Δε χτυπάμε καμπάνες, όχι

Δε χτυπάμε καμπάνες

Αυτός που πέρασε δεν είναι ένα τραγούδι που τελείωσε

Αυτός που αγωνίστηκε σαν ένα τεράστιο φως

Κι έπεσε σαν ένας ήλιος με κασκέτο

Αυτός που πέρασε δεν είναι ένα τραγούδι που τελείωσε

(από το Πένθιμο Εμβατήριο του Ναζίμ Χικμέτ)

Γιατί να μην έχεις περισσότερες ζωές, για να προσφέρεις στο ΚΚΕ;

Είναι δικά σου λόγια, μοναδικά. Εσύ το είπες το 1998 όταν η ΚΕ σού προσέφερε μια αναμνηστική τιμητική πλακέτα. Τότε στο πρόσωπό σου τιμήσαμε ζωντανούς και νεκρούς αγωνιστές. Σε τιμήσαμε σαν ένα μέρος της ζωντανής και γραπτής ιστορίας του τόπου μας.

Ετσι είναι, σύντροφε, όπως το είπες.

Μια είναι η ζωή του καθένα, της καθεμιάς. Εχει μεγάλη σημασία, πώς τη ζεις, για ποιο σκοπό, τι την κάνεις αυτή τη ζωή, είτε σε φτάσει πάνω από τα 90 είτε λίγο πριν, είτε πολύ πιο πριν.

Εσύ, σύντροφε, την είπες την άποψή σου, την κατέδειξες με τη ζωή σου. Σε κατευοδώνουμε σήμερα σαν το παλικάρι που έπεσε με ψηλά το κεφάλι, που δε λύγισες γόνα στους δύσκολους καιρούς.

Ομως, στην ιστορία του κάθε αγωνιστή, του κάθε κομμουνιστή και κομμουνίστριας υπάρχουν ξεχωριστές στιγμές, ανάλογα με τη συγκυρία, ανάλογα με τη φάση και τα καθήκοντα του κινήματος. Πάντα οι πολλοί καθορίζουν τις εξελίξεις, αλλά αυτό σε τίποτε δε μειώνει τον ειδικό και καθοριστικό ρόλο της προσωπικότητας, όταν μάλιστα συμβαίνει να έχει υπεύθυνη θέση, άρα ξεχωριστή υποχρέωση.

Αναφερόμαστε στις κρίσιμες στιγμές της τελευταίας δύσκολης 15ετίας. Για τη στιγμή της μεγάλης καθοριστικής επιλογής.

Ολοζώντανη είναι μπροστά μας η αποφασιστική συμβολή του Χαρίλαου Φλωράκη, το 1990, στην Ευρεία Ολομέλεια της ΚΕ, στο 13ο Συνέδριο το 1991. Στην υπεράσπιση της προσφοράς του σοσιαλιστικού συστήματος. Η θαρραλέα στάση του να λοιδορήσει τα βουνά του ψέματος που έπεφταν στο σοσιαλισμό και την ιδεολογία του. Η στέρεα πεποίθησή του ότι ο κόσμος θα αλλάξει, ο σοσιαλισμός θα νικήσει, τότε σε εξαιρετικά δύσκολες και σκοτεινές στιγμές.

Δεν είναι πάντα εύκολο, να πηγαίνεις κόντρα στο ρεύμα. Δεν είναι πάντα εύκολο να στέκεσαι όρθιος όταν άλλοι πέφτουν. Και ακόμα περισσότερο, να ανοίγεις νέους δρόμους.

Τον τίτλο του λαϊκού ηγέτη, του ιστορικού ηγέτη, τον κατέκτησες σε όλα τα πεδία του αγώνα, σαν συνδικαλιστής, πολεμιστής της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού, σαν φυλακισμένος και εξόριστος, σαν επαναστάτης σε δύσκολες στιγμές.

Μια ακόμα ξεχωριστή ματιά, επιθυμούμε αυτή τη στιγμή, να ρίξουμε στη μακρόχρονη ενθουσιώδη ζωή σου.

