Κάτω από το πρίσμα των νέων συνθηκών που δημιουργήθηκαν στο χώρο της ενημέρωσης, διαμορφώθηκαν από την ΕΣΗΕΑ οι κώδικες δημοσιογραφικής δεοντολογίας, τους οποίους οι δημοσιογράφοι αυτοδεσμεύονται να εφαρμόσουν. Ο κώδικας επαγγελματικής, ηθικής και κοινωνικής ευθύνης, όπως τον αποκαλεί η ΕΣΗΕΑ, έχει στόχο να επαναβεβαιώσει και να διασφαλίσει τον κοινωνικό ρόλο του δημοσιογράφου στις νέες συνθήκες, που διαμορφώνουν ο "γιγαντισμός, το ολιγοπώλιο στο ιδιοκτησιακό καθεστώς, η αυξημένη εμβέλεια και επιρροή των ΜΜΕ και η παγκοσμιοποίηση της επικοινωνίας".

Ο κώδικας που δόθηκε χτες στη δημοσιότητα επιχειρεί να θωρακίσει την ελευθεροτυπία, ενώ μέσα στα εφτά άρθρα του περικλείονται οι θεμελιώδεις αρχές, τις οποίες οι δημοσιογράφοι καλούνται να εφαρμόσουν και να περιφρουρήσουν. Οφείλουν, μεταξύ άλλων, να σέβονται την προσωπικότητα, την αξιοπρέπεια και το απαραβίαστο της ιδιωτικής ζωής, να προστατεύουν τους ανήλικες και τα πρόσωπα με ειδικές ανάγκες, να σέβονται το τεκμήριο της αθωότητας και να μην προεξοφλούν τις δικαστικές αποφάσεις.

Στο άρθρο 3 επισημαίνεται ότι η "ισηγορία και η πολυφωνία, οξυγόνο δημοκρατίας, αναιρούνται σε συνθήκες κρατικού μονοπωλιακού ελέγχου των ΜΜΕ και υπονομεύονται με τη συγκέντρωση της ιδιοκτησίας τους σε γιγαντιαίες κερδοσκοπικές επιχειρήσεις", που αντιμετωπίζουν την κοινή γνώμη σαν "καταναλωτή και προσπαθούν να χειραγωγήσουν το φρόνημα, τις συνήθειες και την εν γένει συμπεριφορά τους". Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ο δημοσιογράφος οφείλει να υπερασπίζεται τη δημοσιογραφική του ανεξαρτησία και να αποκρούει τις "εκδηλώσεις κρατικού αυταρχισμού και τις αυθαιρεσίες των ιδιοκτητών των ΜΜΕ και ιδιαίτερα των ολιγοπωλίων".

Το άρθρο 4 αναφέρεται στα προβλήματα που δημιουργεί η υπερπροσφορά εργασίας, υπογραμμίζοντας ότι επιτείνει τις προϋποθέσεις για την εκδήλωση φαινομένων εκμετάλλευσης, όπως είναι η άμισθη ή συμβολικώς αμειβόμενη εργασία. Ο δημοσιογράφος σε αυτές τις περιπτώσεις οφείλει ν' αποκρούει κάθε απόπειρα περιστολής των εργασιακών δικαιωμάτων του και να στηρίζει τις δραστηριότητες της συνδικαλιστικής του οργάνωσης.

Θεμελιώδες στοιχείο της αξιοπιστίας, του κύρους και της επαγγελματικής αξιοπρέπειας είναι η διαφάνεια στις οικονομικές σχέσεις. Οφείλει, λοιπόν, ο δημοσιογράφος, ανάμεσα σε άλλα, να μην επιδιώκει και να μη δέχεται "αργομισθία ή επ' αμοιβή θέση συναφή με την ειδικότητά του σε δημόσια υπηρεσία ή ιδιωτική επιχείρηση, που θέτει εν αμφιβόλω την επαγγελματική αυτονομία και ανεξαρτησία του".