ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (Του ανταποκριτή μας ΒΗΣ. ΓΚΙΝΙΑ). - Σε νέα φάση εισήλθαν από χτες οι σχέσεις Ευρωπαϊκής Ενωσης - Τουρκία, με σημαντική έκτακτη χρηματοδότηση της Αγκυρας, εξαιτίας του πρόσφατου καταστροφικού σεισμού, "σιωπηλή" άρση των ελληνικών επιφυλάξεων στη συνολική χρηματοδότηση της "ευρωπαϊκής στρατηγικής" προς την Τουρκία, και ομόφωνη προσυμφωνία για αναβάθμιση της Τουρκίας σε υποψήφια για ένταξη χώρα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ελσίνκι, τον προσεχή Δεκέμβρη 1999. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Ισμαήλ Τζεμ παρευρέθηκε σε "γεύμα" με τους 15 ομολόγους του, ευχαρίστησε για τη συμπαράσταση και τα λεφτά, αλλά αρνήθηκε να δεσμευτεί για οτιδήποτε αφορά το Κυπριακό και το Αιγαίο. Από ελληνικής πλευράς, ο ΥΠΕΞ Γ. Παπανδρέου έκανε λόγο για "διαδικασία Ελσίνκι", αλλά απέφυγε τις δηλώσεις σχετικά με το συγκεκριμένο "πλαίσιο", τόσο των σχέσεων Ευρωπαϊκής Ενωσης - Τουρκίας, όσο και των διμερών ελληνο-τουρκικών σχέσεων και το Κυπριακό. Η ελληνική πλευρά εκτιμά ότι η αναβάθμιση των σχέσεων της Αγκυρας με την ΕΕ καθιστά "πιθανή" μια "συνεργασία" και "συμφωνία" ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, η οποία μπορεί να καταλήξει μέχρι και σε "μνημόνιο συνεννόησης" για τα συγκεκριμένα έξι ζητήματα, για τα οποία έχουν ήδη γίνει "δύο γύροι" διαπραγματεύσεων. Ενώ, όμως, ο Γ. Παπανδρέου κάνει λόγο για κάποιες"προϋποθέσεις", ο Ισμ. Τζεμ κατέστησε σαφές ότι η Τουρκία εκλαμβάνει την αναβάθμιση των σχέσεων με την ΕΕ ως "υποχρέωση" των Ευρωπαίων.

Το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ εξέδωσε χτες δύο ανακοινώσεις για τους καταστροφικούς σεισμούς στην Τουρκία και την Ελλάδα. Η Τουρκία έχει να λαμβάνει 190 εκατ. ΕΥΡΩ σε κονδύλια, εκ των οποίων 45 εκατ. ΕΥΡΩ από τα αποθέματα τον κοινοτικού προϋπολογισμού του 1999 και 145 εκατ. ΕΥΡΩ από τα λεφτά της "ευρωπαϊκής στρατηγικής προς την Τουρκία", τα οποία είχε μπλοκάρει η Ελλάδα μετά τα Ιμια και τώρα δέχεται να δοθούν εντός του φθινοπώρου χωρίς ανταλλάγματα. Η Τουρκία έχει να λαμβάνει επίσης 600εκατ. ΕΥΡΩ σε δάνεια από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αντίθετα, η ανακοίνωση για το σεισμό της Αθήνας δεν περιέχει καμιά δέσμευση για λεφτά και πολύ περισσότερο για έκτακτη βοήθεια προς τους πληγέντες. Ολόκληρη η σχετική ανακοίνωση του Συμβουλίου έχει ως εξής:

"Το Συμβούλιο εκφράζει τη λύπη του για το σεισμό της περασμένης βδομάδας στην Ελλάδα και τη βαθιά συμπάθεια στην κυβέρνηση και τον ελληνικό λαό για τις βαριές απώλειες, που προκλήθηκαν από τη φυσική καταστροφή. Με πνεύμα αλληλεγγύης, το Συμβούλιο σημειώνει με ικανοποίηση ότι η Κομισιόν ξεκίνησε, ήδη, συζητήσεις με τις ελληνικές αρχές, προκειμένου να εξευρεθούν τρόποι για να αμβλυνθούν οι συνέπειες του σεισμού".

