Στις Θέσεις εκφράζεται η άποψη πως είναι «λάθος να εντάσσονται στις υπηρεσίες οι κατ' εξοχήν βιομηχανικοί κλάδοι των μεταφορών και τηλεπικοινωνιών».

Στο «Ριζοσπάστη» στις 3/11/2004 δημοσιεύτηκε άρθρο του Γ. Κακουλίδη με την ορθή, κατά τη γνώμη μου, παρά τις επιμέρους διαφωνίες, τοποθέτηση του ζητήματος.

Ακολούθησε άρθρο της Ελένης Κατροδαύλη στο «Ριζοσπάστη» της 21/11/2004 που στηρίζει την άποψη των θέσεων αναφέροντας τσιτάτα από «Το Κεφάλαιο» του Κ. Μαρξ.

Από μια προσεκτική ανάγνωση μπορούμε να πάρουμε από «Το Κεφάλαιο» τα παρακάτω αποσπάσματα:

«Οι δύο μορφές που παίρνει η κεφαλαιακή αξία μέσα στα κυκλοφοριακά της στάδια είναι οι μορφές του χρηματικού κεφαλαίου και του εμπορευματικού κεφαλαίου, η μορφή που έχει στο στάδιο παραγωγής είναι η μορφή του παραγωγικού κεφαλαίου. Το κεφάλαιο που στην πορεία της συνολικής του κύκλησης περιβάλλεται και αποβάλλει πάλι αυτές τις μορφές, και που στην καθεμία από αυτές εκπληρώνει την αντίστοιχη σ' αυτήν λειτουργία, είναι βιομηχανικό κεφάλαιο - η λέξη βιομηχανικό χρησιμοποιείται εδώ με την έννοια ότι αγκαλιάζει κάθε κεφαλαιοκρατικά ασκούμενο κλάδο παραγωγής» (Κεφάλαιο, τ. ΙΙ σελ. 49, εκδ. Σύγχρονης Εποχής, υπογράμμιση δική μου).

«Υπάρχουν όμως αυτοτελείς κλάδοι της βιομηχανίας, όπου το προϊόν του προτσές παραγωγής δεν είναι ένα καινούριο υλικό προϊόν, δεν είναι εμπόρευμα. Οικονομική σπουδαιότητα ανάμεσα σε αυτούς έχει μόνο η βιομηχανία επικοινωνίας, είτε πρόκειται για την καθαυτό βιομηχανία μεταφορών εμπορευμάτων και ανθρώπων, είτε πρόκειται απλώς για διαβίβαση πληροφοριών, επιστολών, τηλεγραφημάτων κτλ.» (Κεφάλαιο, τ. ΙΙ, σελ. 53, εκδ. ΣΕ, υπογράμμιση δική μου).

«Στη βιομηχανία όμως μεταφορών, που δεν παράγει καινούρια προϊόντα, αλλά μεταφέρει μόνο ανθρώπους και πράγματα, οι δύο αυτές πράξεις συγχωνεύονται. Οι υπηρεσίες που προσφέρει ο σιδηρόδρομος» (μετακίνηση) «πρέπει να καταναλώνονται την ίδια στιγμή που παράγονται» (Κεφάλαιο, τ. ΙΙ, σελ. 53, εκδ. Σ.Ε., υπογράμμιση δική μου).

«Το ωφέλιμο αποτέλεσμα είναι καταναλώσιμο μόνο στη διάρκεια του προτσές παραγωγής. Το αποτέλεσμα αυτό, δεν υπάρχει σαν ένα αντικείμενο χρήσης, διαφορετικό από αυτό το προτσές, που μόνο ύστερα από την παραγωγή του λειτουργεί σαν είδος του εμπορίου και κυκλοφορεί σαν εμπόρευμα. Η ανταλλακτική όμως αξία αυτού του ωφέλιμου αποτελέσματος καθορίζεται, όπως και η ανταλλακτική αξία κάθε άλλου εμπορεύματος, από την αξία των στοιχείων παραγωγής» (Κεφάλαιο, τ. ΙΙ, σελ. 54, εκδ. ΣΕ).

«Αν καταναλωθεί ατομικά, η αξία του εξαφανίζεται με την κατανάλωση. Αν καταναλωθεί παραγωγικά, έτσι που και αυτό το ίδιο το ωφέλιμο αποτέλεσμα να αποτελεί ένα στάδιο παραγωγής του μεταφερόμενου εμπορεύματος, η αξία του μεταβιβάζεται σαν πρόσθετη αξία στο ίδιο το εμπόρευμα» (Κεφάλαιο, τ. ΙΙ, σελ 54., εκδ. Σ.Ε., υπογράμμιση δική μου).

