Αντιλαϊκή "λύση" το Εθνικό Απολυτήριο | ΡΕΠΟΡΤΑΖ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Αντιλαϊκή "λύση" το Εθνικό Απολυτήριο

Οταν το 1964 η Ενωση Κέντρου με την εκπαιδευτική της πολιτική καθιέρωσε το λεγόμενο "Ακαδημαϊκό Απολυτήριο", απαντούσε σε μια συγκεκριμένη ανάγκη. Να κλείσει το χρηματιστήριο "Βυζάντιο" της πλατείας Κολωνακίου, όπου απροσχημάτιστα πραγματοποιούνταν η κομματική και οικονομική συναλλαγή για τις εισαγωγικές εξετάσεις και να τις μεταφέρει στο φυσιολογικό τους χώρο, στο σχολείο και το ΥΠΕΠΘ. Και ανεξάρτητα από το πόσο εποικοδομητικό για την εκπαίδευση ήταν το γεγονός, είναι αλήθεια πως το στόχο του τον πέτυχε. Από το 1965 όμως και έπειτα, αποστάτες, χουντικοί, αναβαπτισμένοι δεξιοί, αντιδεξιοί "σοσιαλιστές", Τριτσαίοι και άλλοι επιχείρησαν μεταποιήσεις και προσαρμογές, στρίβοντας τη στρόφιγγα, ώστε να περιορίσουν την εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο, κυρίως από τα παιδιά των λαϊκών στρωμάτων.

Ετσι φτάσαμε μέχρι σήμερα, οπότε ο Γ. Παπανδρέου ο 2ος, θεώρησε δικαίωμά του το Απολυτήριο Λυκείου να το μεταμορφώσει σε "Εθνικό Απολυτήριο". Και ανεξάρτητα από το γεγονός ότι και η ίδια η ονομασία είναι ατυχής (και κάποιος έπρεπε να του το υποδείξει), θεμελιώνει και μια ειδοποιό διαφορά. Ο,τι είναι έξω από αυτό, δεν είναι εθνικό. Και τι δηλαδή είναι εθνικό; Οσα έχουν σήμα κατατεθέν τη λέξη;

Το σύστημα του Ακαδημαϊκού Απολυτήριου (κοινωνικά άδικο) σ' όλη αυτήν την περίοδο λειτουργούσε σε ατομική βάση αντικειμενικά. Οποιος μπορούσε να αποστηθίσει και να αναπαράγει ό,τι γράφανε τα βιβλία και ξεπερνούσε το φράγμα του κλειστού αριθμού, άξιος ο μιστός του, μπορούσε να γραφτεί στο ΑΕΙ που του όριζε η σειρά προτεραιότητας. Τριάντα χρόνια όμως από τότε οι Πανελλήνιες, Γενικές ή όπως αλλιώς ονομάστηκαν εξετάσεις, μας δίνουν τα ίδια πράγματα. Αν οι εξετάσεις είναι καθρέφτης της εκπαίδευσής μας, τότε η εκπαίδευση δεν άλλαξε στο καλύτερο, αλλά πάει στο χειρότερο. Και μας υπόσχεται ο κ. Γ. Παπανδρέου και ο κ. Κ. Σημίτης ότι με το Εθνικό Απολυτήριο θα διορθωθεί τι; Δηλαδή, με το να εξετάζονται σε οκτώ μαθήματα αντί σε τέσσερα, θα έχει εξασφαλιστεί περισσότερο διάβασμα; Πού; Μέσα στο ίδιο το σχολείο, με τις ίδιες συνθήκες, τα ίδια μαθήματα κτλ.; Με το ότι οι εξετάσεις σε πανελλήνια κλίμακα πολλαπλασιάζονται, αρχίζοντας από τη Β Λυκείου; Μα τέλος πάντων κανείς από τους τόσους σοφούς δε σκέφτηκε τις συνέπειες για τη λειτουργία του σχολείου, όταν το μεταβάλλει από διαπαιδαγωγικό ίδρυμα σε εξεταστικό κέντρο; Κανείς δε σκέφτηκε πως θα διπλασιάζεται η γκάμα των φροντιστηριακών μαθημάτων και τα έξοδα των γονέων, για να αναπληρώσουν αυτά που το παιδί τους έπρεπε να μάθει στο σχολείο;

Μήπως το Εθνικό Απολυτήριο θα έχει καμιά υποχρεωτικότητα και προτεραιότητα στην αγορά εργασίας που δεν την είχε το προηγούμενο; Και τα προηγούμενα και το καινούριο είναι απλά πιστοποιητικά σπουδών και δε δημιουργούν καμιά υποχρεωτικότητα και προτεραιότητα για τον εργοδότη. Για τον τελευταίο κριτήριο είναι η φτηνή αμοιβή του εργαζόμενου. Και κανείς έλεγχος.

Κανείς δε θέλει να δει (και αν τη βλέπει δε τη λέει) την αλήθεια. Το δικό μας πρόβλημα, του ελληνικού λαού, δεν είναι οι εξετάσεις. Δεν πάσχουμε από εξετάσεις. Δυστυχώς στην Ελλάδα, όπου βρούμε Ελληνες να συνωθούνται, τους υποχρεώνουμε να υποστούν κάποιες εξετάσεις. Από εκπαίδευση πάσχουμε (και μάλιστα από παλιά) και όχι από αξιολογήσεις. Οταν φροντίσουν και αποκτήσουμε εκπαίδευση, τότε να προβάλουν την αξίωση να αξιολογούν τα παιδιά μας.

Και μια και ο λόγος περί αξιολόγησης, τι είναι πάλι αυτό το "Διεθνές Απολυτήριο" (ΔΑ) που καθιερώνεται και τμήματά του θα λειτουργούν από το 1996-'97 στα ελληνικά λύκεια; Από τις μέχρι τώρα πληροφορίες, το πτυχίο αυτό θα χορηγείται από κάποια ιδιωτική εταιρία, που λειτουργεί στην Ελβετία, τα μαθήματα και οι εξετάσεις θα γίνονται στην αγγλική γλώσσα και ασφαλώς θα πρέπει να θεωρηθεί πως είναι "διεθνών" προδιαγραφών. Αλλά αν ήταν μια πιστοποίηση γνώσεων όπως π. χ το GCE, που εξασφαλίζει προϋποθέσεις για να γίνει κάποιος δεκτός σε ένα Αγγλικό Πανεπιστήμιο, ίσως να μην έλεγε κανείς τίποτε. Ομως εδώ έχουμε να κάνουμε με μια ρύθμιση, που αν δεν είναι ύποπτη, είναι τουλάχιστον ανεξήγητη και περίεργη. Το ελληνικό κράτος θα λειτουργεί σχολικές τάξεις, την εργασία των οποίων θα αξιολογεί μια ιδιωτική εταιρία (και μάλιστα προνομιακά) σε κάποια άλλη χώρα. Σε λίγο θα δείτε και "φροντιστήρια διεθνούς απολυτηρίου"!

Οι επιχειρηματίες ευδοκιμούν σε αυτόν τον τόπο. Και οι μαθητές θα μπορούν να πάρουν ή το Εθνικό Απολυτήριο ή το Διεθνές Απολυτήριο. Οσοι πάρουν το πρώτο, οι ιθαγενείς, δε θα έχουν τα προνόμια που θα έχουν οι κάτοχοι του δεύτερου, και όσοι θα έχουν το δεύτερο, τι περισσότερο θα έχουν από εκείνους που θα διαθέτουν μόνο το πρώτο; Μήπως αυτό το δεύτερο θα είναι εισιτήριο για την είσοδο στην αγορά εργασίας της ΕΕ, ενώ το άλλο θα είναι για επιτόπιο χρήση;

Και έπειτα με ποια κριτήρια θα απονέμονται τα απολυτήρια αυτά; Ποιος καθόρισε αυτά τα προσόντα; Για το ΔΑ δεν ξέρουμε τίποτα. Για το ΕΑ εκείνο που ξέρουμε είναι ότι το γνωστικό αντικείμενο της εκπαίδευσης μένει το ίδιο. Μαθήματα γενικής παιδείας και επιλογής κορμού και δέσμης, δηλαδή και με άλλο όνομα. Και φυσικά συντελεστές της βαθμολογίας (σαν να μην εφαρμόστηκε αυτό και εγκαταλείφτηκε) και μπόλικες εξετάσεις σε πανελλήνια κλίμακα. Πόσο θα συνεχίζεται αυτή η εκσυγχρονιστική αθλιότητα;