Ο σ. Χαρίλαος πολύ νέος, με εμβρυώδη πολιτική συνείδηση, μπήκε στον αγώνα, μαθητής ακόμα. Και από τότε δόθηκε και αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά. Ψυχή τε και σώματι. Ο Χαρίλαος δέχτηκε να γίνει, αυτό που στη δική μας κομματική φιλολογία, αποκαλείται «επαγγελματίας» επαναστάτης. Ορος που δεν έχει καμία σχέση με την πολιτική καριέρα και το επάγγελμα, με την αποκατάσταση και το προσωπικό βόλεμα, με την καρέκλα.

Οσοι υποστηρίζουν ότι η ολοκληρωτική απορρόφηση από την κομματική δουλιά, τη θεωρητική και πρακτική δράση, την οργανωτική καθημερινή δραστηριότητα, σε κάνουν απόκοσμο, ψυχρό, αποσπασμένο από το λαό και τα γεγονότα, διαψεύδονται. Τους διαψεύδει πανηγυρικά το αντιπροσωπευτικό και όχι μοναδικό παράδειγμα της προσωπικότητας του Χαρίλαου Φλωράκη. Η απόλυτη απορρόφησή του στην κομματική δουλιά, δηλαδή στη μεγάλη λαϊκή υπόθεση, η αφοσίωσή του στα επαναστατικά ιδανικά, η πολύχρονη φυλάκισή του, δεν του στένεψαν την προσωπικότητα και τους ορίζοντες. Του καλλιέργησαν ακόμα περισσότερο τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, την εντιμότητα και λαϊκότητά του, την αυθεντικότητά του. Την ικανότητά του να συνδέεται με το λαό, να καταλαβαίνει τον απλό άνθρωπο. Να είναι ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας.

Το πρακτικό σχολείο του αγώνα ήταν το λίπασμα, ήταν το πεδίο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε και ολοκληρώθηκε η προσωπικότητα του Χαρίλαου Φλωράκη.

Αναζητούσε πάντα τον τρόπο να γίνει το Κόμμα αποτελεσματικό, ικανό να παρακολουθεί τις εξελίξεις, να μην επαναλαμβάνεται, όταν οι περιστάσεις έφερναν νέα στοιχεία στην επιφάνεια. Απεχθανόταν τη στατικότητα.

Οταν έλεγε ΚΚΕ, εννοούσε την ευθύνη και το χρέος των κομμουνιστών, απέναντι στο λαό. Στη μάχη για την κοινωνική λαϊκή ευημερία. Την εδαφική ακεραιότητα της χώρας. Την ευθύνη των κομμουνιστών να είναι στην πρώτη γραμμή του αγώνα, όταν ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος χτυπά στη γειτονιά μας, αλλά και στην πιο απόμερη μεριά της γης. Μισούσε το σοβινισμό, το ρατσισμό, τον εθνικισμό.

Οταν έλεγε ΚΚΕ, εννοούσε την ευθύνη για την ανάπτυξη του διεθνισμού της εργατικής τάξης, των λαών γενικότερα. Το μόνιμο χρέος για τη λαϊκή συσπείρωση και ενότητα. Το χρέος απέναντι στην υπόθεση του σοσιαλισμού, της κομμουνιστικής κοινωνίας.

Οσο συνειδητοποιούσε ότι ο χρόνος βαραίνει στους ώμους του, τότε θύμωνε, στενοχωριόταν. Δεν ήθελε κανένα φυσικό εμπόδιο στην προσφορά του. Δεν είχε μάθει να υποχωρεί στα εμπόδια. Ηταν ρεαλιστής, γνώριζε ότι και η ζωή του θα είχε κάποιο τέλος. Δεν τον φόβισε ο θάνατος, αλλά, και πολύ σωστά, απεχθανόταν κάθε τι που μετέτρεπε την ιστορία του Κόμματος και κατά συνέπεια και τη δική του την προσωπική, σε μουσείο του παρελθόντος. Δε φοβήθηκε, δε δίσταζε να αναλύει κριτικά την ιστορία του Κινήματος και του Κόμματος. Δεν ένιωθε αναστολές, προκειμένου να μιλήσει ανοιχτά για αδυναμίες, ελλείψεις, λάθη που έγιναν. Εδειξε αντοχή απέναντι στην άδικη κριτική και πολεμική σε βάρος του Κόμματος, σε βάρος του προσώπου του.

