Σε διεκπεραιωτή κρατικών αρμοδιοτήτων και αντιλαϊκών πολιτικών επιλογών, μετατρέπει η κυβέρνηση την Τοπική Αυτοδιοίκηση (ΤΑ), με σχέδια νόμου και ρυθμίσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας την προηγούμενη βδομάδα. Στην κατεύθυνση αυτή, επιχειρείται η συγκεντροποίηση της τοπικής εξουσίας και η δημιουργία των προϋποθέσεων εκείνων που θα επιβάλουν στους δήμους να λειτουργήσουν ως επιχειρήσεις, ώστε να μην επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό. Τους κεντρικούς σχεδιασμούς συμπληρώνουν οι ρυθμίσεις για την προώθηση της δήθεν συμμετοχής των δημοτών σε προγράμματα των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), με στόχο τελικά την αποδοχή από αυτούς αποφάσεων σε βάρος τους.

Με γοργά βήματα, η κυβέρνηση επιδιώκει να ξεμπλέξει από τις όποιες διεξόδους είχαν οι δήμοι να χαράξουν μια αυτόνομη πολιτική σε συγκεκριμένα ζητήματα, και να υποτάξει τη δράση τους στην εξυπηρέτηση των νεοφιλελεύθερων επιλογών της. Η αρχή είχε γίνει με τον «Καποδίστρια» που συνένωσε τους δήμους και τις κοινότητες, με στόχο - όπως απροκάλυπτα και έγγραφα δηλωνόταν από την κυβέρνηση - την υποταγή της δημοκρατικής αντιπροσώπευσης στην αποτελεσματικότητα. «Η αμεσότητα της πολιτικής συμμετοχής που χαρακτήριζε τη δημοκρατική αντιπροσώπευση σε μικρές κοινότητες υποθηκεύεται στο βωμό της αποτελεσματικής διοίκησης», σημειώνεται χαρακτηριστικά στον «Καποδίστρια».

Σήμερα, η κυβέρνηση «έρχεται» να ξεμπερδέψει και με τις όποιες διαφορετικές φωνές εκφράζονται ή μπορεί να πηγάζουν μέσα από την ΤΑ, ώστε να διασφαλίσει ότι ο θεσμός θα λειτουργεί σε όφελος των δικών της σχεδίων και όχι των δημοτών που υποτίθεται ότι πρέπει να εξυπηρετεί. Στην κατεύθυνση αυτή, λοιπόν, προωθείται η κατάργηση των Τοπικών Συμβουλίων σε Δημοτικά Διαμερίσματα (δήμοι ή κοινότητες που συνενώθηκαν σε έναν ΟΤΑ) με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και περιορίζεται ο αριθμός των μελών τους σε ΟΤΑ με παραπάνω δημότες. Με τον τρόπο αυτό, ολόκληρα χωριά μένουν χωρίς εκπροσώπηση στους δήμους που εντάσσονται, αφού ο πρόεδρος των καταργούμενων τοπικών συμβουλίων ή τα μέλη των υφιστάμενων, δε θα έχουν δικαίωμα ψήφου στις αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου.

Με τον ίδιο παραπάνω στόχο, προωθείται και η υποχρεωτική διαδημοτική συνεργασία δήμων και κοινοτήτων σε έναν Σύνδεσμο ή «Συμπολιτεία», ο οποίος λαμβάνει αποφάσεις για το σύνολο των ΟΤΑ που τον αποτελούν. Ο νομοθέτης δίνει τη δυνατότητα σε έναν Σύνδεσμο να εντάξει κάποιον άλλον δήμο υποχρεωτικά στους κόλπους τους - χωρίς δηλαδή αυτός να το θέλει - με αποτελέσματα, ανάμεσα σε άλλα, οι δημότες άλλους να ψηφίζουν και άλλοι να αποφασίζουν για όσα τους αφορούν. Αν συνυπολογίσει κανείς πως τα ίδια τα Δημοτικά Συμβούλια εκλέγονται με το πλειοψηφικό καλπονοθευτικό σύστημα (δηλαδή κλέβονται ψήφοι από τις μικρότερες παρατάξεις για να συγκροτηθεί η ισχυρή πλειοψηφία των 2/3 του Σώματος), τότε οι νέες ρυθμίσεις δίνουν τη χαριστική βολή στην όποια αντιπροσωπευτικότητα.

Η κυβέρνηση, όμως, δε μένει εκεί, αλλά αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο αλλαγής των διοικητικών ορίων των δήμων και των νομαρχιών, εφόσον το αποφασίσουν τα συμβούλιά τους, κάτι που αφήνει πολλά περιθώρια για εκλογομαγειρέματα. Στις προθέσεις της κυβέρνησης διαφαίνεται ακόμη - έστω και μακροπρόθεσμα, πάντως όχι πριν τις επικείμενες δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές - η επέκταση των νομαρχιών, στα όρια πιθανότατα των σημερινών Περιφερειών, ή και η κατάργησή τους (άποψη που έχει ένθερμους υποστηρικτές στο εσωτερικό της ΚΕΔΚΕ, με το σκεπτικό ότι η χώρα μας δεν αντέχει τόσα πολλά επίπεδα διοίκησης, καθώς και το ότι οι όποιες αποφάσεις, σε επίπεδο Βρυξελλών, λαμβάνονται με τις Περιφέρειες).

Πάντως, οι όποιες διοικητικές αλλαγές - και όσο το κίνημα της Αυτοδιοίκησης δεν προβάλλει αντιστάσεις - αναμένεται να ενισχύσουν το στόχο της κυβέρνησης, να λειτουργήσουν οι δήμοι σαν επιχειρήσεις. Η κεντρική διοίκηση προσανατολίζεται στη συρρίκνωση έως κατάργηση των πόρων που εισπράττουν οι ΟΤΑ από τον κρατικό προϋπολογισμό, ακόμα και για τις κρατικές αρμοδιότητες που τους μεταφέρονται υποχρεωτικά. Θυμίζουμε τις διαμαρτυρίες δήμων ότι τα κονδύλια που υποσχέθηκε η κυβέρνηση για τη λειτουργία των παιδικών σταθμών και γυμναστηρίων - τα οποία μεταφέρθηκαν υποχρεωτικά στους ΟΤΑ - δεν έχουν ακόμα φτάσει στα ταμεία τους. Η «λύση» που προτείνεται από την κυβέρνηση και υποστηρίζεται ένθερμα από κύκλους της ΚΕΔΚΕ, είναι η λειτουργία των δήμων με τοπική φορολογία, με συνεχή αύξηση των ίδιων πόρων τους, το οποίο μεταφράζεται σε αφαίμαξη των δημοτών. Μάλιστα, θεσπίζονται και δείκτες αποτελεσματικότητας και οικονομικότητας, ώστε να τιμωρούνται οι δήμοι εκείνοι που επιλέγουν μια διαφορετική πολιτική από την προτεινόμενη, δηλαδή όσοι επιμένουν να δαπανούν για κοινωνικές υπηρεσίες και λαϊκές ανάγκες.

Οι κατευθύνσεις αυτές αποτυπώνονται σε δύο νομοσχέδια. Το πρώτο, με τίτλο: «Ελληνικός Χάρτης Τοπικής Αυτοδιοίκησης», έχει απασχολήσει ήδη την ΚΕΔΚΕ και θα αποτελέσει το κύριο θέμα του συνεδρίου της, στα τέλη Νοέμβρη, στη Θεσσαλονίκη. Το άλλο, που αφορά τις «Συμπολιτείες των Δήμων και Κοινοτήτων» κατατέθηκε ήδη στη Βουλή και αναμένεται να συζητηθεί το Σεπτέμβρη, μετά την ψήφιση του οποίου θα λειτουργήσει και η νέα Δημοτική Αστυνομία. Στις προωθούμενες ρυθμίσεις είναι και η «Δημοτική Αποκέντρωση», όπου αποτυπώνεται η βούληση του υπουργείου Εσωτερικών για κατάργηση των τοπικών συμβουλίων.