Οι τελευταίες επιτυχίες της Εθνικής ομάδας στο Ευρωπαϊκό Κύπελλο Ποδοσφαίρου στην Πορτογαλία έβγαλαν στους δρόμους χιλιάδες Ελληνες πολίτες. Οι νίκες του αντιπροσωπευτικού μας συγκροτήματος πήραν διαστάσεις εθνικού θριάμβου. Το νικηφόρο ποδόσφαιρο εμφανίζεται σήμερα να ενώνει υπό τη σκέπη του το σύνολο των Ελλήνων. Οι ελληνικές σημαίες αντικαθιστούν τις σημαίες των ομάδων, οι οπαδοί του Ολυμπιακού, του Παναθηναϊκού, της ΑΕΚ ξεχνούν τις διαφορές τους, τα «αντίπαλα» στρατόπεδα ενώνονται, ομονοούν, όλοι ένα σώμα και μια ψυχή, για τον επόμενο θρίαμβο της Εθνικής. Το έθνος παραληρεί.

Ας αφήσουμε τις όμορφες στιγμές του σήμερα και ας μεταφερθούμε λίγα χρόνια πίσω, στα κοσμοϊστορικά γεγονότα των αρχών της δεκαετίας του '90. Διάλυση της σοσιαλιστικής κοινότητας, πλήρης επικράτηση του καπιταλισμού κατά μήκος και κατά πλάτος του πλανήτη. Η οικονομία της «ελεύθερης αγοράς» εμφανίζεται σαν η μοναδική πλέον λύση για την οικονομική και κοινωνική οργάνωση των κοινωνιών. Είναι η εποχή κατά την οποία προβάλλεται το ιδεολόγημα της «παγκοσμιοποίησης», το οποίο εμφανίζει τις εθνικές αγορές να υποτάσσονται στη μοναδική παγκόσμια αγορά. Μια παγκόσμια αγορά, η οποία θα λειτουργεί χωρίς σύνορα και δασμούς, όπου εμπορεύματα, υπηρεσίες, κεφάλαια και εργατικό δυναμικό θα κινούνται χωρίς προσκόμματα. Ιδού το ιδανικό της απόλυτης ελευθερίας. Εντονες συζητήσεις έγιναν επίσης την εποχή εκείνη και για την τύχη του εθνικού κράτους. Διατυπώθηκε τότε η άποψη - η οποία υποστηρίζεται και σήμερα - ότι το εθνικό κράτος σε συνθήκες «παγκοσμιοποίησης» βαθμιαία υποβαθμίζεται, οι λειτουργίες του θα ατονούν, προς όφελος μιας περιφερειακής ή ακόμα και μιας παγκόσμιας διακυβέρνησης. Το όραμα δηλαδή των κομμουνιστών για μια παγκόσμια κοινωνία χωρίς σύνορα και εθνικές αντιπαλότητες, υπόσχονταν να το πραγματοποιήσουν οι κεφαλαιοκράτες με το ιδανικό παγκόσμιο χωριό τους...

Σήμερα γνωρίζουμε ότι η αντιπαλότητα εθνικού - διεθνικού σε κεφαλαιοκρατικές συνθήκες δεν πήρε και ούτε μπορούσε να πάρει τη μορφή που μας παρουσίαζαν οι οπαδοί του παγκόσμιου χωριού. Απεναντίας, οι εθνικοί ανταγωνισμοί, οι οποίοι πυροδοτούνται από την ιμπεριαλιστική επιθετικότητα, έχουν πάρει οξύτατη μορφή. Ακόμα και οι περιφερειακές ενώσεις, όπως είναι σήμερα η Ευρωπαϊκή Ενωση, οι οποίες εμφανίζονται σαν μήτρα του μελλοντικού παγκόσμιου χωριού, δε φαίνονται ικανές να ατονήσουν τις εθνικές αντιπαλότητες, να επιβάλουν ένα «υπερεθνικό συμφέρον» σε βάρος του εθνικού, να υποκαταστήσουν την εθνική συνείδηση με μια παγκόσμια... Η κατάργηση των τελωνειακών συνόρων, η απελευθέρωση της κίνησης των κεφαλαίων, η παγκόσμια «σύνδεση» των χρηματιστηριακών αγορών απλώς βοήθησαν τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες και τα κερδοσκοπικά «χρηματιστηριακά» κεφάλαια να διεισδύουν με μεγαλύτερη ευκολία στις ξένες αγορές. Αλλά η ελευθερία κίνησης του κεφαλαίου παρασάγγας απέχει από το να εμφανίζεται σαν υποταγή του εθνικού στο διεθνικό.

Το εθνικό κράτος, το οποίο εμφανίστηκε ως η μορφή οργάνωσης των καπιταλιστικών κοινωνιών από το 18ο αιώνα, δεν μπορεί να αναιρεθεί σε συνθήκες όπου κυριαρχούν οι καπιταλιστικές παραγωγικές σχέσεις. Το δημιουργικό του ξεπέρασμα απαιτεί πρώτα και κύρια την κατάργηση των κοινωνιών που στηρίζονται στους ταξικούς και εθνικούς ανταγωνισμούς, τίθεται, δηλαδή, ως προϋπόθεση η αντικατάσταση του κεφαλαιοκρατικού συστήματος. Για να ξεπεραστεί το εθνικό κράτος απαιτείται να γίνει το ποιοτικό εκείνο άλμα στην Ιστορία, ώστε η κοινωνική και πολιτική συγκρότηση να στηρίζεται πλέον στην κοινωνική ιδιοκτησία, στην άμιλλα και αλληλεγγύη των λαών.

Εως τότε τα μικρά κεφαλαιοκρατικά έθνη θα συνεχίσουν να είναι «φόρου υποτελή» στα μεγάλα, και η ταξική καταπίεση θα συνεχίσει να πυροδοτεί εκρήξεις, κάθε φορά που το εθνικό συγκρότημα κατάγει περιφανείς νίκες σε βάρος των εθνών-κυρίαρχων της «ελεύθερης αγοράς».