«Η μικρομεσαία αγροτιά στο απόσπασμα» ήταν ο τίτλος του «Ριζοσπάστη» τον περασμένο Αύγουστο όταν με βάση τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποδεικνυόταν το μέγεθος του πλήγματος που δέχεται η ελληνική γεωργία και ειδικότερα η φτωχή και μεσαία αγροτιά από τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της ελληνικής κυβέρνησης. Η εκτίμηση αυτή επιβεβαιώνεται πλήρως από τα νεότερα στοιχεία που δόθηκαν τις τελευταίες μέρες από την επίσημη στατιστική υπηρεσία της Κομισιόν, την «Eurostat».

Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά το καθαρό αγροτικό εισόδημα μειώθηκε μέσα στο 1999 κατά 4%. Πρόκειται για εξέλιξη ιδιαίτερα δυσμενή, αν αναλογιστεί κανείς ότι αυτή η νέα μείωση έρχεται να προστεθεί στις μειώσεις που υπέστη το αγροτικό εισόδημα την τελευταία δεκαετία σε όλες τις χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η ίδια η υπηρεσία της Κομισιόν εκτιμά ότι αυτή η νέα μεγάλη μείωση οφείλεται σε δυο κυρίως παράγοντες: τις μειωμένες τιμές που αποφασίζονται στις Βρυξέλλες, στα πλαίσια της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, και στη μείωση των κοινοτικών ή των εθνικών επιδοτήσεων στην αγροτική παραγωγή.

Το δεύτερο εντυπωσιακό στοιχείο από την έρευνα της «Eurostat» αφορά στη μείωση του αγροτικού πληθυσμού στις χώρες - μέλη της ΕΕ. Σύμφωνα λοιπόν με την επίσημη στατιστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ο ενεργός αγροτικός πληθυσμός μειώθηκε το 1999 κατά 2%. Η εξέλιξη αυτή είναι η φυσική συνέπεια της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί στοn αγροτικό τομέα και η οποία αποτυπώνεται και στη δραματική μείωση του αγροτικού εισοδήματος. Εδώ θα πρέπει να λάβει κανείς υπόψη ότι είναι διακηρυγμένος στόχος της Ευρωπαϊκής Ενωσης η μείωση του ενεργού αγροτικού πληθυσμού στο επίπεδο του 3% επί του συνόλου. Η επίτευξη αυτού του στόχου συνεπάγεται μια πολιτική μαζικής καταστροφής των μικρομεσαίων αγροτικών νοικοκυριών. Είναι λογικό επίσης να περιμένουμε ότι τα πιο σκληρά πλήγματα θα δεχτούν οι χώρες - μέλη, οι οποίες έχουν μεγάλο ποσοστό αγροτικού πληθυσμού και χαρακτηρίζονται από μικρά ή μεσαία μεγέθη των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, όπως είναι οι μεσογειακές χώρες και ιδιαίτερα η Ελλάδα.

Οπως λέγαμε, πίσω απ' αυτές τις εξελίξεις εντοπίζεται η Κοινή Αγροτική Πολιτική την οποία χαράσσει και ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Ενωση στο σύνολ;o της και την οποία επιβάλλει σε κάθε χώρα - μέλος της ξεχωριστά. Αυτή η πολιτική στο όνομα της ανταγωνιστικότητας επιβάλλει τη συνεχή μείωση της τιμής των αγροτικών προϊόντων με τις ανάλογες βέβαια συνέπειες. Τα πρόσφατα στοιχεία της «Eurostat» αποκαλύπτoυν το μέγεθος της αντιαγροτικής πολιτικής της ΕΕ, αφού οι τιμές παραγωγού μέσα στο '99 μειώθηκαν κατά 4,6% Θα πρέπει βεβαίως να συνυπολογίσουμε ότι στο ίδιο διάστημα οι τιμές όλων των στοιχείων τα οποία επηρεάζουν το κόστος παραγωγής αυξήθηκαν σημαντικά, όπως η τιμή του ρεύματος, η τιμή του πετρελαίου, οι τιμές των λιπασμάτων κλπ. Ομως ένα ακόμη στοιχείο πολύ ενδιαφέρον είναι ότι στο 1999 οι εμπορικές τιμές των αγροτικών προϊόντων μειώθηκαν κατά 1,9% γεγονός που σημαίνει ότι από τη ζημιά των αγροτικών νοικοκυριών ωφελήθηκαν κυρίως οι έμποροι.