Ο Ισμ. Τζεμ ευχαρίστησε και έφυγε. Ο Γ. Παπανδρέου δήλωσε ότι "η κυβέρνησηδε ζήτησε έκτακτη βοήθεια" από τις Βρυξέλλες, αλλά "συμφωνία σε μια λογική μεταφοράς πόρων" από τα ήδη εγκεκριμένα και μη απορροφημένα, εναπομείναντα κονδύλια του "δεύτερου Πακέτου Ντελόρ". Ο Γ. Παπανδρέου δήλωσε ότι δεν είναι αυτός "ο χειριστής αυτών των θεμάτων που απαιτούν γραφειοκρατικές διαδικασίες και δεν υλοποιούνται άμεσα" και παρέπεμψε το όλο ζήτημα (...) στον ΥΠΕΘΟ Γ. Παπαντωνίου. Η ΕΕ δεν έχει ταμείο για πληγέντες από τους σεισμούς. Οποιαδήποτε βοήθεια προς τους σεισμόπληκτους ανήκει στηναρμοδιότητα της κυβέρνησης.

Η επίσημη επανεμφάνιση του Τούρκου ΥΠΕΞ Ισμ. Τζεμ στις Βρυξέλλες μετά από τρία χρόνια ήταν ταυτόχρονα καρποφόρα και εντυπωσιακή. Οχι μόνο κατάφερε να δεσμεύσει την ΕΕ για συγκεκριμένα λεφτά "ανασυγκρότησης" από τους σεισμούς, όχι μόνο επέβαλε στην ελληνική πλευρά τη "σιωπηλή", χωρίς ανταλλάγματα, άρση των επιφυλάξεων στην κοινοτική χρηματοδότηση της Αγκυρας- που είχαν τεθεί μετά τα Ιμια - αλλά, όπως αναφέρεται στην ομόφωνη ανακοίνωση του Συμβουλίου, συζήτησε με τους 15 ομολόγους του της ΕΕ "το σύνολο των σχέσεων Ευρωπαϊκής Ενωσης - Τουρκίας". Η προεδρεύουσα του Συμβουλίου Φιλανδή ΥΠΕΞ Τ. Χάλονεν και ο Ισμ. Τζεμ, στην κοινή διεθνή συνέντευξη Τύπου που επακολούθησε, έκαναν λόγο για "συζήτηση εξ απορρήτων". Οπως δήλωσε η Τ. Χάλονεν, "δεν είναι εδώ ο χώρος για ανάληψη συγκεκριμένων αποφάσεων". Ολα όμως δείχνουν ότι στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ελσίνκι, τον προσεχή Δεκέμβρη, η πολιτική και οικονομική αναβάθμιση της Τουρκίας θα είναι γεγονός και η Αγκυρα θα μπει σε τροχιά ένταξης στην ΕΕ. Ο Ισμ. Τζεμ έκανε λόγο για "θετικό κλίμα" και για "προσέγγιση συνεργασίας", αλλά κατέστησε σαφές ότι "δεν αναλαμβάνουμε δεσμεύσεις, παρά μόνο έναντι του λαού μας", και απέφυγε οποιαδήποτε αναφορά στο Κυπριακό και το Αιγαίο.

Ο Ισμ. Τζεμ θα "υποδεχτεί" τους "15", στις 18/19 Νοέμβρη στην Κωνσταντινούπολη. Η ελληνική πλευρά φαίνεται να αποδέχεται την τουρκική αναβάθμιση, προσπαθώντας μόνο να επιμηκύνει τους προενταξιακούς χρόνους από την τυπική υποψηφιότητα μέχρι την πλήρη ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ. Οποιαδήποτε εξέλιξη σε Κυπριακό και Αιγαίο τελεί υπό αμερικανική εποπτεία.Η Αγκυρα θα αναβαθμίσει τις σχέσεις της με την ΕΕ χωρίς κόστος προς την Αθήνα.