«Για το θέμα του "ευρωσυντάγματος", καταρχήν, το "ευρωσύνταγμα" δεν εκφράζει ένα συμβιβασμό αντίρροπων δυνάμεων. Το "ευρωσύνταγμα" έχει χρώμα και χαρακτήρα. Ενσωματώνει όλες τις προηγούμενες αντιδραστικές συνθήκες και κάνει και ένα βήμα παραπέρα στην αντιδραστικοποίηση. Υπάρχει το στοιχείο του συμβιβασμού; Υπάρχει. Με ποια έννοια; Οι ηγετικές δυνάμεις έχουν κάνει ένα συμβιβασμό μεταξύ τους, δίνουν το ένα στη μία, το άλλο στην άλλη. Είναι οι συμφωνίες ανάμεσα στις κορυφές.

Δεν αποτελεί το "ευρωσύνταγμα" κανένα συμβιβασμό των κορυφών με το λαό, για να πει κανείς είναι μια μορφή συμβιβασμού. Είναι άλλο πράγμα ο συσχετισμός δύναμης, απ' τη μια ο λαός και απ' την άλλη οι κυβερνήσεις, τα κράτη και η εργοδοσία, όπου μπορεί να έχεις ορισμένες κατακτήσεις που εκφράζουν ένα συσχετισμό δύναμης και άλλο πράγμα να περνάει η αντίληψη ότι σ' αυτό το Σύνταγμα έχει γίνει ένας συμβιβασμός ανάμεσα στα ταξικά συμφέροντα του κεφαλαίου και ανάμεσα στα ταξικά συμφέροντα των λαών. Δεν υπάρχει κανένας συμβιβασμός. Τα συμφέροντα των λαών τα έχουν βάλει στην άκρη.

Και να πούμε και μια άλλη πλευρά. Βεβαίως οι λαοί διεκδικούν. Κάθε φορά θα πάρουν ορισμένες κατακτήσεις, οι οποίες μπορεί να είναι λίγες, μπορεί να είναι αναιμικές, ανεπαρκείς, αλλά αυτός είναι συσχετισμός δύναμης. Αλλο πράγμα αυτό και άλλο οι λαοί και κυβερνήσεις να συνυπογράφουν ένα κείμενο αντιλαϊκό και να βάζουν χειροπέδες στα χέρια τους.

Διότι αν οι λαοί εγκρίνουν αυτό το "ευρωσύνταγμα", θα τους χρησιμοποιήσουν ως συνενόχους. Είναι άλλο πράγμα να το καταδικάσω, άλλο πράγμα να μην μπορέσω να το ανατρέψω και να παλεύω και άλλο πράγμα να συναινέσω.

Και, τέλος, η πείρα έχει δείξει το εξής πράγμα. Οτι το λαϊκό κίνημα πρέπει να υποχρεώσει τον αντίπαλο σε συμβιβασμό. Μικρότερο ή μεγαλύτερο. Και όχι το λαϊκό κίνημα να συμβιβάζεται το ίδιο απέναντι στον αντίπαλο και να το θεωρεί μάλιστα και θετικό.

Να το πούμε καθαρά: Το θέμα είναι ποιος θα επιβάλει τους συμβιβασμούς. Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει επιβάλει στους λαούς συμβιβασμούς. Οχι πλήρεις, αλλά έχει επιβάλει. Οπου υπάρχει αντίδραση σταθερή, έχεις τη δυνατότητα και χωρίς στάση συμβιβασμού, έχεις τη δυνατότητα κάτι να κατακτήσεις. Οποιαδήποτε λαϊκή αντίδραση εντάσσεται μέσα σε μία συμβιβαστική λογική είναι καταδικασμένη σε αποτυχία.

Και ένα τελευταίο. Βεβαίως, πρέπει να αξιοποιείς και τις αντιθέσεις που έχουν μεταξύ τους οι ηγεσίες των κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Π.χ. είδαμε αυτή την οδηγία Μπολκενστάιν που την πήραν πίσω. Βεβαίως, η μια πλευρά είναι ότι η Γαλλία αντέδρασε μπροστά στο δημοψήφισμα και στην πιθανότητα του "όχι", ήθελε να έχει ένα πρόβλημα λιγότερο μπροστά στη γαλλική κοινή γνώμη.