Οσον αφορά τώρα στην Ελλάδα και στις συνέπειες από την Κοινή Αγροτική Πολιτική, τα στοιχεία της «Eurostat» αναφέρουν ότι το καθαρό αγροτικό εισόδημα μέσα στο 1999 μειώθηκε κατά 2%. Το στοιχείο αυτό θα πρέπει να συνυπολογιστεί με τις προηγούμενες μειώσεις που υπέστη το εισόδημα των Ελλήνων αγροτών (κατά 2,5% το 1996, κατά 4,4% το 1997 και κατά 3,9% το 1998). Η μείωση προήλθε από το γεγονός ότι το κόστος παραγωγής, δηλαδή ο όγκος και οι τιμές των αγροτικών εφοδίων, μηχανημάτων κλπ. αυξήθηκαν με πολύ ταχύτερους ρυθμούς σε σχέση με τον όγκο, τις τιμές και τις επιδοτήσεις της αγροτικής παραγωγής. Στην περίοδο 1990-'97 ο γενικός δείκτης του κόστους παραγωγής αυξήθηκε κατά 102,3%, ενώ ο γενικός δείκτης τιμών και επιδοτήσεων της αγροτικής παραγωγής κατά 86,2%.

Μέσα στο 1999 οι τιμές παραγωγού στη χώρα μας μειώθηκαν κατά 5,3%, δηλαδή αρκετά περισσότερο από το μέσο κοινοτικό όρο που ήταν μείωση κατά 4,6%. Ενώ η μείωση του ενεργού αγροτικού πληθυσμού έχει πάρει στην Ελλάδα τεράστιες διαστάσεις. Ετσι η νέα μείωση που καταγράφεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμπληρώνει την εικόνα του ξεκληρίσματος, αφού σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία στην περίοδο 1981 - 1997 ξεκληρίστηκαν 193.000 μικρομεσαία αγροτικά νοικοκυριά, δηλαδή το 19,3% των νοικοκυριών. Την ίδια περίοδο η απασχόληση στη γεωργία μειώθηκε κατά 317.000 άτομα ή κατά 29,3%.

Τα παραπάνω αφορούν στη σημερινή κατάσταση της αγροτικής οικονομίας και των αγροτών. Οσον αφορά στο μέλλον, οι προβλέψεις είναι ακόμη πιο δυσοίωνες αφού θα πρέπει να υπολογίσουμε ότι δίπλα στους ήδη αρνητικούς παράγοντες θα προστεθούν άλλοι δύο. Ο ένας είναι η εφαρμογή των ρυθμίσεων της «Ατζέντας 2000» και ο άλλος είναι οι διαπραγματεύσεις στα πλαίσια του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.

Οπως είναι γνωστό η «Ατζέντα 2000» που αποφασίστηκε στη Σύνοδο Κορυφής του Βερολίνου τον περασμένο Φλεβάρη περιλαμβάνει την αναθεώρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής με κύριο χαρακτηριστικό την ακόμη μεγαλύτερη μείωση των επιδοτήσεων (κοινοτικών και εθνικών) και τη δραματική μείωση των τιμών των αγροτικών προϊόντων ειδικά των λεγόμενων μεσογειακών.

Τα χειρότερα όμως θα έρθουν από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Οι διαπραγματεύσεις που άρχισαν με τόσο επεισοδιακό τρόπο στο Σιάτλ, θα διαρκέσουν τρία περίπου χρόνια και ένα σημαντικό μέρος τους αφορά στη γεωργία. Είναι γνωστό ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες, επικεφαλής μια μεγάλης ομάδας χωρών με μεγάλη αγροτική παραγωγή, πιέζουν την Ευρωπαϊκή Ενωση για την πλήρη κατάργηση των επιδοτήσεων στην αγροτική οικονομία, αφού θεωρούν ότι οι επιδοτήσεις νοθεύουν τον ελεύθερο ανταγωνισμό. Αν λάβουμε υπόψη ότι ακόμη και μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση υπάρχουν χώρες όπως η Βρετανία, η Δανία, η Ολλανδία, που συμφωνούν με τις αμερικανικές θέσεις, τότε μπορούμε να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι στο τέλος των διαπραγματεύσεων οι επιδοτήσεις θα είναι πλέον παρελθόν.

Ολα αυτά, βέβαια, θα συμβούν αν οι αγρότες επιτρέψουν την υλοποίηση μια τέτοιας πολιτικής εις βάρος των συμφερόντων τους, μιας πολιτικής που θα οδηγήσει στον εξανδραποδισμό ενός μεγάλου μέρους του αγροτικού πληθυσμού σε όλες της χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ομως, αν κρίνουμε από τις αγροτικές κινητοποιήσεις στην Ελλάδα και τις άλλες χώρες της ΕΕ, αλλά και από τις μαζικές και μαχητικές διαδηλώσεις στο Σιάτλ μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι.