Το λόγο παίρνει στη συνέχεια δημοσιογράφος που υποβάλλει στην ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ την παρακάτω ερώτηση:

- Ως δημοσιογράφος ρωτώ μόνο Κα. Παπαρήγα. Εισπράττει το ΚΚΕ τη λαϊκή αντίδραση και σε ποιο βαθμό; Στην υπερσυγκέντρωση της μεγάλης δύναμης των μέσων μαζικής ενημέρωσης σε χέρια ολίγων επιχειρηματιών και έχει ευθύνη το ΚΚΕ σ' αυτή την κατάσταση; Και αν έχει, τι πρέπει να κάνει για ν' αρθεί αυτή η κατάσταση; Ευχαριστώ.

A. ΠΑΠΑΡΗΓΑ: Εγώ δε θα σταθώ στις ευθύνες του ΚΚΕ. Πραγματικά να πείτε και εσείς. Είμαστε και σε μια περίοδο που θέλουμε ν' ακούσουμε γνώμες και παρατηρήσεις για τη δράση του Κόμματος. Να σας πω κάτι; Οσο και να θέλεις να αυτοεξετασθείς και να ψάξεις τη δουλιά σου, πάντα κάτι θα σου ξεφύγει που μπορεί να πιάσουν οι άλλοι. Ειλικρινά δεν το κάνω από ευγένεια.

Πάντως, εμείς γενικά είχαμε μία καθαρή πολιτική σ' αυτό το ζήτημα. Ομως για να πάρουμε και μια άλλη πλευρά. Αν θέλετε το βάζω και σαν προβληματισμό. Γίνεται μία συζήτηση, ότι είναι τρομακτικό, συγκεντρώνονται τα μέσα ενημέρωσης σε λίγα χέρια. Μα εδώ έχουν συγκεντρωθεί όλοι οι τομείς, βασικοί τομείς της οικονομίας, της κοινωνίας σε λίγα χέρια. Είναι δυνατόν δηλαδή να υπάρχει μια διαφορετική κατάσταση στον τομέα των μέσων ενημέρωσης;

Οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι, οι οποίοι αυτή τη στιγμή είναι και πολυκλαδικοί - αυτή είναι η τάση - και μάλιστα συνεργάζονται και με διεθνικά μονοπώλια. Οι μεγάλες επιχειρήσεις στην Ελλάδα είναι τμήματα των διεθνικών μονοπωλίων. Μας κάνει τώρα εντύπωση, χωρίς να σημαίνει ότι δεν πρέπει ν' αντιδράσουμε, ότι μπαίνουν και στην τηλεόραση και παντού; Είναι σαν να πεις σε έναν επιχειρηματία, εδώ σου απαγορεύω να δράσεις. Δηλαδή η γενική κατάσταση που υπάρχει, ωθεί σ' αυτές τις εξελίξεις.

Αυτό δε σημαίνει ότι στον ιδιαίτερο τομέα, αυτό τον ευαίσθητο, δεν πρέπει να παρέμβεις με διάφορους τρόπους, έστω και πυροσβεστικά και να παρεμποδίσεις αυτή τη συγκέντρωση δύναμης. Μόνο που αυτό πρέπει να το κάνεις πολύπλευρα. Να σας πω μια πλευρά που βάλαμε εμείς, απ' όταν έγινε το νομοσχέδιο. Είπαμε ότι συχνότητες να πάρουν κοινωνικοί φορείς, Τοπική Αυτοδιοίκηση χωρίς να σημαίνει ότι και ο κοινωνικός φορέας από μόνος του εξασφαλίζει πλουραλισμό, αλλά εν πάση περιπτώσει. Δε θα τις μοιράσετε μόνο στους επιχειρηματίες. Οταν έκανε, αν θυμάμαι καλά, ο κ. Βενιζέλος το πρώτο σχέδιο νόμου ήταν κομμένο και ραμμένο γι' αυτούς, οι οποίοι πρέπει να έχουν πάρα πολλά χρήματα. Δηλαδή, για να μπεις σ' αυτά τα ψηφιακά κλπ. αν δε στηριχτείς μέσω ΟΤΕ ή οπουδήποτε δεν μπορείς να σταθείς. Κανένας, ούτε κοινωνικός φορέας, ούτε η Τοπική Αυτοδιοίκηση, εδώ πρέπει να έχεις καράβια, να παίρνεις τα κέρδη και να ταΐζεις τα κανάλια. Οταν σου έλεγε ότι είναι ελεύθερος όποιος θέλει να κάνει κανάλι, αλλά πρέπει να έχεις δικές σου παραγωγές ταινιών, δεν μπορείς αλλιώς να τα βγάλεις πέρα. Αρα μία μορφή παρέμβασης που πρέπει να κάνουν είναι να ισχύουν άλλοι όροι, άλλοι κανονισμοί για κοινωνικούς φορείς κλπ. όπου δε θα ήταν τόσο αυστηρά όσο με τους επιχειρηματίες.