Υπήρχαν όμως και αντιδράσεις γι' αυτή την οδηγία. Επομένως, οι αντιδράσεις των λαών, από θέση όμως μη συμβιβασμού μ' αυτή την κατάσταση, μπορεί να δημιουργήσουν είτε προσωρινά, είτε λιγότερο προσωρινά, περιπτώσεις να κερδίσουν κάτι οι λαοί.

Το Σύνταγμα είναι προϊόν συμβιβασμού των κορυφών και όχι προϊόν κάποιων παραχωρήσεων προς τους λαούς. Γι' αυτό χρειάζεται διπλό "όχι". Το όχι στο "ευρωσύνταγμα" για να έρθει ένα άλλο δε λύνει το ζήτημα. Πρέπει να παρεμποδιστεί η Ευρωπαϊκή Ενωση και η συνταγματοποίησή της. Αυτό είναι το ζητούμενο. Και είναι μπορετό».

Σε άλλη ερώτηση για τις αντιστάσεις στην ΕΕ ενάντια στο «ευρωσύνταγμα» και για το αν το ΚΚΕ πιστεύει ότι διαμορφώνεται μια δυναμική σ' αυτή την κατεύθυνση, καθώς για το αν μπορεί σήμερα να αξιοποιηθεί η εμπειρία της κινητοποίησης ενάντια στο Μάαστριχτ, η Αλ. Παπαρήγα υπογράμμισε:

«Αναμφισβήτητα υπάρχουν αντιστάσεις στην Ευρωπαϊκή Ενωση, δηλαδή μέσα στους λαούς. Μπορεί να μην έχουν πάρει το χαρακτήρα ενός πάρα πολύ ισχυρού, σταθερού και συνεχώς ανερχόμενου ρεύματος, αλλά αντιστάσεις υπάρχουν. Εξ ου και η σκοπιμότητα να αναγορεύονται αυτές οι αντιστάσεις σε συντηρητισμό, εθνικισμό κλπ.

΄Η δεν έχετε παρατηρήσει και ο κ. Καραμανλής και ο κ. Παπανδρέου, όταν μιλάνε για συντηρητισμό σήμερα, τον ταυτίζουν με την αντίθεση με την Ευρωπαϊκή Ενωση, με το ΝΑΤΟ κλπ. Επομένως, υπάρχουν αντιστάσεις και εμείς ευχόμαστε π.χ. η Γαλλία να βγάλει "όχι", έστω και αν το "όχι" δεν είναι όλο στο βάθος που θα το θέλαμε εμείς. Ξέρουμε στο κάτω - κάτω ότι ένα "όχι" μπορεί να γεμίσει με ουσιαστικό περιεχόμενο, γιατί οπωσδήποτε μπορεί να υπάρχουν και δυνάμεις που λένε "όχι" από εθνικιστική πλευρά, από άλλη πλευρά.

Αυτή τη στιγμή εμείς κάνουμε μία προσπάθεια - και όχι μόνο εμείς, υπάρχουν και μαζικές κινήσεις, συσπειρώσεις - ενημέρωσης του λαού για το "ευρωσύνταγμα".

Θα επιδιώξουμε να γίνει και συζήτηση στη Βουλή για την αναγκαιότητα δημοψηφίσματος. Βεβαίως, τότε με το Μάαστριχτ, ήμαστε οι μόνοι που λέγαμε να γίνει δημοψήφισμα και ΟΧΙ στο Μάαστριχτ, οι άλλοι έλεγαν "όχι στο δημοψήφισμα" και "ναι" στο Μάαστριχτ.

