Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου, σύμφωνα ακόμα και με τις επίσημες εκτιμήσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, πάνω από 2.500 άνθρωποι χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους από επαγγελματικές ασθένειες (2.792 ήταν η εκτίμηση της ΔΟΕ για το 2000), οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες και το ΙΚΑ δεν είναι σε θέση να διαγνώσουν και να καταγράψουν περισσότερες από 20 κατά μέσον όρο επαγγελματικές ασθένειες το χρόνο! Αυτό προκύπτει από τα στατιστικά στοιχεία της Διεύθυνσης Αναλογιστικών Μελετών και Στατιστικής του ΙΚΑ, η οποία κατέγραψε το 2007 μόλις 24 περιπτώσεις επαγγελματικών νόσων.

Την περίοδο 2003 - 2007, το ΙΚΑ έχει καταγράψει μόλις 103 περιπτώσεις επαγγελματικών νόσων. Επιβεβαιώνεται έτσι η παντελής έλλειψη ενός συστήματος αναγγελίας και καταγραφής των επαγγελματικών ασθενειών στη χώρα μας, την ίδια ώρα που, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το 40% - 50% του ενεργού πληθυσμού στον κόσμο είναι εκτεθειμένο στους κινδύνους της εργασίας του και ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη μια ακόμα επίθεση στο θεσμό των Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων με εντελώς αντιεπιστημονικά κριτήρια, αφού δεν υπάρχουν μελέτες σχετικά με τις επαγγελματικές ασθένειες και τη ζημιά που αυτές προκαλούν στην υγεία του εργαζόμενου.

Την αδυναμία καταγραφής των επαγγελματικών νόσων παραδέχεται στον πρόλογο της Μελέτης και ο Διευθυντής της Στατιστικής του ΙΚΑ Χριστόφορος Σκιαδάς. «Η συλλογή των στοιχείων έγινε απ' τους φακέλους συνταξιοδότησης του έτους 2007 και αφορά στους ασφαλισμένους που εξετάζονται από τις επιτροπές Επαγγελματικών Νόσων για χορήγηση σύνταξης, είτε είναι πρωτοείσακτα περιστατικά, είτε είναι επανεξεταζόμενα και ανεξάρτητα εάν το συνολικό ποσοστό αναπηρίας που θα τους αποδοθεί θα είναι συντάξιμο», σημειώνει ο Χριστόφορος Σκιαδάς και τονίζει:

«Η δημοσίευση αυτή αποτελεί συνέχεια των προηγούμενων που αφορούσαν στα έτη 2003 - 2007 και εξακολουθεί να είναι μια αρχική προσπάθεια προσέγγισης της καταγραφής των επαγγελματικών νόσων και όχι πλήρους καταγραφής τους. Αυτό συμβαίνει, διότι καλύπτει μόνο τους ασφαλισμένους του ΙΚΑ - ΕΤΕΑΜ, που απευθύνονται για χορήγηση σύνταξης και δεν περιλαμβάνει όσους προσφεύγουν στην Πρωτοβάθμια ή Δευτεροβάθμια Περίθαλψη, όπου δεν υπάρχει σύστημα αναγγελίας επαγγελματικών νόσων από τους υγειονομικούς σχηματισμούς και τους ιατρούς καθώς και τα νοσοκομεία».

Φαίνεται, δηλαδή, ξεκάθαρα η γύμνια των κρατικών ελεγκτικών μηχανισμών - οι οποίοι θα έπρεπε να είναι οργανικά διασυνδεμένοι με ένα ενιαίο και αποκλειστικά δημόσιο σύστημα Υγείας - για την εφαρμογή των κανόνων υγιεινής και ασφάλειας στους χώρους εργασίας. Ετσι, οι εργοδότες δεν παίρνουν ούτε και τα πιο υποτυπώδη μέτρα προστασίας για την πρόληψη του επαγγελματικού κινδύνου και σακατεύουν τους εργάτες.

Οχι μόνο δεν αναπτύχθηκαν κρατικές δομές, αλλά, αντίθετα, οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, με τις πολιτικές τους ενίσχυσαν τη δραστηριότητα των ιδιωτικών υπηρεσιών υγιεινής και ασφάλειας, τις γνωστές ως ΕΞΥΠΠ (Εξωτερικές Υπηρεσίες Προστασίας και Πρόληψης), που προσφέρουν ψευδεπίγραφες υπηρεσίες, για να καλύπτουν απλά τις νομικές υποχρεώσεις των επιχειρήσεων.

