Η πορεία των διαβουλεύσεων και διαπραγματεύσεων για την αναθεώρηση της Συνθήκης του Μάαστριχτ έφερε τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας μπροστά στα στρατηγικής σημασίας ζητήματα, που θα απασχολήσουν τη Διακυβερνητική Διάσκεψη. Η πραγματικότητα που διαμορφώνεται από την πορεία εφαρμογής της Συνθήκης, αλλά και το ίδιο το περιεχόμενο της αναθεώρησης επιδρούν στη διαμόρφωση της πολιτικής των κομμάτων.

Από τη στιγμή που καθορίστηκε η πρώτη Σύνοδος Κορυφής για την έναρξη της προετοιμασίας της Διακυβερνητικής, όλα τα κόμματα φρόντισαν να επεξεργαστούν θέσεις για την αναθεώρηση της Συνθήκης. Η τοποθέτηση κάθε πολιτικής δύναμης, σ' αυτό το κρίσιμο για το μέλλον του λαού και του τόπου ζήτημα, είναι συνυφασμένη με τη στρατηγική της, που καθόρισε και τη στάση της απέναντι στη Συνθήκη του Μάαστριχτ και την ευρωπαϊκή καπιταλιστική ενοποίηση. Είναι, επίσης, γνωστό ότι απ' όλες τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου μόνο το ΚΚΕ ήταν και είναι κατηγορηματικά αντίθετο με την καταστροφική, για την εργατική τάξη και τα άλλα λαϊκά στρώματα, Συνθήκη και την καπιταλιστική Ευρωπαϊκή Ενωση.

Αντικειμενικά διαμορφώθηκαν δυο ριζικά αντίθετες πολιτικές σ' αυτό το ζήτημα, που καθορίζουν και τη διαχωριστική γραμμή στην πολιτική γενικά και ποια συμφέροντα αυτή εξυπηρετεί. Βεβαίως, για τα κόμματα που υπηρετούν πιστά τα συμφέροντα της αστικής τάξης και του μεγάλου κεφαλαίου, η αναπροσαρμογή του καπιταλισμού στην Ελλάδα στις απαιτήσεις της πορείας ενσωμάτωσης στην Ευρωπαϊκή Ενωση γίνεται έργο ζωής. Τόσο το ΠΑΣΟΚ, όσο και ΝΔ, ανεξάρτητα από το αν βρίσκονται στην κυβέρνηση ή την αντιπολίτευση, και ανεξάρτητα από τις όποιες μηδαμινές διαφορές στην τακτική της διαχείρισης, ακολουθούν και εφαρμόζουν την ίδια ταξική πολιτική συμμετοχής στην πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης.

Η βασική αυτή επιλογή τους ενισχύεται προπαγανδιστικά με τη λογική του μονόδρομου, των δυνατοτήτων για ισότιμη συμμετοχή και της προοπτικής ενδυνάμωσης της οικονομίας της χώρας μελλοντικά, που θα δημιουργεί και τις προϋποθέσεις ευημερίας της εργατικής τάξης και του λαού γενικότερα. Σύμφωνα μ' αυτή τη βασική τοποθέτηση, και τα δύο κόμματα επιμένουν στην άσκηση πολιτικής που υπηρετεί τους δείκτες της λεγόμενης "σύγκλισης" με βάση τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και με στόχο τη συμμετοχή της χώρας στην Οικονομική και Νομισματική Ενωση (ΟΝΕ) και το κοινό νόμισμα (ΕΥΡΩ). Οι διαφορές και οι όποιες φραστικές τους αντιπαραθέσεις εστιάζονται στην υπεράσπιση της δικής τους πολιτικής ως της πιο αποτελεσματικής για την υλοποίηση του ίδιου κοινού στόχου, άρα και στην υποτιθέμενη καταδίκη της πολιτικής του άλλου. Για παράδειγμα, όταν το ΠΑΣΟΚ έγινε κυβέρνηση, κατάργησε το πρόγραμμα "σύγκλισης" της ΝΔ και ψήφισε στη Βουλή το δικό του, που ήταν ουσιαστικά το ίδιο μ' αυτό που κατάργησε.

Η προπαγάνδιση της ισότιμης συμμετοχής, εκτός από την τεκμηρίωσή της στην ανάγκη και την απαίτηση για την εξασφάλιση των δεικτών της ΟΝΕ, στηρίζεται και στην καλλιέργεια αυταπατών ότι μέσω της "αναθεώρησης" της Συνθήκης και της προοπτικής της ΚΕΠΠΑ (Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Αμυνας), δημιουργούνται όλες οι προϋποθέσεις ώστε να συναποφασίζει ισότιμα η ελληνική κυβέρνηση στα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) και ότι η ίδια η ΕΕ θα ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη και την ασφάλεια της χώρας. Σ' αυτά τα ζητήματα και τα δύο κόμματα του κατεστημένου έχουν ταυτόσημες θέσεις. Η ίδια βέβαια η πορεία της Διακυβερνητικής αποδεικνύει ακριβώς τα αντίθετα. Εξελίσσεται ανάμεσα από υπαρκτές αντιθέσεις, ακόμη και ανάμεσα στους ισχυρούς της ΕΕ, πολύ περισσότερο ανάμεσα στα ισχυρά και τα πιο αδύνατα οικονομικά κράτη - μέλη της ΕΕ.