Και είχαμε και εμείς βάλει αυτό: να μην έχει ένας πολλά κανάλια κλπ. Αλλά τώρα εγώ θα σας βάλω και μια άλλη πλευρά. Ωραία, έχουμε 15 τηλεοπτικούς σταθμούς και τους έχουν 15 επιχειρηματίες δηλαδή άλλη πολιτική θα έχουν; Η μόνη διαφορά τους είναι ότι θα παίζουν σε σχέση με την πίτα που θα παίρνουν με την εκάστοτε κυβέρνηση. Δηλαδή, με συγχωρείτε, ο κ.Κόκκαλης θα έχει άλλη γραμμή από τον κ.Βαρδινογιάννη, όσον αφορά τις εργασιακές σχέσεις, την οικονομία και τα γενικότερα; Δηλαδή θα έχουμε μεγαλύτερο πλουραλισμό, όταν κάθε επιχειρηματίας έχει από ένα; Χωρίς να σημαίνει ότι δεν πρέπει να παλεύεις, έστω και στα σημερινά πλαίσια, τη χαλάρωση της συγκέντρωσης δύναμης.

Το πράγμα είναι πιο σύνθετο. Εμείς κάναμε τέτοιες παρεμβάσεις μέσα στα σημερινά πλαίσια άμβλυνσης αυτής της κατάστασης. Υπάρχει όμως και μια άλλη πλευρά, αν δεν ανέβει και δε δυναμώσει ο κοινωνικός έλεγχος, η κοινωνική κριτική στην κατάσταση που επικρατεί σήμερα, σ' αυτή την «πληροφόρηση», δεν κάνουμε τίποτα. Εδώ δηλαδή μένει οι μαζικές οργανώσεις, οι κοινωνικές οργανώσεις να κάνουν εκστρατεία, αν θέλετε πιο πλουραλιστικής να το πω έτσι πληροφόρησης. Αν δεν ανοίξουν αυτά τα ζητήματα ο αγώνας μας θα είναι μάταιος στις σημερινές συνθήκες. Θα είναι μάταιος. Γι' αυτό οι επιχειρηματίες θα μπορούν και θα βρίσκουν διέξοδο με άλλα ονόματα, με μισά ονόματα.

Επομένως χρειάζεται και όσο μπορείς σήμερα να περιορίσεις το ζήτημα, αλλά από την άλλη πλευρά ν' ανέβει το Κίνημα δημοκρατικής ενημέρωσης και πληροφόρησης και οπωσδήποτε να πεις τώρα να υπάρχει μονοκρατική τηλεόραση και κρατικά μέσα και να μην υπάρχουν ιδιωτικά. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν έχουμε και εμείς δηλαδή ελλείψεις ή δεν ξέρω τι σ' αυτά τα θέματα, αλλά βασικά δώσαμε μία μάχη. Κάποια μάχη δώσαμε.

Ναι, γίνονται κάτι προτάσεις για την αξιοποίηση του Internet, ραδιόφωνο, τηλεόραση κλπ. Δει δη χρημάτων σε όλα, αλλά θα μου επιτρέψετε να βάλω έναν προβληματισμό. Δεν πρέπει να καταργηθεί το βιβλίο, το διάβασμα, η εφημερίδα. Δεν ξέρω αν είμαι λίγο δογματική και παλαιολιθική. Βλέπεις τηλεόραση, δεν τα κρατάει όλα αυτό το έρμο το μυαλό. Είναι άλλο πράγμα στο Internet, γιατί μπορείς να τα τυπώσεις. Αλλο το βιβλίο που γράφεις, κρατάς σημείωση, ξαναγυρνάς πίσω. Αυτά όλα με την τηλεόραση δε γίνονται. Και ύστερα να σας πω και κάτι, το βιβλίο το παίρνεις και στην τσέπη ή τη φωτοτυπία δεν έχει σημασία. Τη βάζεις και στην τσέπη και στο λεωφορείο. Δηλαδή πρέπει να προσέξουμε, αυτή η τηλεοπτική μνήμη είναι πολύ επικίνδυνη. Τώρα μπαίνω σε χωράφια ανθρώπων ειδικών και ίσως δεν είμαι και πολύ ειδική σ' αυτά. Αλλά νομίζω ότι το βιβλίο, το φυλλάδιο, η ατομική συζήτηση δεν μπορεί να καταργηθούν στο όνομα του «πατάω ένα κουμπί». Να τα έχουμε όλα και το πατάω το κουμπί, να τα έχουμε όλα. Αλλά πρέπει να διατηρηθεί η συλλογικότητα, ο διάλογος και το διάβασμα. Διαβάζω, σημειώνω, διαβάζω, σημειώνω. Νομίζω ότι πάνε να μας κάνουν μ' αυτό τον τρόπο να αποτυπώνουμε με το μάτι τα πάντα, με το βλέμμα. Είναι επικίνδυνο αυτό.