Ακόμα και οι 24 περιπτώσεις - 23 στην Αθήνα και 1 στη Θεσσαλονίκη - που κατέγραψε το ΙΚΑ αποτελούν καταπέλτη για την εργοδοτική ασυδοσία σε βάρος της υγείας των εργαζομένων, που τους ξεζουμίζουν πια με τις διάφορες ελαστικές μορφές εργασίας.

Αυτές οι νέες 24 περιπτώσεις - 22 άνδρες και 2 γυναίκες - παρακολουθούνταν απ' το 1978 μέχρι το 2005 και επανεξετάστηκαν το 2007. Μ' άλλα λόγια, οι περισσότερες περιπτώσεις ήταν γνωστές, αλλά δεν είχαν καταχωρηθεί ως επαγγελματικές ασθένειες. Η καταχώριση έγινε το 2007 και απ' τις 24 οι 5 οριστικοποιήθηκαν μέσα στο 2007. Δύο απ' τις πέντε περιπτώσεις είναι εντελώς καινούργιες, δηλαδή διαπιστώθηκαν και οριστικοποιήθηκαν μέσα στο 2007.

Συνοπτικά, τα στοιχεία της έκθεσης είναι τα παρακάτω:

• Η ηλικία του συνόλου των ασφαλισμένων κατά το 2007 κυμαίνεται από 29,5 - 78,6 ετών, με μέση ηλικία 59,4 έτη. Ο χρόνος παρακολούθησης είναι κατά μέσον όρο 7,6 έτη, με εύρος παρακολούθησης από ένα έτος μέχρι και 29 έτη περίπου.
• Στο σύνολο των περιπτώσεων, οι 11 (45,8%) έχουν ποσοστό αναπηρίας από 10% - 40% και οι υπόλοιπες 13 (54,2%) από 50% - 80%. Εννέα από τις 13 περιπτώσεις (69,2%) με ποσοστό αναπηρίας πάνω από 50% διαγνώστηκαν με αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής, 3 με μολυβδίαση και ένας με καρκίνο ουροδόχου κύστης.
• Οι 12 απ' τις 24 περιπτώσεις αφορούν σε ανειδίκευτους εργάτες και οι 7 - απ' τους 12 - είναι μεταξύ 55 - 64 ετών. Βρίσκονται, δηλαδή, στην ηλικία που τους εγκαταλείπουν οι δυνάμεις και πρέπει να βγουν στη σύνταξη, ειδικά όσοι απασχολούνται στα βαριά και ανθυγιεινά. Μάλιστα, αυτό πιστοποιείται και απ' την ίδια την έρευνα, καθώς οι 12 εργαζόμενοι (εκ των οποίων οι 8 ήταν ειδικευμένοι) απασχολούνται στις «μεταποιητικές βιομηχανίες» και 10 - όλοι ανειδίκευτοι - στις κατασκευές.
• Η αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής και η μολυβδίαση παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη, συχνότητα με 13 (54,2%) και 4 (16,7%), αντίστοιχα.

Συνοψίζοντας τα στοιχεία για τις 103 περιπτώσεις από το 2003 - 2007, η Στατιστική υπηρεσία του ΙΚΑ σημειώνει τα εξής:

• Ως επί το πλείστον είναι ανειδίκευτοι εργάτες (41,7%) και ειδικευμένοι τεχνίτες (38,8%).
• Οι μεταποιητικές βιομηχανίες (46,6%) και οι κατασκευές (30,1%) είναι οι βασικές οικονομικές δραστηριότητες που απασχολήθηκαν.
• Οι περισσότεροι διαγνώστηκαν με αλλεργική ρινίτιδα εξ επαφής (35,9%), μολυβδίαση (12,6%) και άσθμα (11,7%).
• Οι χημικοί παράγοντες (ανόργανες ενώσεις) και οι βιομηχανικοί παράγοντες (υλικά και προϊόντα) είναι οι συνηθέστεροι αιτιολογικοί παράγοντες έκθεσης στη νόσο και τα κατασκευαστικά υλικά το κυριότερο προϊόν της έκθεσης στη νόσο με 36,9%, 21,4% και 31,1% αντίστοιχα.
• Η μέση ηλικία που για τελευταία φορά εξετάστηκαν από επιτροπή είναι 58,1 έτη (εύρος από 29,5 - 78,6).
• Η μέση ηλικία πρώτης διάγνωσης είναι 51,8 έτη (εύρος 28,1 - 76,3) και ο μέσος χρόνος παρακολούθησης είναι 6,3 έτη.
• Οι άντρες είναι 90 (87,4%) και οι γυναίκες 13 (12,6%).