Δεν μπορώ να πω ότι έχουν αλλάξει ριζικά αυτές οι καταστάσεις για να μπορούμε να πούμε για ένα ευρύτερο μέτωπο. Π.χ. το ΠΑΣΟΚ θέλει το δημοψήφισμα για τη συνενοχή, για να του δώσει μια επισημότητα. Ο Συνασπισμός λέει όχι στο "ευρωσύνταγμα", ζητάει ένα άλλο, πράγμα που είναι ουτοπικό και αποπροσανατολιστικό. Παρ' όλα αυτά θα επιδιώξουμε να γίνει δημοψήφισμα. Αν θέλετε εμείς αξιοποιούμε και το γεγονός ότι κι άλλοι ζητάνε το δημοψήφισμα, αλλά δεν μπορούμε να μείνουμε εκεί, ο κόσμος πρέπει να καταλάβει τι λέει το "ευρωσύνταγμα" και γιατί πρέπει να το καταψηφίσει.

Τέλος, νομίζω ότι τα πράγματα απ' τη μια μεριά τώρα είναι πιο σύνθετα, γιατί ένα μεγάλο μέρος του λαού καταλαβαίνει ότι το "ευρωσύνταγμα" οπωσδήποτε είναι ένα σκαλοπάτι, φέρνει καινούρια στοιχεία, αλλά απ' την άλλη μεριά καταλαβαίνει ότι είναι απόληξη, είναι κορύφωση μιας ιστορίας που άρχισε με το Μάαστριχτ. Επομένως, στο βάθος καταλαβαίνει ότι χρειάζεται πολύ βαθύτερος και ολοκληρωμένος αγώνας για να αντιμετωπίσει αυτό το ζήτημα, παρά μια τοποθέτηση απλώς νομικού τύπου απέναντι στο "ευρωσύνταγμα".

Και ξέρετε, νομίζω ότι πολλές φορές ένας δισταγμός ευρύτερων λαϊκών μαζών να μπουν στη δράση είναι γιατί καταλαβαίνουν ότι εδώ χρειάζεται μεγάλος αγώνας. Είτε δεν έχουν αποφασίσει είτε δε δίνουν σημασία σε κάποιες μεμονωμένες ευκαιριακές ενέργειες και τουφεκιές. Ο κόσμος δηλαδή θέλει να πειστεί ότι αυτός ο αγώνας κάπου θα τον οδηγήσει.

Αλλά ένας αγώνας γίνεται ποτάμι απ' τα ρυάκια. Λοιπόν, προσπαθούμε αυτά τα ρυάκια να φουντώσουν για να γίνει και το ποτάμι. Δηλαδή πραγματικά πρέπει να καταλάβει ο κόσμος ότι χρειάζονται βαθιές αλλαγές, αλλά στο όνομα του ότι δεν είναι έτοιμος για βαθιές αλλαγές δεν μπορεί να κάθεται και στην μπάντα και να περιμένει αυτές να έρθουν απ' τον ουρανό. Πρέπει έστω να δώσει δύναμη σ' αυτό που σήμερα φαίνεται αδύναμο. Καμιά φορά δηλαδή η αδράνεια του κόσμου είναι και προϊόν συνειδητοποίησης ότι τα πράγματα δε λύνονται με μια τουφεκιά».

Τέλος, κληθείσα να σχολιάσει την επιστολή του Μίκη Θεοδωράκη προς τον Ζακ Λαγκ, με την οποία αποσύρει την υπογραφή του για το «ευρωσύνταγμα» και μάλιστα χρησιμοποιεί και σκληρή γλώσσα κατά της Κομισιόν, η Αλ. Παπαρήγα δήλωσε:

«Να σας πω, εγώ απόρησα γιατί το υπέγραψε το "ναι" στο "ευρωσύνταγμα". Αλλά εντάξει, είναι μια καλή ευκαιρία τώρα με το βασικό μέτοχο να φύγει η υπογραφή του απ' αυτό το κείμενο. Το "ευρωσύνταγμα" σε πολλούς έχει προβληθεί ως εξής: Είναι έτσι, αλλά έχει και τη Χάρτα των Δικαιωμάτων. Νάτο! Αυτή είναι η Χάρτα. Σαν σκονάκι στα σχολεία... Είναι συμβολικό».