Ενα πράγμα δεν άντεχε, τις αντιλήψεις και πρακτικές που υπογράμμιζαν τη ματαιότητα της αντίστασης. Στις οποιεσδήποτε συνθήκες. Μπορούσε ακόμα να ξεχάσει άδικες επιθέσεις και πολεμικές κατά του Κόμματος, μα δεν άντεχε καθόλου τα κελεύσματα της υποταγής στον ισχυρό και τον εκάστοτε νικητή.

Ηθελε πάντα αναμμένη τη λαμπάδα του αγώνα. Ηξερε καλά ότι τα μεγάλα ΝΑΙ και τα μεγάλα ΟΧΙ πληρώνονται ακόμα και με τη ζωή του αγωνιστή, αλλιώς δεν υπάρχει ιστορική δικαίωση και ελπίδα να κοκκινίσει η πλάση, όπως λέει και ο ποιητής.

Πώς να ξεχάσουμε πόσο σπίθιζαν τα μάτια του, όταν συζητούσαμε για τις διεθνείς συναντήσεις Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων. Τις αγωνίες όλων μας για να δυναμώσει στις σημερινές συνθήκες ο προλεταριακός διεθνισμός, ο συντονισμός της δράσης των κομμουνιστικών και εργατικών κομμάτων, οι ευρύτερες διεθνείς αντιιμπεριαλιστικές συμμαχίες.

Πόσο έλαμψαν τα μάτια του, όταν του προτείναμε να τεθεί επικεφαλής της αντιπροσωπείας της ΚΕ, που θα επισκεπτόταν το Βελιγράδι και τις άλλες πόλεις της Γιουγκοσλαβίας στο φόρτε του πολέμου. Εν μέσω ανελέητων βομβαρδισμών.

Σύντροφε, δε θα ξεχάσουμε τις αντιδράσεις σου, τις φωνές σου, όταν σου λέγαμε ότι θέλουμε να προσέξεις, θέλουμε να γυρίσεις σώος πίσω, γιατί ο αγώνας δε σταματά με τίποτε. Πήγαινε αποφασισμένος για όλα. Και όπως μάθαμε μετά το γυρισμό του ήταν απείθαρχος, δε φρόντισε τον εαυτό του ούτε στιγμή. Ηταν αγανακτισμένος για τον άδικο πόλεμο, έτοιμος να δώσει και τη ζωή του ακόμα για τους λαούς της περιοχής. Βγήκε στην επιφάνεια ολόκληρος και ακέραιος ο διεθνισμός του επαναστάτη, το μίσος για τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, η δίψα για την ειρήνη και το δικαίωμα των λαών να αποφασίζουν οι ίδιοι για την τύχη τους.

Είσαι τυχερός.

Κατέκτησες με το σπαθί σου τον τίτλο του λαϊκού ηγέτη, του ιστορικού ηγέτη, και τον κράτησες μέχρι την τελευταία σου πνοή. Τον δικαίωσες. Κανείς δεν μπορεί να σου τον αμφισβητήσει.

Είσαι τυχερός.

Πέρασες μια ζωή δύσκολη, ανέβηκες βουνά, κατέβηκες βουνά, περπάτησες φαράγγια, κοιλάδες, πεδιάδες. Χρόνια στη φυλακή και στην εξορία. Παρά τη θέλησή σου, πέρασες στην προσφυγιά, μακριά από την Ελλάδα, μπήκες όμως, παράνομα, γιατί ήξερες να σέβεσαι τον υπέρτατο νόμο, το δίκαιο του λαού και την εντολή του Κόμματος. Πέρασες πολλές φορές ξυστά από το θάνατο. Και όμως η ψυχολογία σου ήταν σαν να έζησες μια ζωή σε ένα ίσιωμα, χωρίς δυσκολίες, ανηφόρες και κατηφόρες. Σαν να έζησες μια ζωή εύκολη και βολική. Κέρδισες τελικά την ηρεμία του αγωνιστή που νιώθει ότι έκανε το χρέος του.

