, κυρίως, στα στοιχεία των νικητών του Εμφυλίου - πράγμα που είναι και άδικο και αντιιστορικό. Ακόμα και μερικοί από εκείνους που ασχολήθηκαν με την περίοδο αυτή και προέρχονται από την πλευρά των ηττημένων μετέφεραν στα γραπτά τους πολλές εμπάθειες και πολλές ανακρίβειες, επειδή συγκρούστηκαν ιδεολογικά με την επίσημη γραμμή του Κόμματος.

Για όλους αυτούς τους λόγους νομίζω ότι πρέπει οι νεότεροι να διαβάσουν το βιβλίο με το οποίο αναιρούνται ή ανασκευάζονται προκαταλήψεις, διαβολές και μύθοι.

- Κυκλοφορεί και άλλο ένα βιβλίο που σας αφορά. Εκείνο της δημοσιογράφου Αννας Παναγιωταρέα από τις εκδόσεις «Καστανιώτη». Πώς σας φάνηκε το τελικό αποτέλεσμα;

- Ακούστε, έχω μιλήσει με πολλούς ανθρώπους, συντρόφους, φίλους, ακόμα και πολιτικούς αντιπάλους. Ποτέ δε δίσταζα να τους λέω τις απόψεις μου για κάθε ζήτημα που με ρωτούσαν. Εχω κάνει εκατοντάδες αφηγήσεις γύρω από τα γεγονότα που έζησα. Και θα μπορούσε ο καθένας να γράψει και ένα βιβλίο. Η ερώτησή σου μου θυμίζει τη γνωστή ρήση του σατιρικού Λασκαράτου. Ο Λασκαράτος λοιπόν μιλώντας για το έργο του «Οι στοχασμοί» είπε: «Κάθε άλλο μου σύγγραμμα είναι απλώς σύγγραμμα. "Οι στοχασμοί" μου όμως είμαι εγώ». Παραφράζοντας αυτή τη ρήση θα μπορούσα να πω κι εγώ πως όλες μου οι αφηγήσεις είναι απλώς και μόνον αφηγήσεις. Το βιβλίο που γράφτηκε από τον Θεοχαράτο είμαι εγώ! Γιατί έγινε με τη συνεργασία μου, γιατί το διάβασα τρεις φορές σε δοκίμια αράδα αράδα και γιατί έχει την έγκρισή μου.

- Πώς ερμηνεύετε το γεγονός ότι σήμερα, ενώ βιώνουμε το «τέλος της Ιστορίας» - που ουδέποτε βεβαίως τελείωσε - προκύπτει ξαφνικά ένα τόσο μεγάλο ενδιαφέρον, όχι μόνο δημοσιογραφικό αλλά και πολιτικό εν γένει, για τη δράση ενός «αμετανόητου» κομμουνιστή και ενός κινήματος ολόκληρου;

- Και βέβαια δεν τελείωσε η Ιστορία, και ούτε πρόκειται να τελειώσει, όπως ισχυρίζονται οι λογής λογής εκπρόσωποι της αντεπανάστασης. Και βέβαια η Ιστορία ετοιμάζει εκπλήξεις σε όλους εκείνους που της εκφωνούν επιτάφιο. Οσο αντεπαναστατική όμως και αν είναι η σημερινή συγκυρία, μέσα στη λαϊκή συνείδηση ακτινοβολεί η πεισματική προσπάθεια των κομμουνιστών να αλλάξουν τον κόσμο. Ολόκληρος ο 20ός αιώνας έχει σφραγιστεί από τη δράση του εργατικού κινήματος διεθνώς αλλά και στη χώρα μας. Τι τα θέλετε, η επιρροή των κομμουνιστών είναι αποφασιστική και μεγαλύτερη από την εκλογική τους δύναμη. Διότι η μεν επιρροή τους έχει βαθιές ρίζες στην Ιστορία, η δε εκλογική τους δύναμη είναι η αρνητική συνισταμένη πολλών πραγμάτων: Του καλπονοθευτικού εκλογικού νόμου, των πελατειακών σχέσεων, του δικομματισμού, της ασίγαστης και εκκωφαντικής προπαγάνδας, των πολωτικών σχεδιασμών κτλ., κτλ. Κοντολογίς: Οι κομμουνιστές έχουν θέσεις, και οι θέσεις τους υπολογίζονται από φίλους και αντιπάλους.

