Το βασικό ζήτημα του τρίτου τεύχους είναι η ανασύνταξη του Συνδικαλιστικού Κινήματος (ΣΚ), το οποίο, φυσικά, δεν είναι στενά ζήτημα του ίδιου του ΣΚ. Αφορά, πάνω απ' όλα, το πώς αναπτύσσεται στο σύνολό της η εργατική πολιτική του Κόμματος, τον αυτοτελή ρόλο του Κόμματος ως πρωτοπορίας της εργατικής τάξης, το ρόλο της ίδιας της εργατικής τάξης, τη συνειδητοποίησή της για δικό της λογαριασμό, για την κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας, τη στάση της απέναντι στην αστική τάξη, απέναντι στα άλλα κοινωνικά στρώματα και τα άλλα κινήματα, τις συμμαχίες της, την ανάπτυξη της πάλης της, τις μορφές πάλης.

Το πρόβλημα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε με την ανασύνταξη του ΣΚ, πέραν των άλλων παραγόντων, που δεν τους υποτιμάει κανείς (ποιος μπορεί να υποτιμήσει την απογοήτευση των εργαζομένων από τις ανατροπές...) δεν είναι πρωταρχικά οι «συγχύσεις» που επικρατούν στις δυνάμεις μας. Είναι σαφώς και αυτές, αλλά ως ένα παράγωγο φαινόμενο. Είναι το εάν οι δικές μας επεξεργασίες οδηγούν αναπότρεπτα στην ανάπτυξη λαθεμένων αντιλήψεων και στάσεων, και σε τελική ανάλυση, εάν και αυτές «συμμετέχουν» - και με ποιον τρόπο - σε μια τέτοια εξέλιξη και κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει το ΣΚ.

Πρέπει να ξεκινήσουμε μ' αυτόν τον τρόπο την αντιμετώπιση της ανασύνταξης του ΣΚ, γιατί και πάλι θα ελλοχεύει ο κίνδυνος της αποτυχίας, να καταντήσει η ανασύνταξη να γίνει ένα χρόνιο πρόβλημα, να είναι το ΣΚ τόσο ευάλωτο, που να μην αντέξει τα χτυπήματα της αστικής τάξης, να πισωγυρίσει σε ακόμη χειρότερη κατάσταση ή και να το ενσωματώσει πλήρως. Και σαν συνέχεια αυτού του κινδύνου να είμαστε σίγουροι ότι θα υπάρξει και ο κίνδυνος για το ίδιο το Κόμμα μας.

Ο πρώτος παράγοντας που θα πρέπει να εξετάσουμε είναι το πώς ένα κόμμα, που επαγγέλλεται το σοσιαλισμό, συνδέει την πάλη του για το σοσιαλισμό με τα άμεσα προβλήματα των εργαζομένων. Σ' αυτό το σημείο υπάρχει αξιοσημείωτο πρόβλημα. Πρέπει, νομίζω, κάποια στιγμή να καταλάβουμε ότι ο σοσιαλισμός δεν έρχεται με τη γενική ζύμωση για το σοσιαλισμό. Το να επαναλαμβάνουμε σταθερά την ανάγκη ανατροπής του καπιταλισμού και της λαϊκής εξουσίας δεν λύνουμε το ζήτημα της έλευσης του σοσιαλισμού.

Δεν ισχυρίζομαι ότι δεν πρέπει να γίνεται. Πρέπει να γίνεται αναφορά στην προοπτική του σοσιαλισμού. Αλλά έχουμε μια ιστορική εμπειρία. Ολες οι τροτσκιστικές ομάδες ή κόμματα κάνουν ζύμωση, ως άμεσο ζήτημα, με το σοσιαλισμό. Δηλαδή με τον στρατηγικό στόχο. Ποτέ δεν πέτυχαν να παίξουν κάποιο ουσιαστικό πολιτικό ρόλο στο Εργατικό Κίνημα (ΕΚ), ακριβώς γιατί δεν κατάλαβαν ποτέ την έννοια της αμεσότητας του σοσιαλισμού, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της συνείδησης της εργατικής τάξης και της δράσης της.

Ακριβώς αυτό το γεγονός άσκησε πίεση πάνω στην ίδια τους την πολιτική στο ΕΚ. Αφού απέτυχαν, στη συνέχεια, παραδόθηκαν στο ρεφορμισμό. Αυτό, δηλαδή, που ήθελαν να αποφύγουν.

Θα πρέπει να δεχθούμε ότι στον πολιτικό μας λόγο υπήρχε και υπάρχει μια συγκεκριμένη τάση να δουλεύουμε με το «γενικό», σαν να περιοριζόμαστε στη ζύμωση. Το γεγονός αυτό είχε την αντανάκλασή του και στο ΣΚ. Είχε την επίδρασή του στη συσπείρωση των εργαζομένων. Και τουλάχιστον για ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα βαδίζαμε μ' αυτόν τον τρόπο στο ΣΚ, απόδειξη οι παλαιότερες ανακοινώσεις του ΠΑΜΕ.

Ενας δεύτερος παράγοντας που επιδρά αποφασιστικά στην ανάπτυξη του ΣΚ και κατοχυρώνει το ρόλο του, το ωριμάζει, συσπειρώνει τους εργαζόμενους σε βασικές πλευρές της ανάπτυξης της εργατικής πάλης είναι ο προγραμματικός λόγος του Κόμματος. Και πιο συγκεκριμένα το πώς χειρίζεται στρατηγικής σημασίας ζητήματα.

