ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ (του ανταποκριτή μας ΒΗΣ. ΓΚΙΝΙΑ).--

Με την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) να πιέζει για συμφωνία στο Κυπριακό «μέχρι τον ερχόμενο Ιούνη» και άρση των ελληνικών επιφυλάξεων για τον ευρωστρατό, την Τουρκία να απαιτεί ευρωπαϊκή νομιμοποίηση της «ιδρυτικής εγγυητικής» ισχύος της επί του συνόλου της Κύπρου και αναγνώριση του «τουρκο-κυπριακού έθνους», επικύρωση της τριμερούς συμφωνίας ΗΠΑ - Βρετανίας - Τουρκίας για τον ευρωστρατό και ευρωπαϊκή «δέσμευση» για έναρξη προενταξιακών διαπραγματεύσεων «μέχρι το τέλος του 2002», και την ελληνική κυβέρνηση να επικαλείται «συνολική αξιολόγηση» του πακέτου Κυπριακό - Ελληνοτουρκικά, σε μια προπαγανδιστική προσπάθεια απόκρυψης των παραχωρήσεων επί του συνόλου των «εθνικών» ζητημάτων, πραγματοποιήθηκε χτες στο Λουξεμβούργο το τακτικό Συμβούλιο Σύνδεσης (ΣΣ) της Τουρκίας με την ΕΕ.

Με τους 15 υπουργούς Εξωτερικών της ΕΕ να έχουν αποφασίσει ομόφωνα την «κοινή θέση» από προχτές, το χτεσινό ΣΣ δεν ήταν παρά ένα βήμα ευρωπαϊκής προβολής του Τούρκου ΥΠΕΞ Ισμαήλ Τζεμ, που ανέλυσε τις τουρκικές θέσεις παρουσία του Γ. Παπανδρέου, ελάχιστων Ευρωπαίων ομολόγων του, του προεδρεύοντος του Συμβουλίου Ισπανού Ζ. Πικέ και του αρμοδίου επιτρόπου Γερμανού Γκ. Φερχόιγκεν.

Το Κυπριακό συζητήθηκε τόσο κατά τη διάρκεια του ΣΣ όσο και στο γεύμα που επακολούθησε. Ο Ισμαήλ Τζεμ επανέλαβε την πάγια τουρκική θέση ότι δεν μπορεί να υπάρξει δυνατότητα ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ χωρίς επίλυση του Κυπριακού. Στα πλαίσια αυτά υπενθύμισε ότι σύμφωνα με τις ιδρυτικές, της Κύπρου, Συνθήκες του 1960 η Τουρκία είναι «εγγυήτρια δύναμη» και κατά συνέπεια απαιτείται ευρωπαϊκή νομιμοποίηση της τουρκικής στρατιωτικής «εγγύησης» επί της Κύπρου, μ' άλλα λόγια μια ευρωπαϊκή, ντε γιούρε, αναγνώριση της εισβολής και κατοχής του 1974. Ο Τούρκος ΥΠΕΞ έκανε λόγο για «αμοιβαία και αποδεκτή λύση για το καλό των δύο εθνών στην Κύπρο», απαιτώντας ευρωπαϊκή αναγνώριση του «τουρκο-κυπριακού έθνους», και επανέλαβε την τουρκική πρόταση περί «κράτους συνεταιρισμού» στην Κύπρο. Δεν απέφυγε δε, να απειλήσει εκ νέου, τονίζοντας ότι «αν δεν υπάρξει λύση, θα δημιουργηθούν εντάσεις», χωρίς να προσδιορίσει επακριβώς αν αυτό αποτελεί προειδοποίηση για το Κυπριακό ή τα Ελληνοτουρκικά. Δεν παρέλειψε, πάντως, να ευχαριστήσει δημόσια τον Γ. Παπανδρέου για τη «συνεισφορά» του στο ΣΣ. Ο Ελληνας ΥΠΕΞ (...) ανταπέδωσε, δηλώνοντας ότι η τουρκική πλευρά επανέλαβε τις γνωστές θέσεις της, αλλά οπωσδήποτε «υπάρχει άλλη προσέγγιση τα τρία τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα όσον αφορά στο Κυπριακό».

Ο Γ. Παπανδρέου έκανε λόγο για «μεγάλη και ανοιχτή συζήτηση» και για μια «κρίσιμη στιγμή» και «ευκαιρία» για το Κυπριακό - εκτίμηση κοινή σε όλους τους συμμετέχοντες. Η ελληνική πλευρά μετέφερε τη βούληση της κυπριακής ηγεσίας για εξεύρεση λύσης, αν και ο Γ. Παπανδρέου δήλωσε ότι «μέσα στην Κύπρο υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις που ενδιαφέρονται πρώτα για την επίλυση του Κυπριακού και μετά για την ένταξη στην ΕΕ». Ο Γ. Παπανδρέου επιβεβαίωσε τις πιέσεις για λύση «μέχρι τον Ιούνη», όπως έχουν δεσμευτεί και οι ηγέτες των διακοινοτικών συνομιλιών, τόνισε ότι η επίλυση πρέπει να είναι συμβατή με τα ψηφίσματα και τις αποφάσεις του ΟΗΕ, καθώς και το «κεκτημένο της ΕΕ» και, χρησιμοποιώντας ένα νεολογισμό, έκανε λόγο για (...) «λειτουργίσιμη λύση».

Η Αθήνα επιβεβαίωσε, και χτες, ότι προσανατολίζεται προς μια «συνολική αξιολόγηση» (Γ. Παπανδρέου) του Κυπριακού και των ελληνο-τουρκικών σχέσεων «στο τέλος του χρόνου». Μ' άλλα λόγια, η ελληνική διπλωματία, εξαναγκασμένη σε εκ νέου διαπραγμάτευση για το σύνολο των εκκρεμών «εθνικών» ζητημάτων, επανέρχεται στην αντιμετώπιση - πακέτο, σε μια λογική «συν - πλην», αφού, όπως δήλωσε ο Γ. Παπανδρέου, «οι εξελίξεις στο Κυπριακό θα επηρεάσουν και τις ελληνο-τουρκικές σχέσεις».

Από πλευράς ΕΕ, η ισπανική προεδρία επανέλαβε, τυπικά, την «κοινή θέση» της Δευτέρας, και ο επίτροπος Γκ. Φερχόιγκεν έκανε λόγο για «εποικοδομητικό διάλογο» και «κοινούς στόχους». Αλλά για την ΕΕ επείγει η άρση των ελληνικών επιφυλάξεων για τον ευρωστρατό. Χτες το πρωί πριν το ΣΣ πραγματοποιήθηκε ξεχωριστή συνάντηση του Γ. Παπανδρέου με τον Ζ. Πικέ και το στρατοκράτη της ΕΕ Χ. Σολάνα για τον ευρωστρατό. Σύμφωνα με τον Ελληνα ΥΠΕΞ «υπάρχουν μεθοδολογικές διαφορές στην προσέγγιση» υπονοώντας έμμεσα πλην σαφώς ότι το ζήτημα δεν πρόκειται να λυθεί σύντομα. Παρ' όλα αυτά σήμερα στην Αθήνα θα βρίσκονται τόσο ο Χ. Σολάνα όσο και ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Τζ. Ρόμπερτσον, οι οποίοι την Πέμπτη συναντώνται και με τον πρωθυπουργό Κ. Σημίτη.