Βρόντηξαν οι τελευταίες ομοβροντίες και μετά από χρόνια η Ευρώπη απέκτησε ένα σπουδαίο δώρο - τη σιωπή. Για πρώτη φορά οι μάνες μπορούν ήσυχα να χαϊδέψουν τα παιδιά τους. Στις κούνιες δε θα ξαπλώνει πια η σκιά του θανάτου. Ανθίζουν τα λουλούδια, μεγαλώνουν οι σπόροι, ξαποσταίνουν οι κάμποι, δεν τους καταπατούν οι ερπύστριες των τανκ. Και στην ασυνήθιστη ησυχία αυτού του πρωινού, χαιρετίζουν με κανονιοβολισμούς τη νίκη εκατομμύρια συγκινημένες καρδιές.

Ο Κόκκινος Στρατός έσωσε την ανθρωπότητα από θανατηφόρο κίνδυνο. Δε θα αμαυρώσω αυτή τη στιγμή με τις εικόνες των φασιστικών ανοσιουργημάτων. Ετσι κι αλλιώς δεν υπάρχει ανάγκη: υπάρχει δυστυχία που είναι μακρύτερη από τη ζωή. Δε θα ξεχάσουμε όσα περάσαμε - και σ' αυτά η εγγύηση της ειρήνης. Φυλάει σκοπιά, προστατεύοντας το μέλλον, ο στρατιώτης του Στάλινγκραντ. Ολα τα είδε, όλα τα θυμάται και ξέρει ότι ήρθε το τέλος του φασισμού.

Σαν αρουραίοι τρύπωναν οι τελευταίοι Γερμανοί φασίστες στους υπόγειους διαδρόμους του Βερολίνου, στις χαραμάδες, στους σωλήνες. Αυτή η εικόνα έχει βαθιά σημασία: οι πανουκλιασμένοι αρουραίοι, κλονισμένοι από τη γιορτή του φωτός, προσπαθούν να συνεχίσουν τη νύχτα. Ξύνονται, τσιρίζουν, απειλούν με το δηλητήριό τους σε διάφορα υπόγεια του Παλιού και Νέου Κόσμου. Αλλά δε θα έχουν σωτηρία: αρκετά νοστάλγησαν οι άνθρωποι το φως, την αλήθεια, τη λογική.

Εμοιαζε να μην υπήρχαν όρια σε αυτή τη νύχτα που σκέπασε τον κόσμο. Αλλά όρια υπήρχαν - η σοβιετική συνείδηση. Ποιος δάμασε τους φασίστες που αποτέφρωσαν βιβλία; Οι τυπογράφοι της Μόσχας και του Λένινγκραντ. Ποιος νίκησε τους δολοφόνους παιδιών; Οι Σιβηριανοί και οι Λευκορώσοι, χτίζοντας παιδικούς σταθμούς. Ποιος γκρέμισε το φασισμό; Ο λαός που κηρύττει την αδελφοσύνη, την ειρηνική δουλιά, την αλληλεγγύη όλων των εργαζομένων.

Οι Γιουγκοσλάβοι, οι Πολωνοί, οι Τσεχοσλοβάκοι ξέρουν ποιος τους ελευθέρωσε: Μπροστά τους είναι οι τάφοι των Σοβιετικών αδερφών. Αλλά και μακριά από τη γη μας, στο Παρίσι, το Οσλο, τις Βρυξέλλες, το Μιλάνο, οι άνθρωποι δοξάζουν τον Κόκκινο Στρατό: Αυτός άλλωστε κατάφερε το πιο τρομαχτικό χτύπημα στους δεσμοφύλακες της Ευρώπης. Μαζί μας πολέμησαν χέρι με χέρι οι γενναίοι σύμμαχοί μας και η πίστη νίκησε τη δολιότητα: η φασιστική Γερμανία παραδόθηκε.

Ανοίγει νέα εποχή: Των ζευγάδων και των χτιστάδων, των γιατρών και των αρχιτεκτόνων, των κηπουρών και των δασκάλων, των βιβλιόφιλων και των ποιητών. Πλυμένη με τα δάκρυα της άνοιξης, πληγωμένη, ξαπλώνει η Ευρώπη. Χρειάζεται πολλή δουλιά, επιμονή, τολμηρή ψυχή και θέληση, για να γιατρευτούν όλα τα τραύματα, ώστε ο εικοστός αιώνας, έχοντας πηδήξει από τη ματοβαμμένη τάφρο που τον έριξαν οι φασίστες, και πάλι να κινήσει για την ευτυχία. Η Τόλμη, το ταλέντο, η φιλοτιμία του λαού μας θα βοηθήσουν τον κόσμο να σταθεί στα πόδια. Εληξε η συσκότιση, όχι μόνο των πόλεων, αλλά και της συνείδησης. Και το πρωί της νίκης με περηφάνια επαναλαμβάνουμε: Ζήτω φως!

Ακούσαμε πολλές φορές τα σπουδαία λόγια: «Αιώνια δόξα στους ήρωες, στους πεσόντες στις μάχες για την ελευθερία και την ανεξαρτησία της Πατρίδας μας!». Κοιτώντας τους πράσινους και ρουμπινί πυραύλους, θυμόμαστε αυτούς, των οποίων η πολύ σύντομη ζωή φώτισε το δρόμο του λαού. Αθάνατοι σκοτωμένοι, όπου κι αν βρίσκονται αυτοί οι τάφοι, στον Καύκασο ή στις Αλπεις, μπροστά τους βγάζει το καπέλο ο περαστικός: τους χρωστά την αναπνοή του. Και πολλά χρονιά αργότερα τα παιδιά θα μιλούν για τα χρόνια του μεγάλου πόνου και της μεγάλης δόξας, όπως για τις πηγές τους: γιατί αυτοί που σκοτώθηκαν, έσωσαν τα εγγόνια και τα δισέγγονα.

Σύντομα θα αγκαλιάσουν οι σύζυγοι τις συζύγους, οι γιοι τις μάνες. Θα πρασινίσουν οι πεδιάδες στο Πονάρ, στο Κορσούν, στο Μιγκ, εκεί που έρευσε το αίμα και έκαιγε η φωτιά. Είναι δύσκολο να βρεθούν λόγια για να μιλήσεις για τέτοια ευτυχία.

Νίκησες Πατρίδα!