1. Το μέλλον το κερδίζουμε σήμερα.

Η Θέση 15 στο 17ο Συνέδριο του ΚΚΕ επισημαίνει, πως ο αγώνας για το σοσιαλισμό καθορίζει τη δράση μας σήμερα, πιο ξεκάθαρα υποταγή της τακτικής στη στρατηγική. Τελικά, η κομματική ηγεσία με δική της εκτίμηση και ευθύνη ανεβάζει «την απαιτητικότητα από τον εαυτό της, να καθοδηγεί και να προσανατολίζει, με βάση τη στρατηγική του Κόμματος». (Θέση 34).

Αλλά, όσο και να αναφερόμαστε σε σταθερές και επιστημονικά αμετακίνητες αρχές και νομοτέλειες, όλα σαρώνονται, τα νέα γίνονται απαρχαιωμένα πριν αποσαθρωθούν, τα στερεά διαλύονται στον αέρα, τα ιερά γίνονται βέβηλα και μετά από κάθε μπόρα τα αντικρίζει ο λαός νηφάλια... Κάπως έτσι τα γράφει ο Μαρξ στο Μανιφέστο.

Μπορεί τα απλά κομματικά μέλη να συμφωνούν με όλα αυτά, αλλά οι συντρόφισσες και οι σύντροφοι στις γειτονιές και στο μεροκάματο, συχνά στην εγκατάλειψη, σαν απλά μέλη της εδαφικής, ή κλαδικής ΚΟΒ, απλός λαός, δεν παίζουν με τις λέξεις, γνωρίζοντας πως όσο να περιπλέκονται οι έννοιες και να αλλάζει η γλώσσα, η πραγματικότητα εύκολα με ευχές και γραπτά δεν αλλάζει. Αλλωστε, κάθε ιδέα οφείλει να αντιστοιχεί με το αντικείμενο.

Το μέλλον το κερδίζουμε σήμερα. Σήμερα και κάθε μέρα, αν κτίζουμε βήμα βήμα σωστά την ανθρώπινη κοινωνία, που προοπτικά οραματιζόμαστε ολοκληρωμένη.

Το Κόμμα μεγαλουργεί στην κινηματική της κοινωνικής καθημερινότητας. Σε μονοπρόσωπες θέσεις και αποφάσεις χάνεται η συνέχεια. Η στασιμότητα προϋποθέτει χαλαρότητα. Κανένα κόμμα, που δε θέλει να είναι μόνο κοινοβουλευτικό και να μετράει τις ψήφους του όποτε έχουμε εκλογές, δε θέλει να περιχαρακώσει την οργανωτική του ανάπτυξη σε στερεότυπα και ισοπεδωτικά δόγματα. Αλλωστε, έτσι ούτε ψήφους δε μεγιστοποιεί.

Η στρατηγική της εναλλακτικής προοδευτικής προοπτικής που κατευθύνει στο σοσιαλισμό είναι υπόθεση όλου του λαού και ούτε καν μόνο μιας συμμαχίας κομμάτων, πόσο μάλλον ενός μονάχα κόμματος, αφού η πραγματοποίηση και η εδραίωση του σοσιαλισμού προϋποθέτει συσπείρωση κι ελεύθερη συναίνεση όλων των κοινωνικών δυνάμεων της εργασίας και της δημιουργίας.

Το μέλλον, ωστόσο, το κερδίζουμε σήμερα, αφού δεν είναι οι ιδέες και οι αντιλήψεις η δυναμική της κοινωνίας, αλλά ο τρόπος παραγωγής και ο βαθμός ανάπτυξης των σχέσεων παραγωγής των υλικών και παραγωγικών δυνάμεων, όπως νέοι ακόμα μαθαίναμε από τον Μαρξ. Ετσι βοηθηθήκαμε να αντιλαμβανόμαστε το κοινωνικό μας είναι, αυτό δηλαδή που καθορίζει τη συνείδησή μας κι αυτό που λέμε αισθητήριο.

2. Κοινή συσπειρωτική δράση

Παλλαϊκή ενότητα σε αντιιμπεριαλιστική βάση σε όλα τα μέτωπα συνδικαλιστικών και οικονομικοκοινωνικών αγώνων για μια διαφορετική Ελλάδα και Ευρώπη της ειρήνης και του σοσιαλισμού.

