Για το ΠΑΣΟΚ το «μέλλον ξεκίνησε» με το πρόγραμμα σύγκλισης και την ένταξη στην ΟΝΕ. Για χιλιάδες όμως ανθρώπους της Ορεινής Ροδόπης, ο χρόνος έχει σταματήσει εδώ και δεκαετίες. Στα ξεχασμένα χωριά του Δήμου Φιλλύρας, εκεί ψηλά σε υψόμετρο 800 μέτρα, κοντά στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, είδαμε την Ελλάδα της εγκατάλειψης, της απομόνωσης, των διακρίσεων.

Ραγάδα. Μάρτης του 2000. Εκεί θεωρείται πολυτέλεια το δικαίωμα στη ζωή, πολύ περισσότερο το δικαίωμα στη μόρφωση και τη δουλιά. Υδρευση, αποχέτευση, αποτελούν άγνωστες λέξεις. Το ίδιο και η λέξη άσφαλτος. Εξάλλου μέχρι πριν λίγα χρόνια δεν είχαν ούτε ρεύμα ('94), μα ούτε και τηλέφωνο ('96). Ο «πολιτισμός» εκεί φτάνει με καθυστέρηση δεκαετιών. Οπως άλλωστε και σε δεκάδες ακόμη χωριά της περιοχής, όπου ζει η μειονότητα.

Η Ελλάδα των ίσων ευκαιριών υποχρεώνει, εδώ και δεκαετίες, τους κατοίκους της Ραγάδας και της Εσοχής να διασφαλίζουν μόνοι τους το νερό για να μαγειρέψουν, να πιουν και να πλυθούν. Είναι αναγκασμένοι να παίρνουν νερά από πηγές, σε απόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων, με λάστιχα, επιφανειακά, τα οποία καταλήγουν στα σπίτια.

Συνοδεύοντας τον Σεμπαχεδίν Εμίν, υποψήφιο βουλευτή του ΚΚΕ στο Νομό Ροδόπης, σε μια περιοδεία του στα χωριά της περιοχής, ήρθαμε πρόσωπο με πρόσωπο με την αποκρουστική πραγματικότητα. Και συνάμα είδαμε πως η μειονότητα αναγνωρίζει στο ΚΚΕ τον συνεπή συμπαραστάτη στη διεκδίκηση επίλυσης των προβλημάτων της, για το δικαίωμα όλων στη μόρφωση και τη δουλιά.

«Το κράτος πρέπει να σέβεται τη διαφορετικότητα και να παρέχει ίσες δυνατότητες για μόρφωση και εργασία». Αυτή η φράση του Σ. Εμίν εκφράζει και το αίτημα αυτών των ανθρώπων. Είναι ένας δικός τους άνθρωπος και κατεβαίνει υποψήφιος με το ΚΚΕ. Γι' αυτό και το κάλεσμά του να στηρίξουν το ΚΚΕ, να ενισχύσουν τη δύναμη εκείνη που θα συνεχίσει να αγωνίζεται και μετά τις εκλογές στο πλάι τους και δε θα τους ξεχάσει, φαίνεται πως αγγίζει ολοένα και περισσότερους. Το έδειξαν με την υποδοχή που του επιφύλαξαν σε όλα τα καφενεία.

Η παρουσία του «Ρ» στην περιοδεία έδωσε την αφορμή να μιλήσουν ακόμη μια φορά για την αδικία που νιώθουν και βιώνουν καθημερινά.