Σε όλο το «Κεφάλαιο» οι αναφορές στο θέμα αυτό είναι διαλεκτικές, αναλύουν βαθιά την πραγματικότητα στα πλαίσια των συγκεκριμένων ιστορικών δεδομένων στα πλαίσια της οικονομικής ουσίας του φαινομένου, εξεταζόμενου στις συγκεκριμένες πραγματικές σχέσεις.

Η ΕΣΥΕ τοποθετήθηκε μονόπλευρα και εμείς πάμε στο άλλο άκρο;

«Η διαλεκτική απαιτεί ολόπλευρη ανάλυση των σχέσεων στη συγκεκριμένη εξέλιξή τους, και όχι να παίρνουμε κομμάτι από δω κομμάτι από κει» ( Β.Ι. Λένιν τ. 42, σελ. 286, έκδοση στα ρώσικα).

Δεν είναι σωστό να κάνουμε εκπτώσεις στην επιστημονική ανάλυση. Ούτε να πετάμε το αόριστο στη γενικότητα τού «οι κλάδοι της υλικής παραγωγής κινούνται πτωτικά ενώ οι υπηρεσίες ανοδικά» (Αρθρο Γ. Κακουλίδη, «Ριζοσπάστης» 3/11/2004), ούτε να λέμε «το ζητούμενο της προσυνεδριακής συζήτησης δεν είναι να εντρυφήσουμε σε λεπτομερειακές αναλύσεις δεικτών των κοινωνικοοικονομικών εξελίξεων» (Αρθρο Ε. Κατροδαύλη, «Ριζοσπάστης» 21/11/2004).

Γιατί όχι! ΝΑΙ! Διότι η ανάλυση της ταξικής διάρθρωσης, όσο το δυνατόν βαθύτερη είναι αναγκαία για τη χάραξη στρατηγικής και τακτικής της επαναστατικής πάλης. Η γνώση της κοινωνικής πραγματικότητας απαιτεί βαθιά διαλεκτική ανάλυση.

Πολύ περισσότερο όταν οι «θέσεις» κάνουν ανεπίτρεπτη έκπτωση στην ανάλυση της κοινωνικής διάρθρωσης, όπως και το άρθρο της Ε. Κατροδαύλη «εξαφανίζοντας» του μικροαστούς, μιλώντας μόνο για αυτοαπασχολούμενους με ή χωρίς προσωπικό, που είναι στην πλειοψηφία τους μικροαστοί, συνεχώς αυξανόμενα προλεταριοποιημένα στοιχεία και αστοί. Στην απόφαση του 16ου Συνεδρίου του ΚΚΕ για το ΑΑΔΜ αναφέρεται: «Στις γραμμές του ΑΑΔΜ συμπαρατάσσονται κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις ανομοιογενείς από άποψη κοινωνικής θέσης και ιδεολογικοπολιτικής στάσης: Κοινωνικά κινήματα της εργατικής τάξης, των μικροαστικών στρωμάτων της πόλης και της υπαίθρου» (σελ. 7 υπογράμμιση δική μου).

Η ταξική πόλωση που έδειξε ο Κ. Μαρξ και ανάλυσε παραπέρα ο Β.Ι. Λένιν και σύγχρονοι μ-λ επιστήμονες είναι νόμος της κοινωνικής εξέλιξης, χρειάζεται όμως βαθιά ανάλυση στην κάθε περίοδο της εξελισσόμενης πραγματικότητας, όπως έκαναν οι κλασικοί. Η απάντηση στις απόψεις περί «μεταβιομηχανικής κοινωνίας» δεν μπορεί να είναι η εξάλειψη επιστημονικών όρων, τα τσιτάτα περί εργατών δασκάλων. Με τις νέες τεχνολογίες είναι ακόμα πιο ραγδαία η «βιομηχανοποίηση», με τη μαρξιστική ορολογία, πολλών κλάδων της οικονομίας. Αυξάνεται το προλεταριάτο, παραμένουν όμως οι μικροαστοί, αναγεννιούνται με νέες μορφές. Τα στοιχεία για τη μισθωτή εργασία παρμένα από το ΙΚΑ δε δίνουν το σωστό μέγεθος των εργατών που είναι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ, διότι υπάρχουν στο ΙΚΑ αρκετοί αυτοαπασχολούμενοι και με προσωπικό στον κλάδο των κατασκευών, ιματισμού κ.ά. που είναι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ. Ολα τα δεδομένα από επίσημες πηγές απαιτούν σοβαρή ανάλυση και έλεγχο. Μεγάλη έκταση σε πολλούς κλάδους έχει η δουλιά στο σπίτι. Πολλοί είναι οι ανασφάλιστοι. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτούν οι μετανάστες, που το Κόμμα μας κάνει πολύ σοβαρή δουλιά, αλλά πιστεύω μπορεί να ενισχυθεί με την ανάπτυξη διεθνούς ευρωπαϊκού και παγκόσμιου καθοδηγητικού κομμουνιστικού κέντρου. Η ανάπτυξη της δουλιάς ανάμεσα σ' αυτό, το πιο κατατρεγμένο τμήμα της εργατικής τάξης στη χώρα μας σε συνεργασία με αδελφά, συγγενικά κόμματα των χωρών τους προωθεί τους στόχους του επαναστατικού κινήματος αμφίπλευρα και παγκόσμια.