Η λαϊκή κυριαρχία και ο σοσιαλισμός δεν είναι αυτοαιχμαλωσία σε αφοριστικούς στεγανούς τύπους και κενές φράσεις μελλοντικών παραδείσων και αυταπάτης, γιατί τότε τέτοιοι μαξιμαλιστικοί ανέφικτοι στόχοι, είτε είναι αφέλειας, είτε είναι αναπαυτικοί στόχοι ωφελιμιστικής πρόσκαιρης βολικότητας.

Η νομοτέλεια του κοινωνικού γίγνεσθαι και της προοπτικής του δεν είναι όμοια, σαν εκείνη της νομοτέλειας της φύσης, αφού χρειάζονται ανθρώπινα χέρια, ανθρώπινος νους, αίσθημα, άρνηση του δογματισμού και δράση... για να γυρίσει το ποτάμι και να μη ρέει το νερό ανάμεσα από τα δάχτυλά μας χωρίς να το απολαμβάνουμε.

Μια τέτοια προοπτική σαν στόχος διαμορφώνεται σήμερα και κάθε μέρα, μόνο με δυνάμωμα της παλλαϊκής ενότητας και της κοινωνικής συσπείρωσης, κάτι που δεν είναι αποκλειστική επινόηση του ΚΚΕ. «Η πείρα δείχνει ότι στις σημερινές συνθήκες παίζει ρόλο ο πλούτος των μορφών πάλης, οι εναλλαγές τους ανάλογα με τις συνθήκες, αλλά και η διαμόρφωση νέων μορφών μαζικής οργάνωσης και συσπείρωσης. Το ίδιο το μαζικό κίνημα μπορεί να προσφέρει νέες μορφές οργάνωσης και πάλης, νέου τύπου αγωνιστικές οργανώσεις, που ανταποκρίνονται καλύτερα στις απαιτήσεις του καιρού» (Θέση 33).

Η αναφορά αυτή δίνει στους συνέδρους του 17ου Συνεδρίου μας τη δυνατότητα να την υιοθετήσουν και να την προχωρήσουν, δείχνοντας πως δεν επιδιώκουμε προτεραιότητες μονοκρατορίας, σε όσους προσάπτουν στην κομματική μας ηγεσία απαξίωση των προοδευτικών κινημάτων στη διαμόρφωση κοινού συσπειρωτικού μετώπου δράσης. Το ΚΚΕ ήταν πάντα ραχοκοκαλιά κάθε αντίστασης κι αγώνα, κατάκτησης και προόδου, «...ο ρόλος των κομμουνιστών καταξιώνεται όταν συμβάλλει στη ζωντανή λειτουργία των μαζικών οργανώσεων, στη μαζικοποίησή τους στη διαμόρφωση κοινής συσπειρωτικής δράσης» (Θέση 33).

3. «...Χωρίς πνεύμα τυπικότητας και διοικητικό στιλ».

Στα ελληνικά αστικά κόμματα ο αρχηγός έχει πάντα το λόγο κι αποφασίζει μόνος του με ένα μικρό επιτελείο τριγύρω του. Αλλη είναι η πορεία της Αριστεράς, αφού στο χώρο της δε χωράνε αρχηγικά κόμματα.

Στο ΚΚΕ, για παράδειγμα, που πέρασε δύσκολα χρόνια, παρανομίας και ημιπαρανομίας, το ζήτημα της ηγεσίας είχε λυθεί εξαρχής από την ιστορία, την ανάγκη του επιδιωκόμενου σκοπού σε σχέση με αντικειμενικά εμπόδια και με δυνάμεις που το πολεμούσαν.

Από το δημοκρατικό συγκεντρωτισμό, ο συγκεντρωτισμός ήταν κυρίαρχος τότε, τώρα σε εποχή συσπείρωσης, συνεργασιών και συμμαχιών η δημοκρατική βελτίωση ήταν αναγκαία. Οι Θέσεις της ΚΕ ξεκαθαρίζουν πως χωρίς δημοκρατία, ο συγκεντρωτισμός πρέπει να αποφεύγεται, γιατί η κυριαρχία του μας πάει πίσω, μας οδηγεί σε γραφειοκρατία, στενή σκέψη, πνεύμα τυπικότητας, στερεοτυπία, υποκειμενισμό, διοικητικό στιλ, αυταρχισμό και πρακτικότητα. Στο καταστατικό μας οι δυο έννοιες αυτές είναι αξεχώριστες μεταξύ τους.