Απόδειξη γι' αυτό αποτελεί, π.χ., και η αποδοχή της κατάργησης του "βέτο" στις αποφάσεις και το γεγονός ότι η μοναδική προβολή "διεκδίκησης" για να θεωρούνται τα σύνορα της Ελλάδας και σύνορα της ΕΕ, αντιμετωπίζεται από τις συνόδους κορυφής ως ανύπαρκτο θέμα. Αλλά ακόμη και αν υπάρξει τυπική ισοτιμία, το ερώτημα πάντα θα είναι: για ποιον, για τους λαούς ή για το κεφάλαιο; Και βέβαια, μέσω της ΕΕ και της "αναθεώρησης" της Συνθήκης του Μάαστριχτ εδραιώνεται η ισοτιμία της αστικής τάξης των κρατών - μελών της ΕΕ στην ολοένα και πιο στυγνή εκμετάλλευση των λαών. Ταυτόχρονα, ούτε "σύγκλιση" των οικονομιών μπορεί να υπάρξει, ούτε ισότιμη συμμετοχή, αφού το πολυεθνικό κεφάλαιο υποτάσσει μέσω της διείσδυσης και των εξαγορών τα πιο αδύνατα οικονομικά καπιταλιστικά κράτη, με τη συνειδητή αποδοχή από την αστική τους τάξη, γιατί μ' αυτόν τον τρόπο πραγματοποιούνται αποτελεσματικά τα συμφέροντά τους. Επόμενα, και ο συγκεκριμένος "μονόδρομος", στο όνομα της διεθνοποίησης, είναι αυτός των πολυεθνικών.

Εκτός από την πολιτική των δύο κομμάτων του κατεστημένου, υπάρχουν και κόμματα που στρατηγικά συμφωνούν με το Μάαστριχτ και μάλιστα με την αντίληψη ότι μπορεί να αξιοποιηθεί, αν υπάρξει ικανή κυβέρνηση ώστε να ωφεληθεί ο λαός και η χώρα μέσω της διεκδίκησης κοινωνικών κριτηρίων και μοιράσματος των βαρών της "σύγκλισης" σ' όλες τις κοινωνικές δυνάμεις. Η "αναθεώρηση", π.χ., αξιοποιείται από την ηγεσία του ΣΥΝ ως ευκαιρία για την αλλαγή κριτηρίων και χρονοδιαγράμματος, ώστε σε μια πορεία να εξασφαλιστούν και η "κοινωνική δικαιοσύνη" και η ισότιμη ανάπτυξη, με την τακτική της κοινωνικής συναίνεσης.

Για το δεύτερο αναφερθήκαμε πιο πάνω και δε χρειάζεται να προσθέσουμε τίποτα περισσότερο. Οσο για τα κοινωνικά κριτήρια, το μοίρασμα των βαρών, την κοινωνική δικαιοσύνη κλπ., δεν υπάρχει μεγαλύτερη αυταπάτη από το να λέει στον εκμεταλλευτή, στην εξουσία, να λυπηθεί τον εκμεταλλευόμενο. Είναι σαν να επιδιώκει την ειρηνική συνύπαρξη δύο εμπόλεμων στη διάρκεια του πολέμου, μέσω της συνεργασίας τους. Αυτό προωθεί η ηγεσία του ΣΥΝ, προπαγανδίζοντας και επιδιώκοντας, όχι την ανάπτυξη των ταξικών αγώνων, αλλά της ταξικής συνεργασίας. Το συμβιβασμό εντελώς αντίθετων συμφερόντων, μέσω της παραχώρησης από την άρχουσα τάξη. Αντικειμενικά αυτή η πολιτική διευκολύνει, αν δεν προωθεί την καπιταλιστική ενοποίηση.

Το ΚΚΕ είναι το μόνο κόμμα που ερμηνεύοντας την ταξική ουσία της Συνθήκης του Μάαστριχτ, αλλά και των επιδιώξεων της "αναθεώρησης", προωθεί και παλεύει για το λαϊκό μονόδρομο της αντίστασης και της ταξικής πάλης στην προοπτική του αντιιμπεριαλιστικού - αντιμονοπωλιακού μετώπου για το σοσιαλισμό, γιατί μόνο τότε θα υπάρξει ανάπτυξη προς όφελος των λαών και ισότιμη συνύπαρξη και συνεργασία χωρών. Προβάλλει την ανάγκη άρνησης εφαρμογής των εντολών της ΕΕ, απ' αυτή τη σκοπιά αντιμετωπίζει τη στάση των άλλων δυνάμεων απέναντι στην ΕΕ. Μέσα από τα επιμέρους μέτωπα πάλης για την υπεράσπιση της παραγωγικής βάσης της χώρας, την πάλη για τα λαϊκά δικαιώματα και τη διεκδίκηση των συμφερόντων τους, προωθεί την ενιαία παλλαϊκή πάλη ενάντια στην πολιτική των πολυεθνικών και της ΕΕ και στη χώρα μας ως την οριστική ανατροπή τους.

Στ. Στ.