Οι «μικροαστοί» μειώνονται νομοτελειακά, με κάποιες εξάρσεις αύξησης, που δείχνουν και τα στατιστικά στοιχεία για τους εργοδότες, αλλά ποτέ δε θα εξαλειφθούν στα πλαίσια της αστικής κοινωνίας, ούτε με διατάγματα της προλεταριακής εξουσίας, αλλά με την εξάλειψη των τάξεων. Αυξήθηκε «βιομηχανοποιήθηκε» η διανόηση σε μεγάλο βαθμό, ανέδειξε όμως και πολλά νέα μικροαστικά και αστικά στοιχεία. Παρέμεινε μικροαστική στην πλειοψηφία της η αγροτιά στην Ελλάδα. Υπάρχει μεγάλη μάζα προλεταριοποιημένων και ημιπρολετάριων που έχουν και αυτοί τα δικά τους κοινωνικά χαρακτηριστικά, τη δική τους κοινωνική ψυχολογία. Η ανάλυση του «μωσαϊκού» είναι απαραίτητη για την ανάδειξη της αδιαμφισβήτητης νομοτέλειας της ταξικής πόλωσης. Παρά τις όποιες διαφοροποιήσεις, στην ανάπτυξη των νέων «βιομηχανικών» κλάδων, νομίζω παραμένει επίκαιρη η άποψη ότι «μόνο η συγκεκριμένη τάξη, οι βιομηχανικοί εργάτες της πόλης και γενικότερα οι εργοστασιακοί εργάτες, είναι σε θέση να καθοδηγήσουν όλη τη μάζα των εργαζομένων και εκμεταλλευόμενων στην πάλη για την ανατροπή της καπιταλιστικής σκλαβιάς, στη φάση της ίδιας της ανατροπής, στην πάλη για την υπεράσπιση και ενίσχυση της νίκης, στο έργο της δημιουργίας του νέου σοσιαλιστικού, κοινωνικού συστήματος, σε όλη την πάλη για την πλήρη εξάλειψη των τάξεων» (Β.Ι. Λένιν, τ. 39, σελ. 14, έκδοση στα ρώσικα, υπογράμμιση δική μου).

Παρά τις ιδιομορφίες «εργοστάσια βιομηχανικά» έχουμε και στους χώρους των ονομαζόμενων «υπηρεσιών» που δημιούργησαν οι νέες τεχνολογίες. Το προλεταριάτο είναι πολυπρόσωπο και αποκτά στρώματα που κάνουν ακόμα πιο ικανή την τάξη όχι μόνο να πάρει την εξουσία, αλλά με μεγαλύτερη αυτάρκεια να οικοδομήσει την κομμουνιστική κοινωνία.

Πιστεύω ότι πρέπει να κεντρίζουμε, να επιζητούμε, να προκαλούμε τον ιδεολογικό διάλογο, τη συντροφική αντιπαράθεση ιδεών, πολύ περισσότερο σε προσυνεδριακή περίοδο. Η συντροφική αμφισβήτηση κρατάει ζωντανή τη σκέψη, την αναζήτηση, τη δημιουργική αφομοίωση και ανάπτυξη του μαρξισμού -λενινισμού. Ο μ-λ δεν είναι θρησκεία, δεν είναι δόγμα, είναι επιστήμη που το Κομμουνιστικό Κόμμα καλείται να κάνει επαναστατική ιδεολογία της εργατικής τάξης. Ο μ-λ απαιτεί ανάπτυξή του, αυτή είναι η φύση του, με σεβασμό και γνώση του, αλλά πάντα με βαθιά προσέγγιση της διαλεκτικής της νέας ιστορικής πραγματικότητας.

Ευχαριστώ.

Γιώργος Καζαντζίδης