- Υπάρχει βεβαίως μια άποψη που λέει ότι «υπάρχουν πράγματα που ο Χαρίλαος δε θέλησε να αγγίξει στο βιβλίο του» και εννοούν κυρίως κάποιες ευαίσθητες πλευρές της ιστορίας του ΚΚΕ, οι οποίες δεν έχουν φωτιστεί αρκούντως - προς το παρόν τουλάχιστον...

- Δεν ξέρω τι ακριβώς εννοούν και για ποια πράγματα θα ήθελαν να μιλήσω. Στόχος του βιβλίου δεν είναι να γράψει την ιστορία του ΚΚΕ αλλά να σκιαγραφήσει την πορεία του λαϊκού κινήματος ώστε να προκαλέσει το ενδιαφέρον για την ιστορία και τους αγώνες του λαού μας. Αλλά και αυτά που αναφέρετε ως «ευαίσθητες πλευρές της ιστορίας του ΚΚΕ» αναφέρονται στο βιβλίο.

Η 7η Ολομέλεια του 1950 και η ρήξη στην 3η Συνδιάσκεψη, και η κρίση στην 5η και 6η Ολομέλεια με την αντικατάσταση του Ζαχαριάδη, και τα γεγονότα στην Τασκένδη και οι λαθεμένες 7η και 8η Ολομέλειες του 1957 και 1958, και οι υπερβολές που έγιναν στο όνομα της πάταξης της προσωπολατρίας, και το λαθεμένο 8ο Συνέδριο του 1961 και οι Ολομέλειες που ακολούθησαν, και η διάσπαση του 1968.

Στο κάτω κάτω όλα αυτά είναι γνωστά, εμείς πρώτοι και τα κρίναμε και τα δημοσιοποιήσαμε. Ανακαλύπτουν την Αμερική όσοι θριαμβολογούν ότι φέρνουν στο φως άγνωστα δήθεν στοιχεία για τον Ζαχαριάδη, όπως γίνεται αυτές τις μέρες και μάλιστα στα πλαίσια μιας γενικότερης ενορχήστρωσης κατά του παρελθόντος του ΚΚΕ.

- Γιατί επιλέξατε με τον συγγραφέα του βιβλίου κ. Χρ. Θεοχαράτο το δοκιμιακό στιλ παράθεσης των γεγονότων, των ντοκουμέντων, αλλά και των προσωπικών μαρτυριών σας; Σας θυμίζω σχετικά και την επισήμανση του ιστορικού κ. Σπ. Ασδραχά στην παρουσίαση του βιβλίου, ο οποίος είπε ότι «κρίμα που δε μιλήσατε πολύ για όλα αυτά και κρίμα που δε ρωτηθήκατε πιο επίμονα».

- Εκείνο που ήθελα εγώ και ο Θεοχαράτος ήταν να δοθεί στους νεότερους η πορεία του λαϊκού κινήματος και όχι η βιογραφία μου. Ο δοκιμιακός τρόπος που λέτε, όσο αυτός είναι, βγήκε μέσα από τη δουλιά που έκανε ο Χρήστος από την έρευνα και από τη σύνθεση των στοιχείων που συγκέντρωσε, στη βάση των οποίων έρχομαι εγώ να καταθέσω τη δική μου μαρτυρία, τη δική μου επισήμανση, τη δική μου γνώμη.

Τώρα, σχετικά με την επισήμανση του Σπύρου Ασδραχά, τη βρίσκω ενδιαφέρουσα, πολύ περισσότερο που προέρχεται από έναν άνθρωπο ειδικό. Και θέλω να πιστεύω ότι θα βοηθήσει με την πείρα και τις γνώσεις του για ένα ιστορικό δοκίμιο.