Από τη Φιλλύρα, την έδρα του Δήμου, που αποτελείται από 20 χωριά, μέχρι τη Δαρμένη, που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 14 χιλιομέτρων, ο δρόμος είναι ασφαλτοστρωμένος. Από τη Δαρμένη για να φτάσεις στη Ραγάδα, ψηλά στο βουνό, απαιτείται να διανύσεις μια απόσταση 23 χιλιομέτρων χωματόδρομου (όχι χαλικόδρομου). Από τη Ραγάδα, ως την Εσοχή, μια απόσταση 2-3 χιλιομέτρων, πρέπει πρώτα να έχεις κάνει συμβόλαιο με τον καιρό. Αν έχει βρέξει, είναι δύσκολη η πρόσβαση, αφού ο δρόμος γίνεται απροσπέλαστος. Η μετακίνηση ακόμη και μέσα στους δύο μαχαλάδες της Ραγάδας είναι ιδιαίτερα δύσκολη, αφού αντί των δρόμων υπάρχουν μόνο μονοπάτια από πέτρες και χώμα.

Η Νάσμιε κρατάει το καφενείο που ταυτόχρονα λειτουργεί και ως μπακάλικο. «Στην περιοχή λειτουργούν δύο δημοτικά σχολεία με 24 παιδιά, όμως τα παιδιά δε μαθαίνουν καλά τα ελληνικά», λέει. Και να για δείξει το μέγεθος των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν και τα σημερινά παιδιά, σημειώνει πως η ίδια έμαθε να μιλάει κάπως καλύτερα την ελληνική γλώσσα επειδή ήταν αναγκασμένη να επικοινωνεί με τους αστυνομικούς του χωριού. «Στην τηλεόραση δεν μπορούμε να πιάσουμε ούτε τα κρατικά κανάλια. Είμαστε απομονωμένοι. Δεν μπορούμε να παρακολουθούμε τι γίνεται στη χώρα. Ο,τι μαθαίνουμε, το μαθαίνουμε από το ραδιόφωνο ή την τουρκική τηλεόραση», λέει ο Μεμέτ.

Σήμερα δεν υπάρχει ούτε αστυνομία, μα ούτε και αγροτικός γιατρός. Το ιατρείο που χτίστηκε το 1998, παραμένει άδειο κτίριο. «Μα τι λέμε τώρα;», αναρωτιέται ο Ισμαήλ και συμπληρώνει: «Εδώ για 20 χωριά δεν υπάρχει ένα Κέντρο Υγείας».

Αγρότες στην πλειοψηφία τους και κτηνοτρόφοι. Οι ξωμάχοι του βουνού και όχι του κάμπου. Φυτεύουν τον καπνό πάνω στην πέτρα και καλλιεργούν με χίλια βάσανα για να μπορέσουν να ζήσουν. Με τα μουλάρια οργώνουν τα χωράφια, κουβαλάνε τις ζωοτροφές και το γάλα. Οπως η πλειοψηφία της μικρομεσαίας αγροτιάς, έτσι κι αυτοί βιώνουν τις επιπτώσεις των επιλογών της ΕΕ. Ενα παραπάνω αυτοί, που με πολύ μικρές ποσοστώσεις (500-1.000 κιλά) πρέπει να ζήσουν ολόκληρη την οικογένεια. Και οι τιμές εξευτελιστικές. Παλιότερα η κτηνοτροφία ήταν αναπτυγμένη, όμως λόγω των ποσοστώσεων και των τιμών, την εγκατέλειψαν. Ετσι η καπνοκαλλιέργεια αποτελεί σχεδόν μονοκαλλιέργεια.

Δυστυχώς, ακόμη και αυτό το αίτημα, για αύξηση των ποσοστώσεων και νέες άδειες καλλιέργειας στους νέους αγρότες, αποτελεί αντικείμενο προεκλογικής εκμετάλλευσης. Οπως μας κατήγγειλαν οι ίδιοι, «άνθρωποι του Οργανισμού Καπνού έγραψαν σε ένα μπακαλόχαρτο την κατάσταση με τους 26 κατοίκους που, με βάση τα κριτήρια που απαιτούνται, δικαιούνται να πάρουν άδειες καλλιέργειας καπνού και ποσόστωση. Ομως οι άδειες θα... δοθούν μετά τις εκλογές».