Ορισμένα συγκεκριμένα παραδείγματα. Πρόσφατα συζητήθηκε στη Βουλή νομοσχέδιο που αφορούσε την εταιρεία «Ελληνικός Χρυσός». Δεν απαιτήθηκε η άμεση κρατικοποίηση της εταιρείας, προφανώς στη βάση της θέσης για την «κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής με λαϊκή εξουσία». Και πάλι το «γενικό».

Από την άλλη μεριά, όταν οι μέχρι τώρα κυβερνήσεις αποφάσιζαν να ιδιωτικοποιήσουν κρατικές επιχειρήσεις, όπως η ΔΕΗ, η ΛΑΡΚΟ, τα ναυπηγεία, το Κόμμα μας ήταν αντίθετο.

Το δεύτερο παράδειγμα είναι ιδιαίτερα πολύ επίκαιρο. Αφορά στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας (ΔΣΥ). Η τοποθέτηση που έχει κάνει το Κόμμα μας «φτάνει» μέχρι την επίταξη του Ιδιωτικού Τομέα Υγείας (ΙΤΥ), που θα εφαρμοστεί για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, μέχρι να ξεπεράσει η χώρα μας τους κινδύνους, που καραδοκούν από την επιδημία. Μόλις ξεπεραστούν αυτοί οι κίνδυνοι, ο ΙΤΥ θα επιστρέψει στην πρότερη (και λαμπρή) κατάσταση της κερδοσκοπίας.

Από μόνες τους αυτές οι τοποθετήσεις δεν προκαλούν συγχύσεις στις δυνάμεις μας; Από μόνες τους δεν παρεμβάλλουν εμπόδια στο χειρισμό τους στο ΣΚ, δεν προκαλούν συγχύσεις στους εργαζόμενους, δεν καλλιεργούν απορίες για το τι πρέπει να γίνει με τέτοιου είδους τομείς στρατηγικής σημασίας, όπως είναι το ΔΣΥ και ο ορυκτός πλούτος ή τα ναυπηγεία;

Ειδικά το παράδειγμα με το ΔΣΥ είναι πολύ αποκαλυπτικό. Σε μια περίοδο, όπως αυτή της πανδημίας, που καταδείχτηκε σε όλο τον λαό, πως εάν δεν υπήρχε το ΔΣΥ, έστω στην κατάσταση που το έχουν καταδικάσει όλες οι μέχρι τώρα κυβερνήσεις, δεν θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί η επιδημία και θα θρηνούσαμε πολλές περισσότερες χιλιάδες θύματα, εμείς δεν τολμήσαμε να μιλήσουμε για το άμεσο πέρασμα όλου του συστήματος Υγείας υπό δημόσιο έλεγχο και ιδιοκτησία.

Αυτή η θέση θα γινόταν πλατιά αποδεκτή και θα έφερνε όλο το υγειονομικό προσωπικό μπροστά στο καθήκον προστασίας της υγείας του λαού, που στην πράξη αποδείχτηκε πως μπορεί να γίνει μέσα από ένα κρατικό σύστημα Υγείας. Υπάρχει αμφιβολία ότι θα δινόταν μεγάλη ώθηση και στο ΣΚ των υγειονομικών και σ' όλο το ΣΚ; Η πείρα από τη ΛΑΡΚΟ δεν μας διδάσκει; Υπάρχει αμφιβολία για τη συσπείρωση των εργαζομένων στη ΛΑΡΚΟ και για το ρόλο των δυνάμεών μας εκεί;

Θα πρέπει να δούμε τις ελλείψεις μας στην προγραμματική μας εκφορά, στον πολιτικό μας λόγο γύρω από αυτά τα ζητήματα, για τομείς στρατηγικής σημασίας, γιατί παίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του ΣΚ, στους αγώνες συνολικά του ΕΚ. Εκ των πραγμάτων οι αγώνες αυτοί των εργαζομένων ωριμάζουν την πορεία προς το σοσιαλισμό, δημιουργούν τις συνθήκες σε κάθε επίπεδο ανατροπής του καπιταλισμού.

Ενας τρίτος παράγοντας, και θα σταθώ μόνο σ' αυτούς τους τρεις λόγω χώρου, είναι το πώς αντιμετωπίσαμε από την πλευρά μας τη συγκρότηση του ΣΚ και ιδιαίτερα το ΠΑΜΕ. Ηταν ώριμες οι κινήσεις μας, όταν αποσύραμε δυνάμεις μας από συνδικαλιστικές οργανώσεις δημιουργώντας νέα συνδικάτα; Το ίδιο δεν ισχύει για το ΠΑΜΕ με την αλλαγή στην πράξη του χαρακτήρα του με αποτέλεσμα να έχει καταγραφεί ως μια νέα ΕΣΑΚ, ώστε 22 χρόνια μετά να αναγκαζόμαστε να ξαναθυμίζουμε το χαρακτήρα του ΠΑΜΕ; Δεν σχετίζονται όλα τα παραπάνω με την αντίληψή μας για το ΣΚ και δεν είχαν το δικό τους αντίκτυπο σ' αυτό;

Τέλος μία παρατήρηση: Δεν εξηγούνται οι λόγοι που δεν πραγματοποιήθηκε η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη για τη δουλειά στην εργατική τάξη.