Είσαι τυχερός.

Γιατί εμείς ξέρουμε ότι μέχρι την τελευταία σου πνοή έμεινες ορθός, στητός, περήφανος κομμουνιστής, αμετανόητος για τη ζωή που επέλεξες, για το όραμα του σοσιαλισμού, της κομμουνιστικής κοινωνίας. Εμείς έχουμε δρόμο ακόμα μπροστά μας για να το αποδείξουμε.

Αισθανόμαστε την ανάγκη και την υποχρέωση, αυτή τη στιγμή, να πούμε ένα μεγάλο ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ σε όλους εκείνους και εκείνες που με τρυφερότητα, φροντίδα και αυταπάρνηση τον φρόντισαν, τον στήριξαν, απάλυναν τον πόνο του. Μέρα νύχτα δίπλα του σε βάρδιες, έκαναν ό,τι μπορούσαν, για να μην αισθάνεται μόνος, να μην αισθάνεται ανήμπορος.

Ευχαριστούμε όλους εκείνους που τον επισκέπτονταν τα βραδάκια, έπιναν μαζί του λίγο κρασί, του πρόσφεραν ευχάριστες στιγμές, με την παρέα τους, με τη συμπαράστασή τους.

Εσύ έφυγες, όμως δε μας επιτρέπεται να πούμε ότι μαζί σου έκλεισε ένα μεγάλο κεφάλαιο στην ιστορία και τη δράση του Κόμματος. Δε θα πούμε γυρνάμε σελίδα.

Οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες, πράγμα που μας το δίδαξες εσύ και η γενιά σου, δε βάζουν ποτέ ούτε άνω ούτε κάτω τελεία στις υποχρεώσεις, στη δράση. Αν γυρίσουμε σελίδα είναι σαν να πιστεύουμε ότι ήταν μάταιη η προσφορά σου.

Αυτά που έκανες, αυτά που είπες, αυτά που σκεπτόσουν, οι αναζητήσεις και οι σκέψεις σου μένουν και θα μένουν για πολλά χρόνια ακόμα στην επικαιρότητα. Θα γράψουμε νέες σελίδες εμείς χωρίς τη φυσική σου παρουσία, όπως θα γράψουν νέες σελίδες οι κομμουνιστές και όλοι οι αγωνιστές και χωρίς εμάς τους σημερινούς.

Να είσαι βέβαιος ότι και αύριο, και μεθαύριο, όταν θα επεξεργαζόμαστε τις αποφάσεις μας, όταν θα συζητάμε τις συγκεκριμένες επιλογές τη συγκεκριμένη στιγμή, θα σε σκεφτόμαστε, θα σκεφτόμαστε αυτά που είπες, θα ανατρέχουμε στην πείρα σου, και τη δική σου, γιατί είσαι μέρος της συλλογικής πείρας και δράσης του Κόμματος.

Σύντροφε, εσύ φεύγεις οριστικά και αμετάκλητα ως φυσική παρουσία ανάμεσά μας. Και εμείς προχωράμε μπροστά κι ας μας θεωρούν ορισμένοι αιθεροβάμονες. Περήφανοι για το ΚΚΕ, ασυμβίβαστοι στους σκοπούς του, αδιάλλακτοι στις αρχές του.

«Με χίλια ονόματα μια χάρη,

ακρίτας είτ' αρματολός,

αντάρτης, κλέφτης, παλικάρι,

πάντα είναι ο ίδιος ο λαός»

Η ΚΕ σε αποχαιρετά, όλο το Κόμμα. Δε σε αποχαιρετούμε χτυπώντας τις καμπάνες όπως γίνεται συνήθως.

Γιατί εσύ που πέρασες δεν είσαι ένα τραγούδι που τελείωσε.