Ηταν μια φορά κι έναν καιρό... Ετσι αρχίζουν όλα τα παραμύθια, αλλά αυτό δεν είναι παραμύθι. Είναι, αν όχι η πρώτη, μία από τις πρώτες αναμνήσεις. Μια φορά κι έναν καιρό, ένα κόκκινο σφυροδρέπανο, σε άσπρη λινάτσα απλωμένη σε μια βεράντα, δίπλα σε γιασεμιά και μολόχες. Ενα παιδικό χεράκι καθοδηγούμενο από το έμπειρο χέρι του πατέρα. Δύσκολο να φτιάξω το σφυροδρέπανο, να γράψω "ΚΚΕ". Το χέρι έτρεμε. Ισως γιατί ήμουν μικρή, ίσως γιατί κάποιοι χωριανοί περιφρονητικά κάτι μουρμούρισαν, όταν είδαν τι φτιάχναμε, ίσως γιατί άκουγα ότι πολλοί είχαν πληρώσει ακριβά την πίστη τους σ' αυτά τα τρία γράμματα και φοβόμουν.

Η πρώτη ανάμνηση... και η πρώτη λέξη: "Γιατί;". "Γιατί να είναι κόκκινα το σφυρί και το δρεπάνι;". Αδιανόητο. Το μόνο κόκκινο που σχετιζόταν μαζί τους ήταν το αίμα από τις πληγές που προκαλούσαν στα χέρια. Αλλά κι αυτό με τη σειρά του μου προκαλούσε άλλα "γιατί". Η εικόνα ανθρώπων πνιγμένων στον ιδρώτα, κατάκοπων, να θερίζουν κάτω από έναν ανελέητο ήλιο, δημιουργούσε πολλά και όλο παράπονο "γιατί". Το ίδιο και οι συζητήσεις σε όλα τα σπίτια του χωριού για τα λεφτά που δεν έφταναν, για τη σοδειά που δεν πήγε καλά, για την τράπεζα που τους ξετινάζει, για την εταιρία που έκλεισε και τους εργάτες που απολύθηκαν, για τον παντοπώλη που σταμάτησε την πίστωση... γιατί, γιατί, γιατί;

Τα χρόνια πέρασαν. Η λινάτσα ξέφτισε. Τα χρώματα ξεθώριασαν. Εκείνο το σύμβολο, εκείνα τα τρία γράμματα όμως σαν να χαράχτηκαν στην καρδιά κι εκεί μένουν ως τα σήμερα αναλλοίωτα. Τα χρόνια πέρασαν και τα "γιατί" απαντήθηκαν χωρίς κόπο. Σαν να ήταν η απάντηση πάντα εκεί, μπροστά στα μάτια μου και απλώς φωτιζόταν λίγο λίγο, μέρα με τη μέρα. Η θέση μου ήταν δίπλα σε εκείνους τους ανθρώπους που μοχθούν και ακριβώς απέναντι σε εκείνους τους λίγους που πλουτίζουν από τον ιδρώτα και το αίμα τους. Σε εκείνο το σφυροδρέπανο, στα δύο Κάπα και το ένα Εψιλον δίπλα του, ανακάλυψα τη διέξοδο, τη λύση, την ελπιδοφόρα προοπτική.

Δεν είμαι πια μικρό παιδί. Αλλά κάθε φορά τα κόκκινα σφυροδρέπανα φέρνουν στον νου εικόνες ανθρώπων που υποφέρουν για ένα κομμάτι ψωμί και τα "γιατί;"σφυροκοπούν ξανά το μυαλό μου. Αλλά δεν απογοητεύομαι πια, παίρνω δύναμη από τη γνώση ότι ο ιδρώτας τους ποτίζει το χωράφι που θα καρπίσει μια καλύτερη κοινωνία. Μια κοινωνία που κανέναν δε θα βασανίζουν αυτά τα γεμάτα τρόμο και αγωνία για το μέλλον ερωτήματα. Μια κοινωνία που θα μιλάμε για αδικία και εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, λέγοντας: Ηταν μια φορά κι ένα καιρό...