Σε όλη αυτή την "κοσμογονία" υπάρχει ένας φανερός και ένας κρυφός σκοπός. Ο φανερός σκοπός, αυτός που περνάει σε όλες τις δηλώσεις των παραγόντων της εκπαίδευσης, είναι η δήθεν αναβάθμιση της εκπαίδευσης, που θα συντελεστεί με τις εξετάσεις και την αξιολόγηση, με τις ταμπέλες των απολυτηρίων και τις ονομασίες των σχολείων, που αντί για αριθμό, θα πάρουν τα ονόματα προσωπικοτήτων, χωρίς εμφανή λόγο, και άλλα φαιδρά παρόμοια. Εκτός και αν δεχτούμε πως με τις ονοματοθεσίες ετοιμάζουν την υστεροφημία στους σπόνσορες μιας ιδιωτικοποιημένης εκπαίδευσης. Ο άλλος όμως, ο κρυφός σκοπός, πάει πολύ πιο μακριά. Από τη μια να κάνει πιο δύσκολη την πρόσβαση στα παιδιά των αδύνατων οικονομικά και κοινωνικά στρωμάτων στην Ανώτατη Εκπαίδευση.

Γιατί η πρόσβαση αυτή θέτει προβλήματα κοινωνικών αλλαγών. Διαμφισβητεί την κυριαρχία της αστικής τάξης. Και από την άλλη η Ανώτατη Εκπαίδευση δημιουργεί στελέχη με υψηλή ειδίκευση και συνεπώς δένει την εκπαίδευση με την επαγγελματική εξέλιξη, πράγματα που και τα δύο δεν αποδέχεται η άρχουσα τάξη, που θέλει φτηνό εργατικό δυναμικό και άτομα που δεν μπορούν να προβάλλουν απαιτήσεις και αντίσταση. Επειτα το θέμα των εξετάσεων και των απολυτηρίων, όσο και αν σχετίζονται με την κοινωνική επιλογή για την εκπαίδευση, είναι το τελευταίο και όχι το κύριο. Αξιολόγηση χωρίς αντικείμενο διδασκαλίας (και αυτό συμβαίνει πραγματικά εδώ) είναι έξω από κάθε λογική. Εκτός αν υπηρετεί άλλους σκοπούς, εξωεκπαιδευτικούς. Τον κρυφό σκοπό της εκπαίδευσης.

Αν είμαστε αντίθετοι με το Εθνικό Απολυτήριο, δεν είναι για κανένα άλλο λόγο, παρά γιατί πάει να δώσει τη λύση του προβλήματος μέσα από το αποτέλεσμα και όχι από την αιτία του κακού. Και τις εξετάσεις θέλουμε και την αξιολόγηση, που δε θα γίνεται όμως καταπιεστικά, όπως σχεδιάζεται, ούτε χωρίς συσχετισμό με την παρεχόμενη εκπαίδευση και προπαντός με εξωεκπαιδευτικούς στόχους και σκοπούς.

Η λύση του προβλήματος απαιτεί να στηθεί μια σωστά προσανατολισμένη και οργανωμένη βασική 12χρονη εκπαίδευση, κοινή, και γι' αυτό δωρεάν για όλα τα παιδιά του ελληνικού λαού, που να παρέχει μαζί με τη γενική παιδεία και την επαγγελματική κατάρτιση. Αυτό σημαίνει ότι θα αλλάξουν τα προγράμματα, τα βιβλία, οι όροι λειτουργίας των σχολείων κτλ. Να εξασφαλίσουμε θέσεις εργασίας για όλους τους νέους και τους εργαζόμενους γενικά, που σημαίνει προγραμματισμό με κοινωνικά κριτήρια και όχι μόνο με κριτήρια συμφέροντος της αστικής τάξης. Το σχολείο δεν είναι απλά και μόνο εκπαιδευτική δραστηριότητα, είναι κοινωνικός θεσμός και δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται με βάση ταξικά συμφέροντα.

Η λύση που δίνεται, χωρίς υπερβολή, θα καταγραφεί ανάμεσα στις πιο αντιλαϊκές, τις αντιδημοκρατικότερες και τις αντιανθρωπιστικές ρυθμίσεις. Γιατί ο ανθρωπισμός δεν είναι φιλανθρωπία, αλλά κοινωνικό αίτημα. Οι παρενέργειες της κακής αυτής λύσης θα φανούν σύντομα. Μόνο που οι πρωτεργάτες και οι αυτουργοί έχουν τη βεβαιότητα ότι θα μετακυλήσουν το πολιτικό μόνο κόστος και αυτό μέσα στο σάλαγο της κοινοβουλευτικής αντιδικίας. Ομως ας είναι σίγουροι πως οι ευθύνες θα καταγραφούν.

Γιώργος Κ. ΜΩΡΑΪΤΗΣ

Μέλος του Τμήματος Παιδείας της ΚΕ του ΚΚΕ