Η κομματική ηγεσία, μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο, όπως άλλωστε καθορίζεται στο καταστατικό μας, αλλά αρχές, θεσμοί και οργανωτικοί όροι δεν πρέπει να νεκρώνουν, να τυποποιούνται, μένοντας η οργανωτική ανάπτυξη και η ανασυγκρότηση του Κόμματος συντηρητική, υποκριτική και χειραγωγική. Είναι τότε που απομακρύνονται τα απλά μέλη και οι λαϊκές μάζες. Απογοητευμένοι όλοι, αδιάφοροι κι αδρανείς μας γυρίζουν την πλάτη.

Ακουσα πρόσφατα σε πάνελ φιλοσόφους και φυσικούς επιστήμονες να λένε πως μπροστά σε έναν υποκριτικό κι ακροβατικό υλισμό, καλύτερος είναι ένας ευφάνταστος ιδεαλισμός και θυμήθηκα ένα τσιτάτο του Λένιν, πως ο έξυπνος ιδεαλιστής είναι καλύτερος από έναν κουτό υλιστή. Αυτά δεν τα αναφέρω επιχαίροντας, αλλού θέλω να καταλήξω, πως ο εξαναγκασμός λόγω του επαγγέλματος να εκτελείς συγκεκριμένη δουλιά, που σου έχει αναθέσει ένα σύστημα, στα πλαίσια της στενής σφαίρας που χρεώθηκες όσο θετικιστής να 'σαι, μόλις βγεις από τη σφαίρα αυτή που γνωρίζεις ρουτινιάρικα, τείνεις να υιοθετήσεις θέσεις μεταφυσικές και ιδεαλιστικές. Γίνεσαι τυπικός ιδεαλιστής και θρησκευόμενος, χωρίς να μπορείς να εξηγήσεις στην αντράλα σου ορισμένα πράγματα.

Τότε ένας κακός «προοδευτικός» αποβαίνει εύκολα χειρότερος από έναν καλό «αντιδραστικό», όσο να ακούγεται αυτό παράλογο...

4. Καλή δουλιά στο Συνέδριο

Αμφιλεγόμενα συχνά συνθέτουν οι Θέσεις τους υλικούς όρους με την πραγμάτωσή τους κι ακόμα μας ταλανίζει η ανασυγκρότηση από το 1991 ως σήμερα.

Δεν πείθουν οι Θέσεις συνοπτικά για την ενότητα της θεωρίας και πράξης, όπως αποσπασματικά συντάχτηκαν. Μιλάνε για τη χαμένη συσπείρωση, που εμποδίζει την ισχυροποίηση του ΚΚΕ. Τι φταίει; Πάντως, όχι οι ΚΟΒ, που αφουγκράζονται την πραγματικότητα αλλά πού να την εκφράσουν;

Οι εδαφικές ΚΟΒ φθίνουν, (δεν ξέρω για τις κλαδικές ΕΣΑΚ - ΠΑΜΕ).

Στην απραξία λακίζει η βάση, δεν ευημερεί. Κόμμα είναι ο στελεχικός ιστός μόνο. Η μονολιθικότητα δεν μπορεί να είναι μόνο συγκεντρωτική.

Στο 16ο Συνέδριο ήταν με κομματική ιδιότητα μέλη των ΚΟΒ το 6,5% των συνέδρων. Τότε επανεκλέχθηκαν 65 από τα παλιά μέλη της ΚΕ συν νέα 10 για το ΠΓ και οι οχτώ συν δύο νέα. Συνολικά 93,5% των υπολοίπων συνέδρων ήταν στελεχικό υλικό, Μέλη Γραφείων, Επιτροπών, Γραμματείς, ΚΕ κλπ., Μαζικών Φορέων, Βουλευτές, ΤΑ («Ριζοσπάστης 17/12/2000). Ενα απόρθητο Πέτρινο Τείχος διατρέχει ανάμεσα στα Κομματικά Οργανα και τα χιλιάδες άλλα Μέλη στα θεμέλια. Εγώ έριξα λευκό.

Οι σύνεδροι έχουν το λόγο

Τάσος Εγγλέζος

ΚΟΒ Λογοτεχνών