Η διαδικασία νέου «εκσυγχρονισμού» που εξαγγέλλει για το ΠΑΣΟΚ ο Γ. Παπανδρέου δεν αποτελεί καινοτομία. Εντάσσεται, χωρίς καμία αμφιβολία, στις γενικότερες αλλαγές που έχουν δρομολογηθεί στα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, στην κατεύθυνση που υπαγορεύει ο νέος ρόλος τους ως κομμάτων της «νέας τάξης», δηλαδή κομμάτων που υπηρετούν την καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση. Πρόκειται για μια πορεία, όπου μπαίνουν το ένα μετά το άλλο τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Ευρώπης, μαζί και το ΠΑΣΟΚ.

Κύριο χαρακτηριστικό αυτής της διαδικασίας είναι η απαγκίστρωση ακόμα και από τις πλέον αθώες «σοσιαλιστικές» αναφορές του παρελθόντος και η προσαρμογή στις σημερινές απαιτήσεις του καπιταλισμού. Στη λογική αυτή εντάσσεται και η μεθόδευση για μελλοντική απαλλαγή τους από τη λέξη «σοσιαλιστικό» ή «σοσιαλδημοκρατικό» κόμμα από την επωνυμία τους. Δεν είναι άσχετη λοιπόν η συζήτηση που έχει ξεκινήσει για αλλαγή ονόματος του ΠΑΣΟΚ αλλά και συμβόλων. Ο όρος «ΣΟσιαλιστικό Κίνημα» σχεδόν καθόλου δεν ακούγεται τελευταία και έχει αντικατασταθεί από τον «νέο» όρο «δημοκρατική παράταξη». Ο «εκσυγχρονισμός» αυτός σηματοδοτεί την πλήρη προσαρμογή, ιδεολογική και πολιτική, των κομμάτων αυτών στην ασκούμενη πολιτική που εκπορεύεται από τα ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Να θυμίσουμε ότι οι προειδοποιητικές βολές για τις επικείμενες αλλαγές στο ΠΑΣΟΚ άρχισαν από το καλοκαίρι, με την ανάληψη καθηκόντων γραμματέα του ΠΑΣΟΚ από τον Μ. Χρυσοχοΐδη, οπότε συγκροτήθηκε και σχετική επιτροπή υπό την επίτροπο στην ΕΕ, Αννα Διαμαντοπούλου, η οποία ανέλαβε να συντάξει τις ανάλογες προτάσεις. Μάλιστα, στο προσχέδιο που καταρτίστηκε με θέμα το νέο μοντέλο του ΠΑΣΟΚ, αυτό περιγράφεται ως ένα «κόμμα ανοιχτό, δικτυακού τύπου», «ευρωπαϊκό» και «κόμμα-σχολείο». Επίσης, κόμμα «συμμετοχικό στις διαδικασίες εκλογής όλων των οργάνων». Δηλαδή, όλες αυτές οι «καινοτομίες» που τώρα ευαγγελίζεται ο Γ. Παπανδρέου.

Η αλήθεια είναι ότι το μοντέλο πάνω στο οποίο θα επιχειρήσει το ΠΑΣΟΚ τον νέο «εκσυγχρονισμό» του είναι αυτό του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Γερμανίας του Σρέντερ και του Νέου Εργατικού Κόμματος της Βρετανίας του Μπλερ. Να σημειωθεί ότι οι προτάσεις του γγ του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Γερμανίας, Ολαφ Σολτς, για τον «εκσυγχρονισμό» του δικού του κόμματος, που είναι πρότυπο για τις αλλαγές που προωθούνται στο ΠΑΣΟΚ, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Καθημερινή» (20-8-2003), «αποκηρύσσουν το δημοκρατικό σοσιαλισμό και επιχειρούν να δώσουν νέο περιεχόμενο στην έννοια της κοινωνικής δικαιοσύνης, την οποία αποσυνδέουν από την ανακατανομή του πλούτου».

Ο Ολ. Σολτς, όπως σημειώνεται, μιλάει για «ριζοσπαστικό επαναπροσδιορισμό της έννοιας κοινωνική δικαιοσύνη ως τη δυνατότητα συμμετοχής στη μόρφωση και την εργασία». Δηλαδή, τα δικαιώματα των εργαζομένων στη μόρφωση και στην εργασία «ελαστικοποιούνται» και γίνονται «δυνατότητες». Είναι οι ίδιες «δυνατότητες» ή οι «ίσες ευκαιρίες» που έχουν στον καπιταλισμό όλοι οι άνθρωποι να ...γίνουν πλούσιοι. Μάλιστα, ανάμεσα στις «ριζοσπαστικές» προτάσεις είναι και αυτή που προβλέπει ότι «ένας άνεργος θα είναι εφεξής υποχρεωμένος να αποδεχτεί οποιαδήποτε θέση εργασίας του προσφέρεται, ανεξάρτητα από προσόντα και προετοιμασία, επί ποινή διακοπής του επιδόματος ανεργίας».

Σε ό,τι αφορά στο «δημοκρατικό σοσιαλισμό», ο ίδιος σημειώνει ότι πρόκειται για μια έννοια «της οποίας το μήνυμα είναι ελάσσονος σημασίας για το μέλλον».

Από κοντά σπεύδει και ο Γερμανός καγκελάριος, Γκέρχαρντ Σρέντερ, που έδωσε πλήρη κάλυψη στον γγ του κόμματος. Συγκεκριμένα, ο Σρέντερ, αναφερόμενος στην έννοια του «δημοκρατικού σοσιαλισμού», είπε: «Ο Σολτς έχει δίκιο όταν επισημαίνει πως δε χρειάζεται να χρησιμοποιεί κανείς φόρμουλες χωρίς πραγματικό περιεχόμενο, δεδομένου ότι η έννοια αυτή υποδηλώνει πως υπάρχει και άλλη μορφή οικονομίας της αγοράς». Για να προσθέσει: «Αυτό όμως που ισχύει είναι ότι το SPD παραμένει κόμμα της κοινωνικής δικαιοσύνης στη βάση μιας καπιταλιστικής οικονομικής τάξης πραγμάτων, δεδομένου ότι σήμερα είναι μικρότερο ζητούμενο η κοινωνική δικαιοσύνη με την έννοια της ανακατανομής, ενώ το καθεαυτό ζητούμενο είναι η κοινωνική δικαιοσύνη με την έννοια της ισότητας ευκαιριών».