Κατηφορίζουμε προς Πευκόφυτο Χρυσή. Πιάνουμε τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο για Κόνιτσα και τραβάμε για Αετομηλίτσα (Ντέντσικο). Χωματόδρομος, σκόνη αφόρητη, κατολισθήσεις, σου κόβουν την ανάσα. Στην πλατεία του χωριού μια βρύση σχεδόν στάζει. Ταμπέλα: "Προσοχή το νερό δεν πίνεται". Η παλιά γενιά με τις γκλίτσες, μας καλωσορίζει. Τα προβλήματα παλιά: οι δρόμοι, τα κοπάδια, οι νέοι που δε στέκονται στον τόπο, ο μόχθος τους που δεν αμείβεται.

Αετομηλίτσα - Ενα μπαλκόνι που σου φέρνει σχεδόν στα πόδια σου όλο το μέτωπο των 70 ημερών. Οι χάρτες ξεδιπλώνονται. Η αναγνώριση αρχίζει. Απ' τον εξώστη της πλατείας με τις πλάτες στη βρύση.

Αριστερά και κάτω: ο Προφήτης Ηλίας, Οξυά, Κάμενικ, Γκόλιο.

Νοτιότερα: Γύφτισσα, Ταμπούρι, Κλέφτης, Πύργος.

Πίσω μας, επάνω μας: Περήφανο, Κιάφα, Σιούφλικας.

Σχεδόν κυκλώσαμε το Γράμμο. Εχουμε τώρα αίσθηση των αποστάσεων, της μορφολογίας του εδάφους, τι σημαίνει 5 χιλιόμετρα στο Κάμενικ ή 1 χιλιόμετρο στον Πύργο. Κάθε κορφή και μια εποποιία. Κάθε πλαγιά με τις δικές της θυσίες, τους δικούς της ήρωες. Ενας συνδυασμός διαδρομών με αυτοκίνητα και αντίστοιχες αναβάσεις στα υψώματα μπορεί να εξασφαλίσει την επίγνωση αυτού του τιτάνιου αγώνα. Απαιτείται καλός σχεδιασμός και χρόνος.Τραβάμε για Κόνιτσα. Διανυκτέρευση. Παρά το στρίμωγμα στα δωμάτια του ξενοδοχείου, όλοι με ανακούφιση πήγαμε με τη σειρά στο μπάνιο. Το Σάββατο, ώρα 3 τα χαράματα κλείνει το πρώτο 24ωρο. Κάτω από το πλατάνι, που καθώς λένε είναι 150 χρόνων, ο καθένας μας χάνεται στις αναμνήσεις του. Εκείνη η βουνοκορφή πάνω απ' την Κόνιτσα που δεν κατάφερε ο ΔΣΕ να καταλάβει κι έχασε την Κόνιτσα, βαραίνει στις καρδιές μας. Το πρωί ξεκινήσαμε για τον Κλέφτη. Στη σκέψη ότι θα τον πατήσουμε, ο ύπνος έρχεται γρήγορα.

Σάββατο 12 Ιούλη και ώρα 10 π.μ. Τραβάμε για τον Κλέφτη. Είναι βλέπεις και οι αναγκαίες επισκευές στα αυτοκίνητα που σε καθυστερούν. Φυσιολογικές φθορές μέσα σ' αυτά τα τσουγκάνια. Πιάνουμε την άσφαλτο πάνω από Κόνιτσα, αφήνοντας αριστερά το ύψωμα που δεν κατάφερε να καταλάβει ο ΔΣΕ στη μάχη της Κόνιτσας. Μετά από 20 λεπτά διαδρομή εγκαταλείπουμε την άσφαλτο και πιάνουμε αριστερά δασικό χωματόδρομο μέχρι τα 1.650 μέτρα. Με δυσκολίες πάνε τα αυτοκίνητα.

Εκεί που φτάνουν τα αυτοκίνητα υπάρχει ένα αρκετά μεγάλο πλάτωμα. Ο Τέντας μένει στη βάση. Ο ΕΛΑΣίτης, παρά το πρόβλημα καρδιάς, ορμάει για την κορφή πρώτος και καλύτερος.

Ο Κλέφτης,τώρα ξέρουμε, είναι μπροστά μας κι επάνω μας. Είναι τόση η λαχτάρα να τον ανέβουμε, που ορμάμε κατ' ευθεία προς την πλαγιά με τις οξιές. Κανένας μας δε γνωρίζει αν υπάρχει μονοπάτι. Κάτι πατημένα χόρτα μάς παραπλανούν. Πέφτουμε μέσα στην πλαγιά, πυκνό φύλλωμα, χαμηλόκλαδες οξιές, παχύ στρώμα φυλλώματος που γλιστρά επικίνδυνα, απότομη ανηφόρα, τραβάμε στα τυφλά. Οι σφυγμοί ανεβαίνουν στους 180, μούσκεμα στον ιδρώτα, τα στήθια ανεβοκατεβαίνουν. Το πείσμα είναι μεγάλο. Ο "καμεραμάν" υποφέρει περισσότερο, το ίδιο ο σύντροφος που κουβαλάει τον τρίποδα. Και κείνος ο σύντροφος, ο παλιός αντάρτης του ΕΛΑΣ, με το πρόβλημα στην καρδιά, να ορμάει ίσα πάντα, καθόλου πλάγια διαδρομή. Κάνουμε στάσεις για τις αναγκαίες ανασυντάξεις, απώλειες. Αχ, αυτός ο σύντροφος με το στομάχι, ο Φίλιππος, έχει και πυρετό, μένει στα μισά, παίρνει εντολή να γυρίσει στη βάση.

Το πείσμα είναι μεγάλο, πίσω δεν κάνουμε. Ξέρουμε ότι η κορφή είναι από πάνω μας, πάνω - κάτω 200 μέτρα. Δε βλέπεις τίποτε παρά μόνο ρόμπολα θεόρατα, φτέρες ένα μπόι και οξιές. Η αποκοτιά μας υπήρξε πολύτιμη, πήραμε μια γεύση το τι σημαίνει να ορμάς σε ύψωμα εν ώρα μάχης. Ανιση, βέβαια, η σύγκριση, αλλά πολύτιμη.